Trang chủNewsVăn hóa - Xã hộiThơ và nhạc giống như đôi tình nhân

Thơ và nhạc giống như đôi tình nhân


Nhạc sĩ Trương Tuyết Mai chia sẻ trong buổi hội thảo - Ảnh: HỒ LAM

Nhạc sĩ Trương Tuyết Mai chia sẻ trong buổi hội thảo – Ảnh: HỒ LAM

Sáng 23-2, tại phòng họp B, Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật TP.HCM (81 Trần Quốc Thảo, quận 3) đã diễn ra buổi hội thảo Thơ và nhạc, tương sinh hay tương khắc?, do Hội Nhà văn TP.HCM phối hợp Hội Âm nhạc TP.HCM tổ chức nhân Ngày Thơ Việt Nam lần thứ 22.

Chương trình gợi mở ra nhiều vấn đề về mối quan hệ giữa thơ và nhạc trong đời sống nghệ thuật của Việt Nam. Liệu thơ và nhạc gắn kết với nhau như thế nào để có thể cùng nhau thăng hoa?

Mối lương duyên đã có từ lâu

Nhạc sĩ Trương Tuyết Mai tâm sự bà yêu thơ ca, văn chương từ bé. Nhờ đọc nhiều nên mới phát hiện những bài thơ hay. Chúng đồng điệu với suy nghĩ của bà khi sáng tác.

Theo bà, khi đã có một sản phẩm thơ được phổ nhạc thì giữa người nhạc sĩ và thi sĩ sẽ có sự đồng điệu nhất định ở một khía cạnh trong suy nghĩ, tâm hồn nghệ thuật.

“Những bài thơ được phổ nhạc đều hay. Trong đó có những câu thơ khiến người nhạc sĩ đồng cảm và để câu thơ bay lên cùng âm nhạc

Trong một bài thơ, đôi khi nhạc sĩ chỉ tâm đắc với vài câu thơ và từ đó nhạc cất lên…” – bà nhận định.

Nhà văn Bích Ngân phân tích ở Việt Nam, thơ còn được nâng lên thành ca trù, ca Huế. 

Cho đến đầu thế kỷ 20, âm nhạc phương Tây du nhập vào nước ta thì có thêm một loại hình nghệ thuật mới ra đời. Đó là ca khúc.

Và ca khúc phổ từ thơ có vị trí tương đối quan trọng trong đời sống nghệ thuật.

Có những nhạc sĩ có ca khúc phổ thơ đã làm nên tên tuổi của họ như: nhạc sĩ Hoàng Hiệp, Phan Huỳnh Điểu, Phú Quang…

Rõ ràng, có nhiều bài thơ đã trở thành bệ phóng cho những ca khúc thăng hoa trong lòng công chúng.

Nhà văn Bích Ngân cho rằng quan hệ giữa nhà thơ và nhạc sĩ không chỉ thể hiện qua những điều khoản pháp lý trong Luật Sở hữu trí tuệ, mà đó còn là sự đồng điệu, tri âm.

Bà chia sẻ: “Khi một bài thơ được phổ thành ca khúc, nghĩa là nhạc sĩ đã nối sợi dây cảm xúc, chia sẻ với nhà thơ. 

Nếu nói nhạc chắp cánh cho thơ bay lên thì cũng phải nói thơ giúp nhạc trụ lại trong tâm hồn người nghe, trong tâm thức văn hóa, giá trị tinh thần”.

Còn PGS.TS. Bùi Thanh Truyền cho rằng thơ và nhạc đã có mối lương duyên từ văn học dân gian. Đó là thể loại đồng dao, thể loại thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em Việt Nam dùng để hát khi đi làm đồng, làm ruộng.

Và ông ví mối quan hệ giữa thơ và nhạc cũng giống như “một đôi vợ chồng hay tình nhân”.

Nhà văn Bích Ngân phát biểu khai mạc hội thảo - Ảnh: BTC

Nhà văn Bích Ngân phát biểu khai mạc hội thảo – Ảnh: BTC

Ghi tên tác giả trong văn bản các ca khúc phổ thơ

Bên cạnh đó, buổi hội thảo cũng đặt ra vấn đề rằng liệu trong các văn bản ca khúc phổ thơ thì ghi tên tác giả nhà thơ trước hay tên nhạc sĩ trước?

