Tìm cách tháo gỡ vướng mắc trong xuất – nhập khẩu tại chỗ

Thủ tục xuất – nhập khẩu (XNK) hàng hóa tại chỗ đã được thực hiện ở Việt Nam từ nhiều năm qua; đây là quy định được các doanh nghiệp (DN) cho rằng gây mất thời gian, chi phí phát sinh không cần thiết. Ngoài ra, so với các nước trên thế giới, những phát sinh trong vấn đề XNK hàng hóa tại chỗ cũng trở nên lạc hậu.

Doanh nghiệp làm thủ tục hải quan tại ICD Tân Cảng Long Bình (TP.Biên Hòa). Ảnh: V.Gia

Hiện nay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến của các cơ quan, cộng đồng DN về xây dựng thông tư bãi bỏ toàn bộ quy định về XNK tại chỗ theo Điều 35 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP.

* Lãng phí thời gian cho DN

Tại Khoản 1 Điều 35 của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP quy định có 3 nhóm hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ bao gồm: Hàng hóa đặt gia công tại Việt Nam và được tổ chức, cá nhân nước ngoài đặt gia công bán cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam. Hàng hóa mua bán giữa DN nội địa với DN chế xuất, DN trong khu phi thuế quan. Hàng hóa mua bán giữa DN Việt Nam với tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam và được thương nhân nước ngoài chỉ định giao, nhận hàng hóa với DN khác tại Việt Nam.

Trong thực tế, hoạt động XNK tại chỗ đã được diễn ra từ năm 1998 đến nay, các văn bản về sau đều được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở kế thừa, hoàn thiện để đảm bảo phù hợp với thực tiễn hoạt động thương mại, tạo thuận lợi cho giao thương hàng hóa.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, DN, qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế thì về bản chất hoạt động XNK tại chỗ quy định tại Nghị định 08 không được gọi là hoạt động XNK do không có sự dịch chuyển hàng hóa qua biên giới, địa bàn quản lý hải quan mà chỉ thuần túy là giao dịch nội địa với sự tham gia của thương nhân nước ngoài làm trung gian (thực hiện hoạt động phân phối, mua bán hàng hóa trong nội địa).

Phó chủ tịch Hội XNK Đồng Nai Nguyễn Duy Hưng nhận định, qua thời gian, Nhà nước ngày càng có nhiều chính sách để đơn giản hóa thủ tục hành chính cho DN. Tuy nhiên, đối với lĩnh vực sản xuất, hiện vẫn duy trì thủ tục XNK tại chỗ. Theo ông Hưng, đến thời điểm hiện nay, thủ tục này trên thế giới hầu như chỉ còn Việt Nam áp dụng. Thống kê cho thấy, có tới 1,8 triệu tờ khai về XNK tại chỗ hàng năm đối với các DN sản xuất hàng gia công, xuất khẩu và kể cả nội địa. Điều này không thể hiện thực chất đó là XNK, bởi vì chỉ khi đưa hàng qua biên giới mới thực sự làm thủ tục XNK.

“Thủ tục XNK đối với DN nội địa, bán hàng vào khu chế xuất hay cả với những lô hàng nhỏ lẻ, trị giá thấp vẫn phải thực hiện các thủ tục XNK làm cho công chức Hải quan cũng như DN tốn thêm thời gian chi phí. Chúng tôi cho rằng, vấn đề cải cách hành chính, tạo thuận lợi cho DN đã góp phần giúp DN phát triển tốt hơn, rút ngắn thời gian làm các thủ tục là rất cần thiết” – ông Hưng chia sẻ.

* Sửa đổi quy định để tạo thuận lợi hơn cho DN

Từ những bất cập thời gian qua, Bộ Tài chính đang trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan. Trong đó có vấn đề được quan tâm trong dự thảo này là đề xuất bãi bỏ quy định về XNK tại chỗ.

Mới đây, ngày 12-6, Tổng cục Hải quan cũng đã có hội thảo nhằm lấy ý kiến của các cơ quan, ban ngành, DN về vấn đề này. Theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, XNK tại chỗ chưa thực sự thống nhất giữa hệ thống pháp luật về thương mại, ngoại thương với hệ thống pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Do đó, để đảm bảo sự quản lý của Nhà nước và thuận lợi cho DN thì cần phải sửa đổi. Tuy nhiên, nếu thay đổi, điều chỉnh quy định đã tồn tại một thời gian dài chắc chắn sẽ tác động đến hoạt động quản lý nhà nước về hải quan, cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, phát sinh vướng mắc giữa thuế và thủ tục cần được giải quyết.

Trong khi đó, theo ông Trần Ngọc Liêm, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh TP. HCM (VCCI TP.HCM) thì vấn đề tạo thuận lợi cho DN luôn được VCCI phối hợp với các ngành liên quan thực hiện. Trong đó, trọng tâm là việc góp ý xây dựng pháp luật và cải thiện môi trường kinh doanh đã mang lại những tác động lớn đối với việc xây dựng chính sách, pháp luật, đặc biệt là những chính sách có tác động trực tiếp đến cộng đồng DN. Việc xem xét loại bỏ các thủ tục không cần thiết cho DN như đối với vấn đề XNK tại chỗ hiện rất cần thiết.

Văn Gia