Trần Cảo (SN 1994) xuất thân trong gia đình trí thức ở Thụy An, Ôn Châu (Chiết Giang, Trung Quốc). Bố anh là Giáo sư Trần Tiền Lâm – Hiệu trưởng Trường Trung học Thực nghiệm Bích Quế Viên (Quảng Đông, Trung Quốc), kiêm thành viên Ban chuyên môn Giáo dục gia đình thuộc Tổ chức Giáo dục Trung Quốc.
Là người hiểu biết sâu sắc về giáo dục, ông nhận thấy những phẩm chất phi thường của con trai từ nhỏ. GS Lâm phát hiện, ở tuổi lên 2, Trần Cảo rất nhạy cảm với các con số. Sau quá trình dài quan sát, ông quyết định nuôi dưỡng niềm đam mê Toán của Trần Cảo ở tuổi lên 3.
Dưới sự dạy bảo của bố, mỗi ngày, Trần Cảo đều học Toán với tâm trạng vui vẻ. Tuy nhiên, khi Trần Cảo vào lớp 1, ông nhận ra năng khiếu Toán học của con có dấu hiệu suy giảm về tư duy. Lúc này, ông âm thầm quan sát và tìm ra nguyên nhân do Trần Cảo thường hoàn thành bài tập một cách máy móc. Ngay sau đó, ông đã trao đổi với giáo viên.
GS Lâm cho rằng, việc giao nhiều bài tập về nhà sẽ lấy đi thời gian nghỉ ngơi của trẻ và khiến chúng lặp lại các hành động sao chép máy móc. Điều này không thúc đẩy sự tiến bộ, còn ức chế khả năng suy nghĩ độc lập của trẻ.
Vì vậy, GS Lâm mạnh dạn đề nghị nhà trường cho Trần Cảo lên thẳng lớp 3. Đồng thời, ông cũng xin phép cho con trai làm bài tập có sự chọn lọc dưới sự kiểm tra của bố mẹ. Theo sự sắp xếp và điều chỉnh của bố, Trần Cảo không lo lắng việc hoàn thành bài tập về nhà, còn tiết kiệm được thời gian để tự học và nghiên cứu những bài Toán yêu thích.
Ở tuổi 12, Trần Cảo đạt giải Nhất Cuộc thi Olympic Toán quốc gia nên được tuyển thẳng vào Trường THPT Thụy An (Trung Quốc). 2 năm sau, tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học, Trần Cảo có tổng điểm cao hơn 84 so với điểm chuẩn. Trong đó, điểm Toán của nam sinh đạt 137/150 điểm. Số điểm này giúp nam sinh đỗ vào Lớp tài năng trẻ của Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc.
Trong khi GS Lâm mong muốn con theo ngành Vật lý hoặc Kinh tế, Trần Cảo lại chọn Toán học. Đối với nhiều người, Toán là môn khô khan và nhàm chán, nhưng Trần Cảo lại tìm thấy niềm vui trong ‘biển’ số. Năm 2012, tốt nghiệp với điểm số xuất sắc, Trần Cảo nhận được học bổng tiến sĩ ngành Toán tại Đại học New York (Mỹ).
Trong quá trình học tiến sĩ, dưới sự hướng dẫn của GS Trần Tú Hùng, Trần Cảo giải quyết được những vấn đề Toán học quan trọng. Hoàn thành chương trình tiến sĩ năm 2017, Trần Cảo gia nhập Viện Nghiên cứu cao cấp Princeton (Mỹ), dưới sự hướng dẫn của giáo sư Akshay Venkatesh – người giành được Huy chương Fields năm 2018.
Năm 2019, Trần Cảo được bổ nhiệm làm trợ lý giáo sư tại Đại học Wisconsin-Madison (Mỹ). Khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, tháng 12/2020, Trần Cảo nhận được lời mời về nước. Từ bỏ đãi ngộ ở Mỹ, tháng 1/2021, thiên tài Toán học trẻ quyết định gia nhập Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc. Lần trở về này, anh hy vọng đóng góp được nhiều cho khoa học nước nhà.
Về nước ở tuổi 27, anh được bổ nhiệm làm GS Toán học tại Trung tâm Nghiên cứu Hình học và Vật lý (IGP) thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc. Tại đây, Trần Cảo hoàn thành nghiên cứu Tạo lập mối liên hệ giữa phương trình Hermitian-Yang–Mills và phương trình Keller-Einstein. Sau đó, bài nghiên cứu được xuất bản trên tạp chí Toán học thế giới Inventiones Mathematicae.
Theo đánh giá của các chuyên gia, nghiên cứu giải quyết thành công mối liên hệ giữa 2 phương trình phức tạp, có khả năng ứng dụng trong lĩnh vực Khoa học Vật liệu và Vũ trụ học. Ngoài ra, nghiên cứu còn thúc đẩy sự phát triển của Vật lý lý thuyết và các lĩnh vực liên quan. Nêu bật vai trò quan trọng của Toán học tiên tiến trong việc giải quyết vấn đề Vật lý phức tạp.
Việc giải quyết 2 phương trình này được coi là nhiệm vụ cốt lõi trong lĩnh vực Hình học Vi phân phức tạp. Thành tựu trên giúp GS Trần Cảo giành được một số giải thưởng danh giá.
Tháng 10/2021, Trần Cảo là một trong những nhà nghiên cứu trẻ xuất sắc nhận giải thưởng của Viện Nghiên cứu DAMO thuộc tập đoàn Alibaba.
Tháng 7/2022, Trần Cảo vinh dự nhận được Huy chương Bạc tại Hội nghị Toán học Thế giới dành cho người gốc Hoa lần thứ 9 (International Congress of Chinese Mathematicians – ICCM). Đây là giải thưởng dành cho các nhà Toán học trẻ xuất sắc có đóng góp quan trọng.
Năm 2022, Trần Cảo góp mặt trong danh sách ’30 Under 30′ của tạp chí Forbes Trung Quốc. Tháng 1/2024, GS trẻ được vinh danh là ‘Nhà khoa học của năm’ và ‘Ngôi sao khoa học mới nổi’.
Hiện tại, GS Trần Cảo dành phần lớn thời gian để nghiên cứu Toán học ứng dụng. Nhiều người kỳ vọng, tương lai anh có thể nhận Huy chương Fields dành cho những nhà Toán học có đóng góp to lớn trước 40 tuổi (được ví là giải thưởng ‘Nobel Toán học’).
