Giá trị nông sản và thu nhập của nông dân gia tăng

Theo Tổng cục Thống kê, khác với tình trạng trước đây thường là “được mùa thì mất giá”, trong 6 tháng đầu 2024, nhiều sản phẩm chủ lực trong nông nghiệp “được cả mùa” và “được cả giá”, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông sản và thu nhập của người sản xuất.

Sản lượng lúa vụ đông xuân 2024 đạt 20,32 triệu tấn, tăng 132,5 nghìn tấn (tăng 0,7%) so vụ đông xuân 2023  (Ảnh: PV)

Tính chung 6 tháng đầu năm, chỉ số giá bán sản phẩm nông nghiệp bình quân tăng 10,29% so bình quân cùng kỳ, trong đó chỉ số giá sản phẩm cây hàng năm tăng 11,27%; cây lâu năm tăng 22,3%. Đơn cử, sản lượng lúa vụ đông xuân 2024 đạt 20,32 triệu tấn, tăng 132,5 nghìn tấn (tăng 0,7%) so vụ đông xuân 2023. Giá bán sản phẩm ở mức cao, bình quân 6 tháng đầu năm 2024 giá lúa tăng 20,41% so cùng kỳ; giá gạo xuất khẩu bình quân cũng tăng 18,33% so với cùng kỳ năm 2023 (xuất khẩu gạo ước 6 tháng đầu năm 2024 ước đạt 4,68 triệu tấn với kim ngạch 2,98 tỷ USD, tăng 10,4% về lượng và tăng 32% về giá trị). 

Sản lượng cây ăn quả 6 tháng đầu năm đạt khá. Giá bán hầu hết sản phẩm cây ăn quả tăng, bình quân 6 tháng đầu năm tăng 6,12% so với bình quân cùng kỳ 2023, trong đó giá cam, quýt, cây có múi tăng 5,03%; giá nhãn, vải chôm chôm tăng 8,98%… Tổng giá trị xuất khẩu rau quả 6 tháng đầu năm 2024 đạt 3,43 tỷ USD, tăng 28,2% so với cùng kỳ, chỉ số giá xuất khẩu hàng rau quả bình quân 6 tháng cũng tăng 1,97% so với cùng kỳ năm 2023.

Cây sầu riêng năm nay sản lượng tăng mạnh, lại có giá ở mức khá cao (Ảnh: PV)

Đặc biệt, cây sầu riêng năm nay sản lượng tăng mạnh (20,3%), lại có giá ở mức khá cao. Đơn cử tại Tiền Giang, từ cuối tháng 3/2024 là vào kỳ thu hoạch chính thì thời điểm đầu mùa, sầu riêng thu mua tại vườn đã có giá từ 140.000 – 215.000 đồng/kg, trong đó giống Mongthong dao động từ 200.000 – 230.000 đồng/kg, còn sầu riêng giống Ri6 cũng có giá từ 130.000 – 145.000 đồng/kg (tăng khoảng 30.000 đồng so với đầu tháng 3/2023) và là mức tăng cao nhất từ trước đến nay. Đến thời điểm giữa tháng 5, giá bán sầu riêng Mongthong vẫn ở mức 100.000 – 110.000 đồng/kg, sầu riêng Ri6 còn 60.000 – 70.000 đồng/kg (cao hơn cùng kỳ 10.000-15.000 đ/kg). Với giá này, mỗi ha sầu riêng thu hoạch sau khi trừ chi phí, nông dân có lãi khoảng một tỷ đồng. 

Riêng cây vải, sản lượng thu hoạch vải 6 tháng đầu năm ước đạt 134,3 nghìn tấn, giảm 17,7% (thời điểm cây ra hoa, thời tiết xuất hiện mưa nhiều khiến hoa bị chột), nhưng giá bình quân 6 tháng đầu năm tăng 20,8% so với bình quân cùng kỳ 2023.

Có thể thấy, hiện tượng “được mùa mất giá” không xảy ra trong 6 tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, bài học về sự phát triển quá nhanh, không theo định hướng và thiếu kiểm soát chất lượng sản phẩm vẫn là những điều cần phải được lưu tâm, đặc biệt tại các vùng trồng không phù hợp như nhiễm mặn, nhiễm phèn hoặc vùng không chủ động được tưới tiêu sẽ gây thiệt hại lớn về năng suất và chất lượng sản phẩm.

Trước thực trạng đó, Tổng cục Thống kê khuyến nghị, để cạnh tranh xuất khẩu bền vững, tránh tình trạng “được mùa mất giá” đòi hỏi sản phẩm nông sản của Việt Nam phải tiếp tục nâng cao chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời việc phát triển phải bảo đảm theo quy hoạch, định hướng, cập nhật kịp thời những yêu cầu kĩ thuật, cũng như nắm bắt đầy đủ thông tin, nhu cầu thị trường bán sản phẩm.

Sản lượng cá tra vẫn tăng khá (Ảnh: PV)

Phân tích về hiện tượng 6 tháng đầu năm 2024, trong khi giá cá tra nguyên liệu giảm nhưng sản lượng cá tra vẫn tăng khá, Tổng cục Thống kê cho biết, sản lượng cá tra tháng 6 ước đạt 164,9 nghìn tấn, tăng 4,8% so với cùng kỳ 2023. Sản lượng cá tra quý II ước đạt 462,1 nghìn tấn, tăng 5,8%. Tính chung 6 tháng đầu năm 2024, sản lượng cá tra ước đạt 831,8 nghìn tấn, tăng 5,4% so với cùng kỳ. Có sự gia tăng này do một số nguyên nhân chính gồm có:

Thứ nhất, giá cá tra nguyên liệu bình quân 6 tháng đầu năm 2024 khoảng 27.700 đồng/kg, tuy thấp hơn cùng kỳ (khoảng 1.000 đồng/kg) nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức giá khoảng 26.000 đồng/kg tại thời điểm cuối năm 2023. Với mức giá trung bình 27.700 đồng/kg người nuôi đã có lãi nên đã thu hoạch cá phục vụ nhu cầu chế biến xuất khẩu dẫn đến sản lượng cá tra tăng khá trong 6 tháng đầu năm nay.

Thứ hai, xuất khẩu cá tra đang trên đà phục hồi, kim ngạch xuất khẩu cá tra ước tính tháng 6 đạt 166 triệu USD, tăng 24,2% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 6 tháng đầu năm kim ngạch xuất khẩu cá tra ước đạt 863 triệu USD, tăng 5,8% so cùng kỳ. Xuất khẩu cá tra phục hồi, các doanh nghiệp chế biến thủy sản tăng sản lượng chế biến phục vụ xuất khẩu, nhu cầu cá tra nguyên liệu tăng dẫn đến sản lượng thu hoạch tăng khá trong 6 tháng đầu năm 2024.

Thứ ba, giá cá tra nguyên liệu trong quý II và quý III năm 2023 duy trì ở mức cao (trung bình khoảng 29.000 đồng/kg) nên người nuôi thu được lợi nhuận lớn và mở rộng diện tích nuôi trong giai đoạn này. Thời gian nuôi cá tra trung bình từ 8 đến 10 tháng, do vậy những diện tích thả nuôi trong quý II và quý III năm ngoái cho thu hoạch trong 6 tháng đầu năm nay. Hơn nữa, diện tích nuôi cá tra hầu hết thuộc các vùng nuôi của doanh nghiệp với chu trình sản xuất khép kín nên tiết kiệm chi phí sản xuất và cho năng suất, sản lượng cao.