Học sinh thi lớp 10 trong kỳ thi năm 2023 tại TP.HCM – Ảnh: MỸ DUNG
Cấu trúc đề thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2024-2025 ở cả ba môn thi, gồm ngữ văn, toán, tiếng Anh đều giữ nguyên như năm 2023.
Tuy nhiên năm nay Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM có điều chỉnh dạng đề nghị luận văn học trong đề thi môn ngữ văn.
Tạo thuận lợi hơn cho học sinh
Ở Phần 3 – Nghị luận văn học, học sinh được lựa chọn 1 trong 2 đề để làm bài.
Đề 1: Đề yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận 1 tác phẩm hoặc đoạn trích tác phẩm cụ thể có trong sách giáo khoa.
Từ đó chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân mình hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.
Đề 2: Đề thi đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc (tự chọn tác phẩm/đoạn trích) để giải quyết tình huống ấy.
Theo ông Trần Tiến Thành (chuyên viên môn ngữ văn Sở Giáo dục và Đào tạo), phần nghị luận văn học trong đề thi năm ngoái ở cả hai đề thi học sinh đều được chọn tác phẩm để thể hiện.
Tuy nhiên năm 2023 khi đề 1 yêu cầu chọn tác phẩm thơ thì nhiều em đã nhầm lẫn chọn tác phẩm truyện. Vì thế năm nay có sự điều chỉnh trong phần thi này. Thay vì cả hai đề phần nghị luận văn học cùng cho học sinh lựa chọn tác phẩm để thể hiện, thì đề 1 sẽ ấn định sẵn một tác phẩm cụ thể trong sách giáo khoa để tạo thuận lợi hơn cho học sinh.
Việc tự chọn tác phẩm thể hiện sẽ nằm hoàn toàn trong đề 2 bao gồm cả chọn tác phẩm thơ, truyện, không khống chế học sinh phải chọn thơ hay truyện. Điều này tạo thêm cơ hội cho học sinh thể hiện, phát huy được năng lực, sở trường, lợi thế của các em trong môn học.
Ông Thành cũng cho biết để làm tốt bài văn nghị luận văn học, học sinh cần rèn luyện theo hướng: Nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học; Rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện; Đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa cùng thể loại và chủ đề với tác phẩm trong sách giáo khoa; Dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể.
Ông lưu ý trong phần nghị luận văn học, học sinh thường có các hạn chế như diễn xuôi lại tác phẩm; bài làm thiếu cảm xúc do ít đọc, ít suy tư; không hiểu rõ yêu cầu của đề, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.
Học sinh nghe tư vấn tuyển sinh lớp 10 tại Trường THPT Lê Quý Đôn, quận 3, TP.HCM – Ảnh: MỸ DUNG
Cấu trúc đề thi giữ nguyên
Ngoài thay đổi nhỏ điều chỉnh đề ở phần nghị luận văn học (4 điểm) theo hướng có lợi cho học sinh, cấu trúc đề thi ngữ văn vào lớp 10 năm học 2024-2025 sẽ giữ nguyên như năm 2023.
Cấu trúc đề thi môn ngữ văn, gồm 3 phần: Đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm). Thời gian làm bài: 120 phút.
Vì vậy ngoài ôn phần “nghị luận văn học” như hướng dẫn có điều chỉnh ở trên, học sinh cần ôn tập môn ngữ văn trong thi lớp 10 thêm 2 phần, như sau:
Phần 1 – Về năng lực đọc hiểu: Các văn bản được chọn có thể là văn bản nghị luận, văn bản thông tin, văn bản văn học, văn bản khoa học… Các câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu hỏi về tiếng Việt.
Học sinh nên lựa chọn các văn bản (báo chí, các bài bình luận, các sách khoa học,…) gắn với tình hình thời sự,… để luyện tập các kỹ năng đọc hiểu: phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tìm các vấn đề tiếng Việt có trong văn bản; tập tóm tắt văn bản; nối kết văn bản đang đọc với văn bản khác liên quan, nối kết với thực tế cuộc sống, đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra trong văn bản; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp, đặt nhan đề mới,…
Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, các em cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung. Trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu của đề. Tránh lan man, dài dòng không cần thiết.