Để giải đáp vấn đề này, nhạc sĩ Trương Tuyết Mai nêu ý kiến:

“Ở các nước khác, hầu như các tác phẩm âm nhạc được phổ từ thơ đều ghi tên nhạc sĩ trước và tên nhà thơ sau. Tuy nhiên, việc để tên tác giả thơ hay nhạc sĩ trước cũng không cần phải quá khắt khe hay là vấn đề đáng để tranh chấp”.

Nhiều ý kiến trong buổi hội thảo đều đồng tình rằng trong văn bản các bài hát phổ thơ thì nên đề tên nhạc sĩ trước vì đây là tác phẩm âm nhạc, chú trọng ca từ. Việc đưa lời thơ vào thì cũng có phần thay đổi.

Nhưng việc sắp xếp theo trật tự nào cũng không quá quan trọng, vì dù sao tác phẩm cũng là “đứa con tinh thần” của cả nhà thơ và nhạc sĩ.

PGS.TS Bùi Thanh Truyền phân tích nhiều nhạc sĩ cũng có thể là một thi sĩ. Và nhiều nhà thơ cũng rất chú trọng nhạc tính trong thơ khi sáng tác.

Như trường hợp của Nguyễn Đình Thi, ông là một thi sĩ và cũng là một nhạc sĩ.

Tuy nhiên, có những bài thơ như bài Lá đỏ thì ông để cho nhạc sĩ Hoàng Hiệp sáng tác. Và chính sự kết hợp này đã làm nên một sản phẩm nghệ thuật được công chúng đón nhận.

Theo nhà văn Bích Ngân, một ca khúc phổ thơ được lan tỏa rộng rãi trong đời sống thì giá trị thụ hưởng nên chia đều cho nhà thơ và nhạc sĩ.

Và một giải thưởng trao cho ca khúc phổ thơ không chỉ nên tôn vinh nhạc sĩ, mà đôi khi lãng quên nhà thơ.

Ngôn ngữ của nhà thơ và giai điệu của nhạc sĩ khi có cùng tần số thẩm mỹ sẽ nảy nở thành một ca khúc phổ thơ đặc sắc.

Ngược lại, ca khúc phổ thơ vì những tác động ngoài nghệ thuật như: sự nể nang, miễn cưỡng chỉ mang lại những tác phẩm lạnh lẽo, chìm khuất…



Nguồn

Cùng chủ đề

Hội Nhà văn TP.HCM mở trại sáng tác văn học tại xứ sở ‘hoa vàng trên cỏ xanh’

Hội Nhà văn TP.HCM vừa khai mạc Trại sáng tác văn học năm 2024 tại khu du lịch Sao Mai (TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên), quy tụ 30 nhà thơ, nhà văn đến từ TP mang tên Bác.Theo nhà văn Trịnh Bích Ngân - chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM, trại sáng tác văn học này diễn ra từ ngày 3 đến...

Bản hòa âm đất nước tại Ngày Thơ Việt Nam năm 2024

Lần đầu tiên được tổ chức tại Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Ngày Thơ Việt Nam năm 2024 diễn ra từ ngày 24-25/2 đã mang đến cho công chúng những di sản thi ca quý báu trong kho tàng thi ca 54 dân tộc Việt Nam.

Đội mưa nghe đọc thơ ở Hoàng thành Thăng Long đêm rằm tháng giêng

Sự kiện đọc thơ buổi tối cũng chủ yếu dành đọc thơ của các nhà thơ dân tộc thiểu số hoặc thơ sáng tác về miền núi, người dân tộc thiểu số.Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều khẳng định đại diện cho 54 dân tộc dân mang đến bản tuyên ngôn về cái đẹp và tự do của mỗi cá nhân, của mỗi...

