Báo cáo tóm tắt việc phát triển nhà ở xã hội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, một số địa phương không có dự án nhà ở xã hội khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, gồm: Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Quảng Ngãi, Quảng Bình, Kon Tum, Gia Lai, Long An, Vĩnh Long, Sóc Trăng…
Bên cạnh đó, một số địa phương trọng điểm mặc dù có nhu cầu về nhà ở xã hội rất lớn nhưng việc đầu tư nhà ở xã hội còn hạn chế so với mục tiêu của Đề án đến năm 2025.
Ví dụ Hà Nội: 3 dự án (1.700 căn), đáp ứng 9%; TP.HCM 7 dự án (4.996 căn) đáp ứng 19%; Đà Nẵng 5 dự án (2.750 căn) đáp ứng 43%…
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
Những địa phương tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng nhà ở xã hội là: Bắc Ninh (15 dự án, 6.000 căn); Bắc Giang (5 dự án, 12.475 căn); Hải Phòng (7 dự án, 11.678 căn); Bình Dương (7 dự án, 6.557 căn); Đồng Nai (8 dự án, 9.074 căn); Bình Dương: (7 dự án, 6.557 căn); Thanh Hóa (9 dự án, 4.948 căn…).
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đã có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng.
Trong khi đó, các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng; trong đó 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng.
Nhiều địa phương không “mặn mà”
Ông Sinh chỉ rõ sự chậm trễ, không tích cực xây dựng nhà ở xã hội tại nhiều địa phương. Cụ thể:
Nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp. Chưa đưa các chỉ tiêu phát triển nhà ở, đặc biệt là chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm và hàng năm.
Chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp; ngoài quỹ đất 20% nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại. Hầu hết các địa phương chưa quan tâm đến việc quy hoạch bố trí quỹ đất làm dự án nhà ở xã hội độc lập.
Một số thành phố lớn, tập trung nhiều người lao động thu nhập thấp, có nhu cầu về nhà ở xã hội cao nhưng lại đăng ký nhà ở xã hội hành thành trong năm 2024 thấp như: Hà Nội 1.181 căn, TP.HCM 3.765 căn, Đà Nẵng 1.880 căn, Cần Thơ 1.535 căn…
Một số địa phương có nhiều dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trong giai đoạn vừa qua nhưng các các cấp chính quyền lại chưa tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư dự án để triển khai.
Một số dự án nhà ở xã hội đã khởi công nhưng doanh nghiệp không triển khai thi công hoặc thi công chậm tiến độ.
Một số dự án đã đủ điều vay vốn ưu đãi nhưng chưa được UBND cấp tỉnh rà soát để công bố danh mục được vay vốn ưu đãi.
Nhiều địa phương chưa tích cực xây dựng nhà ở xã hội. (Ảnh minh họa)
Đề xuất giảm lãi suất cho vay gói 120.000 tỷ đồng
Tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 05/01/2024, Thủ tướng đã giao trong năm 2024 nỗ lực phấn đấu trên địa bàn cả nước hoàn thành khoảng 130.000 căn hộ nhà ở xã hội.
Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Xây dựng đề xuất nhiều giải pháp. Trong đó, đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc triển khai hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng.
Theo Bộ Xây dựng, dù Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần hạ lãi suất nguồn vốn 120.000 tỷ đồng nhưng hiện lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư và 7,5% đối với người mua nhà. Cùng với đó là thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn (3 năm đối với chủ đầu tư, 5 năm đối với khách hàng cá nhân). Những điều này chưa thực sự thu hút người vay.
Bộ cũng đề xuất cho khách hàng cá nhân vay mua, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định.
Ngoài ra, các địa phương cần khẩn trương lập kế hoạch triển khai cụ thể việc đầu tư các dự án nhà ở xã hội đảm bảo mục tiêu đề ra.
Với các dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư cần triển khai các thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; lập, thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật; cấp phép xây dựng;…để khởi công, xây dựng ngay trong năm 2024.
Đối với các quỹ đất nhà ở xã hội chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư cần khẩn trương lập quy hoạch; thẩm định báo cáo tiền khả thi; cập nhật dự án vào chương trình kế hoạch của địa phương… để hoàn thành thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.
Trước đó, phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân vừa là một trong những trụ cột của các chính sách an sinh xã hội, vừa là giải pháp hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Thủ tướng nêu rõ, ngày 3/4/2023, Thủ tướng ban hành Quyết định số 388 phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”. Ngân hàng Nhà nước đề xuất, triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ cho vay hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội.
Người đứng đầu Chính phủ đặt vấn đề: Cơ chế, chính sách đã đúng, trúng chưa, nếu cơ chế, chính sách đã đúng, trúng rồi mà chưa làm được thì nguyên nhân chủ quan, khách quan do đâu, cách tháo gỡ thế nào, mỗi chủ thể phải làm gì?
“Muốn thực hiện được mục tiêu đề ra, cấp ủy, chính quyền phải vào cuộc, Nhà nước, nhân dân, doanh nghiệp cùng làm, “góp gió thành bão”, đặt mình vào địa vị của người khác, “trong tôi có anh, trong anh có tôi”, đặt mình vào địa vị của những người chưa có chỗ ở để hành động“, Thủ tướng nói.
Thủ tướng đánh giá, thời gian qua, việc phát triển nhà ở xã hội có chuyển biến tích cực, các bộ ngành, địa phương, ngân hàng, doanh nghiệp cùng tìm cách, cùng làm, người dân cũng cố gắng, đã làm được một số việc, nhưng đến nay vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, từ năm 2021 đến hết năm 2023, từ năm 2021 đến hết năm 2023, cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 411.250 căn, trong đó:
Số lượng dự án hoàn thành: 72 dự án với quy mô 38.128 căn
Số lượng dự án đã khởi công xây dựng: 129 dự án với quy mô 114.934 căn
Số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư: 298 dự án với quy mô 258.188 căn.