Phần 2 – Về viết bài nghị luận xã hội (khoảng 500 chữ): Học sinh cần đảm bảo ba yêu cầu. Đầu tiên, học sinh cần đảm bảo cấu trúc bài nghị luận có đủ ba phần: mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
Thứ hai, học sinh cần phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Thứ ba, trong bài viết cần có thao tác lập luận và vận dụng các thao tác lập luận hiệu quả.
Để làm tốt phần viết bài nghị luận xã hội, học sinh cần rèn luyện các thao tác lập luận, đặc biệt là thao tác lập luận giải thích, chứng minh, bình luận. Cần tránh thiếu thao tác lập luận (ví dụ thiếu giải thích về vấn đề bàn luận); vận dụng các thao tác lập luận chưa hiệu quả (dẫn chứng chưa sát với vấn đề, thiếu phân tích dẫn chứng để làm rõ vấn đề,…) hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề, các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc, còn sơ sài.
Cũng theo ông Thành, khi làm bài thi ngữ văn, học sinh cần chú ý khắc phục những nguyên nhân sau để kết quả bài thi tốt hơn. Đó là các em phân bố thời gian không hợp lý cho các phần, các câu; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh (do quá say sưa viết về một ý dẫn đến quên kết bài hoặc kết bài quá sơ sài). Mặt khác, cũng có em quá lo lắng, căng thẳng dẫn đến ảnh hưởng đến bài làm.
Môn toán: Mức độ khó tương đương năm 2023
Đề thi gồm 8 câu, trong đó câu 1, 2 là các bài toán về đồ thị, định lý Vi-et, phương trình. Câu 3, 4, 5, 6, 7 là các bài toán thực tế. Câu 8 là bài toán hình học phẳng. Thời gian làm bài 120 phút.
Nội dung kiến thức: 70% kiến thức trong đề ở mức nhận biết, thông hiểu. 30% kiến thức là vận dụng, vận dụng cao. Nội dung vận dụng nằm ở 2 bài toán thực tế và 1 bài toán nhỏ trong phần hình học không gian. Phần vận dụng cao được tính toán để phù hợp với năng lực của học sinh, không đánh đố.
Ông Dương Bửu Lộc – chuyên viên môn toán Sở Giáo dục và Đào tạo – cho biết cấu trúc đề thi năm nay vẫn giữ nguyên như năm 2023 và đã giữ nguyên suốt 4 năm qua. Nội dung ôn tập cũng như những năm trước, không có thay đổi gì. Vì thế, mức độ khó của đề thi môn toán tuyển sinh 10 năm nay cũng như năm 2023.
Môn tiếng Anh: 70% câu hỏi ở mức nhận biết, thông hiểu
Cấu trúc đề thi: Đề thi sẽ gồm 40 câu, 70% câu hỏi ở mức nhận biết và thông hiểu, 30% câu hỏi ở mức vận dụng và vận dụng cao. Trong đó, số câu hỏi dạng vận dụng cao khoảng 10%. Cấu trúc đề thi giữ nguyên như năm 2023.
Nội dung đề thi vẫn có 2 bài đọc nhằm kiểm tra năng lực đọc nhanh – hiểu đúng của thí sinh. Các câu hỏi phân hóa tập trung chủ yếu ở phần đọc hiểu và viết lại câu. Đề thi không chú trọng về ngữ pháp, mà nghiêng nhiều về kỹ năng, từ vựng. Các phần kiến thức, chủ đề, chủ điểm, từ vựng trong đề thi đều quen thuộc với học sinh, nằm trong chương trình đã được học, tập trung ở lớp 9.
“Cấu trúc đề thi môn tiếng Anh, độ phân hóa đề thi năm nay cũng sẽ tương tự như năm ngoái. Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM đã thông tin đến giáo viên để củng cố, ôn tập cho học sinh” – ông Trần Đình Nguyễn Lữ, chuyên viên tiếng Anh – Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, cho biết.
Thi vào lớp 10 khó hơn cả thi đại học