‘Thơ ngày nay được đăng dễ dãi’

Nhà thơ Đặng Huy Giang cho rằng ngày nay, việc đăng thơ trên báo hay in sách dễ dàng, khiến nhà nhà người người lao vào làm thơ. Tác giả phát biểu trong tọa đàm Từ bản lĩnh đến bản sắc nhà thơ, thuộc khuôn khổ Ngày thơ Việt Nam, sáng 24/2 ở Hà Nội.Nhà thơ Đặng Huy Giang so sánh giữa việc xuất bản thơ trước kia và ngày nay. Theo ông, có một thời, thơ đăng báo...

Ngày thơ ở TP.HCM là thành phố này tôi đến tôi yêu

'Ngày thơ là một tín hiệu kỳ diệu'Với chủ đề 'Khát vọng phương Nam', Ngày thơ Việt Nam 2023 tại TP.HCM không chỉ mang đến không gian sinh...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Giá vàng thế giới lao dốc mạnh trước thềm bầu cử tổng thống Mỹ

Chỉ trong vòng hai ngày, giá vàng thế giới đã lao dốc từ 2.787 USD/ounce về 2.735 USD/ounce khi kết thúc tuần giao dịch, tương đương mức giảm 52 USD/ounce. So với giá vàng thế giới quy đổi, giá vàng trong nước đang cao...

Học sinh sáng tác truyện tranh bằng AI trong ngày hội STEM

Ban tổ chức ngày hội STEM quận Tân Phú, TP.HCM đã bất ngờ với những sản phẩm sáng tạo từ AI của học sinh trong nội dung 'sáng tác truyện tranh bằng AI'. ...

Cuộc thi Lan tỏa năng lượng tích cực 2024: Trạm cứu hộ động vật bị bỏ rơi

Ẩn mình trong một con ngõ hẹp trên đường Ngô Xuân Quảng, xã Trâu Quỳ, huyện Gia Lâm, Hà Nội, ngôi nhà cấp 4 cũ kỹ là nơi các bạn sinh viên tình nguyện túc trực cho Trạm cứu hộ động vật phi lợi nhuận. ...

Thủ tướng: Từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong đào tạo

Bảo đảm ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục, đào tạo tối thiểu 20% tổng chi ngân sách, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai và đào tạo ngoại ngữ khác theo nhu cầu. Chiều 2-11, Thủ tướng Phạm...

Phát hiện 2 chất cấm trong viên uống giảm cân cấp tốc Tigi Max Plus

Kết quả kiểm nghiệm phát hiện trong viên uống giảm cân cấp tốc Tigi Max Plus có 2 chất cấm là sibutramine và phenolphtalein. Ngày 2-11, Cục An toàn thực phẩm phát cảnh báo về sản phẩm chứa chất cấm gây hại đến sức...

Bài đọc nhiều

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần

Theo thông tin từ Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, sinh năm 1944, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, sau thời gian lâm bệnh, mặc dù được Đảng, Nhà...

OpenAI mang tính năng tìm kiếm đến ChatGPT, thách thức Google

OpenAI sẽ bổ sung một bộ tính năng tìm kiếm mới lên ChatGPT, leo thang cuộc chiến giữa startup này với Google. ChatGPT Search cho phép người dùng chatbot tìm kiếm thông tin kịp thời như họ vẫn làm trên web. OpenAI cung cấp nguyên mẫu vào tháng 7, độc lập với ứng dụng ChatGPT và chỉ dành cho một số người dùng giới hạn. Các tính năng tìm kiếm mới – sử dụng mô hình 4o của OpenAI – sẽ...

Chatbot Meta AI có khả năng tìm kiếm không phụ thuộc Google, Microsoft

Meta được cho là đang tự phát triển một công cụ tìm kiếm tích hợp trên chatbot để giảm phụ thuộc vào Google và Microsoft. The Information dẫn tin Meta đã phát triển các chỉ mục web (index) trong ít nhất 8 tháng vừa qua. Mục tiêu của công ty này là tích hợp chỉ mục vào Meta AI để cung cấp cho chatbot khả năng tìm kiếm thay thế cho Google Search và Microsoft Bing. Công ty mẹ Facebook đã...

