Thực hiện chính sách về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc

Từ năm 2022 đến năm 2024, tỉnh Gia Lai được phân bổ tổng nguồn vốn ngân sách thực hiện Chương trình MTQG 1719 là 2.067,5 tỷ đồng; tổng nguồn vốn tỉnh đã phân bổ là 2.183 tỷ đồng. Đến đầu tháng 8/2024, tổng nguồn vốn ngân sách đã giải ngân là 1.072,1 tỷ đồng, đạt 49,1% kế hoạch vốn đã phân bổ. Theo đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương đã giải ngân được 933,1 tỷ đồng, đạt 48,7% kế hoạch vốn giao; nguồn vốn ngân sách địa phương đã giải ngân 139 tỷ đồng, đạt 52,2% kế hoạch vốn giao.

Qua triển khai thực hiện cho thấy, việc triển khai Dự án 1 có ý nghĩa quan trọng đối với đồng bào DTTS, đặc biệt là những hộ gia đình đang gặp khó khăn về đất đai, nhà ở, nước sạch, giúp họ vượt qua khó khăn, an tâm phát triển kinh tế, tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều địa phương cũng đang gặp khó khăn trong thực hiện Dự án 1, đặc biệt là việc hỗ trợ đất ở, đất sản xuất. Bên cạnh đó, tỷ lệ giải ngân với việc hỗ trợ xây dựng nhà ở còn thấp do một số hộ chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có giấy tờ đất là đất trồng cây lâu năm, không có tiền thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất. Ngoài ra còn có một số trường hợp không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không đủ điều kiện tách thửa; chưa đủ cơ sở pháp lý thực hiện, thời gian hoàn thiện thủ tục giấy tờ kéo dài dẫn đến chậm tiến độ.

Tiêu biểu như tại huyện Chư Păn. Theo ông Nay Kiên, Chủ tịch UBND huyện Chư Păn, theo kết quả rà soát, đa phần hộ nghèo người DTTS sử dụng đất ổn định nhưng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên việc lựa chọn hộ được nhận hỗ trợ về nhà ở thực hiện theo Dự án 1 gặp nhiều khó khăn. Đối với các hộ được hỗ trợ nhà ở năm 2023, mặc dù đã xây nhà xong nhưng hiện chưa đủ nguồn kinh phí để hỗ trợ theo quy định. Đối với nội dung hỗ trợ đất sản xuất thuộc Dự án 1, nguồn kinh phí cấp năm 2022 không thực hiện được nên đơn vị đã tham mưu chuyển sang hỗ trợ nhà ở cho bà con DTTS trong năm 2024. Không chỉ gặp khó về quỹ đất mà nguồn vốn vay ưu đãi hỗ trợ năm 2024 theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP cũng chưa được Trung ương phân bổ cho các địa phương. Do đó, các địa phương đã phê duyệt xong danh sách hộ nghèo được hỗ trợ các nội dung của Dự án 1 vẫn đang chờ nguồn vốn này để lồng ghép với nguồn vốn ngân sách hỗ trợ của Nhà nước triển khai thực hiện các nội dung hỗ trợ.

Được biết, thời gian qua, tỉnh Gia Lai đã hỗ trợ nhà ở cho 3.425 hộ; hỗ trợ đất ở cho 1.162 hộ; hỗ trợ đất sản xuất cho 11.590 hộ và hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề cho 6.463 hộ. Không chỉ giải quyết cơ bản nhu cầu nhà ở, đất ở, đất sản xuất của đồng bào DTTS. Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai còn triển khai hiệu quả các dự án bố trí ổn định dân di cư tự do cho 840 hộ, trong đó có 450 hộ di cư tự do từ các tỉnh khác đến. Việc triển khai hiệu quả công tác hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất đã giúp nhiều hộ đồng bào DTTS nghèo yên tâm sản xuất, ổn định đời sống, đồng thời hạn chế tình trạng du canh du cư, phá rừng làm rẫy, góp phần ổn định an ninh trật tự trên địa bàn. Tuy nhiên, việc thực hiện các nội dung này còn chưa triệt để.

Ông Trường Trung Tuyến, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh Gia Lai cho biết, qua nắm bắt thông tin tình hình triển khai thực hiện Dự án 1 cho thấy, hiện nay, nhiều địa phương không còn quỹ đất để cấp cho đối tượng được hỗ trợ. Nội dung hỗ trợ chủ yếu giải ngân bằng nguồn vốn vay. Tuy nhiên, giá đất ở, đất sản xuất quá cao so với định mức hỗ trợ của Nhà nước nên đối tượng thụ hưởng khó mua đất. Đồng thời, nhiều hộ đồng bào DTTS chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên giải pháp mua bán, chuyển nhượng cũng không thực hiện được dẫn đến không có khả năng giải ngân theo kế hoạch đề ra. Thời gian tới, tỉnh Gia Lai sẽ cố gắng khắc phục khó khăn để thực hiện hiệu quả việc chăm lo cho đồng bào DTTS tại địa phương.