Hội thi tuyên truyền lưu động kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh

Hội thi được tổ chức từ ngày 19 - 27/4/2024 với sự tham gia của 23 đội tuyên truyền lưu động thuộc Trung tâm Văn hóa, Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh, Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật các tỉnh, thành phố trên cả nước.Lễ khai mạc vào...

Gần 50 ngân hàng, tổ chức tài chính ‘luyện quân’ để ứng phó tấn công mạng

Diễn tập thực chiến tấn công - phòng thủ không gian mạng DF Cyber Defense 2024 là dịp 46 tổ chức tài chính, ngân hàng ‘luyện quân’, góp phần nâng cao năng lực ứng phó tấn công mạng cho đội ngũ nhân sự CNTT, an toàn thông tin. Diễn tập thực chiến tấn công, phòng thủ không gian mạng DF Cyber Defense 2024 được Cục CNTT của Ngân hàng Nhà nước, Cục An toàn thông tin thuộc Bộ TT&TT và...

Cùng chuyên mục

Mẹ đẻ cũng không chấp nhận nổi!

Mẹ của người vợ cho biết, vì quá xấu hổ trước hành động của con gái, nhiều ngày qua bà đã không dám ra ngoài gặp ai. ...

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Từ ngày 1-30/11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” với chủ đề “Về miền di sản tinh hoa và bản sắc”.

Lê Phương trở lại triển lãm Mật ước 2024

(CLO) Triển lãm của họa sĩ Lê Phương không chỉ là một phòng trưng bày tranh, mà còn là một trường tinh thần để khán giả lắng đọng, chiêm nghiệm và cùng chia sẻ những mối “Mật ước” giữa nghệ thuật, trái tim và tâm linh miên viễn. ...

Cuộc thi Lan tỏa năng lượng tích cực 2024: Trạm cứu hộ động vật bị bỏ rơi

Ẩn mình trong một con ngõ hẹp trên đường Ngô Xuân Quảng, xã Trâu Quỳ, huyện Gia Lâm, Hà Nội, ngôi nhà cấp 4 cũ kỹ là nơi các bạn sinh viên tình nguyện túc trực cho Trạm cứu hộ động vật phi lợi nhuận. ...

Mới nhất

Hai cha con người Mỹ giải mã được ‘tín hiệu ngoài hành tinh’

Theo ESA, hai cha con gồm Ken và Keli Chaffin là những người đầu tiên giải được mật mã thông điệp được gửi từ tàu ExoMars Trace Gas Orbiter của ESA như một phần...

Kết quả Ngoại Hạng Anh: Man City thua sốc, Liverpool đòi lại ngôi đầu

Liverpool gặp Brighton trên sân vận động Anfield ở vòng 10 Ngoại Hạng Anh tối 2/11. Cách đây vài ngày, Liverpool từng rất vất vả mới thắng được Brighton với tỷ số 3-2 ở Cúp Liên đoàn Anh. Lần này, Mohamed Salah cũng gặp nhiều khó khăn dù được đá trên sân nhà.Brighton chiếm ưu thế trong hiệp...

Sửa đổi Luật hướng tới phân quyền thúc đẩy hạ tầng

Sửa đổi hàng loạt cơ chế, chính sách, phân cấp, phân quyền mạnh hơn, đồng thời đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng, Việt Nam đang được kỳ vọng có sự chuyển mình về hạ tầng logistics trong tương lai. Sửa đổi hàng loạt cơ chế, chính sách, phân cấp, phân quyền mạnh hơn, đồng thời đẩy mạnh phát...

Lợi ích bất ngờ của tập thể dục với người uống rượu bia

Cảm giác nhức đầu, buồn nôn, đắng miệng rất thường xảy ra sau khi uống rượu bia, đặc biệt là uống nhiều. Một...

Xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

Dự kiến, các khu nhà ở xã hội tại tỉnh Quảng Trị được xây dựng tại các dự án ở khu vực thành phố Đông Hà với tổng diện tích 302,45 ha. Dự kiến, các khu nhà ở xã hội tại tỉnh Quảng Trị được xây dựng tại các dự án ở khu vực thành phố Đông Hà với tổng...

Mới nhất