Thị trấn Vovchansk ‘gần như bị xóa sổ’ bởi xung đột Nga – Ukraine

“Nó gần như không còn tồn tại nữa”, ông Tamaz Gambarashvili, Trưởng phòng hành chính dân sự – quân sự Vovchansk ở miền đông Ukraine, mô tả thị trấn của ông bị tàn phá nặng nề bởi cuộc xung đột với Nga.

Thị trấn Vovchansk thuộc vùng Kharkov, chỉ cách biên giới Nga 5 km, cảnh quay bằng máy bay không người lái của quân đội Ukraine vào hè này cho thấy quang cảnh như tàn tích trải dài hàng cây số. Và tình hình ngày càng tệ hơn kể từ đó.

“90% trung tâm thành phố đã bị san phẳng”, ông Tamaz Gambarashvili, nói. “Đối phương vẫn tiếp tục pháo kích dữ dội”.

Tốc độ tàn phá tại Vovchansk thậm chí còn vượt qua cả thành phố Bakhmut ở vùng Donbass, nơi diễn ra một số cuộc giao tranh đẫm máu nhất trong cuộc xung đột, theo lời Trung úy Denys Yaroslavsky, sĩ quan Ukraine từng tham chiến ở cả hai mặt trận.

“Tôi đã ở Bakhmut nên tôi biết diễn biến các trận chiến ở đó. Những gì xảy ra trong 2 hoặc 3 tháng ở Bakhmut thì chỉ diễn ra trong 2 – 3 tuần ở Vovchansk”, ông Yaroslavsky nói.

Trước chiến tranh, Vovchansk có dân số khoảng 20.000 người. Điều đó giờ chỉ còn trong ký ức của những người sống sót đã kịp sơ tán.

Vovchansk nhanh chóng bị quân đội Nga kiểm soát sau khi Moskva phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022, nhưng Kiev giành lại thị trấn này trong cuộc phản công chớp nhoáng vào mùa thu năm cùng năm.

Mặc dù hứng chịu đợt bắn phá thường xuyên của Nga, thị trấn Vovchansk vẫn tương đối yên bình cho đến ngày 10/5/2024.

Kiệt sức sau nhiều tuần chiến đấu ác liệt tại mặt trận cách đó 100 km về phía nam, Lữ đoàn 57 của Ukraine trong lúc tập hợp gần Vovchansk thì đơn vị trinh sát nhận thấy điều bất thường.

“Chúng tôi phát hiện hai xe chở quân bọc thép của Nga vừa vượt qua biên giới”, Trung úy Yaroslavsky, người chỉ huy đơn vị, nhớ lại và cho biết đó là lực lượng tiên phong của đội quân hàng nghìn bình lính Nga tiến vào vào thị trấn.

“Không có công sự hay bẫy mìn nào để làm chậm bước tiến của họ”, ông Yaroslavsky nói, cho rằng “sự tắc trách hoặc tham nhũng” là nguyên nhân.

“Khoảng 17.000 người đã mất nhà cửa. Vì sao? Bởi vì có người không xây dựng công sự”, viên sỹ quan 42 tuổi tức giận nói. “Hiện tại, chúng tôi kiểm soát thị trấn, nhưng những gì chúng tôi kiểm soát chỉ là đống đổ nát”.

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã hủy chuyến công du nước ngoài để vội vã đến thủ phủ Kharkov, cách Vovchansk một tiếng rưỡi lái xe. Ông thừa nhận quân đội Nga tiến sâu thêm từ 5 – 10 km vào Ukraine.

Trong khi đó, người dân Vovchansk thực sự trải qua cơn ác mộng. Galyna Zharova sống tại số 16A phố Stepova – một tòa nhà chung cư hiện đã bị phá hủy, kể lại: “Quân đội Nga bắt đầu ném bom. Chúng tôi ở ngay tuyến đầu. Không ai có thể đến và đưa chúng tôi ra ngoài”.

Người phụ nữ 50 tuổi hiện đang sống cùng gia đình trong ký túc xá đại học ở Kharkov. Chồng bà – ông Viktor, 65 tuổi, nói thêm: “Chúng tôi chạy xuống hầm. Tất cả các tòa nhà đều đang cháy. Chúng tôi bị nhồi nhét vào tầng hầm gần 4 tuần, đến ngày 3/6”.

Cuối cùng, cặp đôi quyết định chạy trốn bằng đường bộ. “Máy bay không người lái bay xung quanh chúng tôi như ong, như muỗi”, bà Zharova nhớ lại. Họ đi bộ vài km trước khi được các tình nguyện viên người Ukraine giải cứu.

“Thị trấn đẹp, người dân thân thiện. Chúng tôi có mọi thứ”, thủ thư Stryzhakova thở dài. “Không ai có thể tưởng tượng chúng tôi gần như bị xóa sổ khỏi bề mặt Trái đất”.

Bộ Quốc phòng Nga không trả lời câu hỏi về những gì đã xảy ra ở thị trấn Vovchansk của Ukraine.

Người đứng đầu thị trấn Gambarashvili trúng mảnh đạn vào chân khi đang giám sát hoạt động sơ tán của Vovchansk, lắc đầu khi được yêu cầu ước tính số lượng người dân thương vong. “Chắc chắn là hàng chục. Có thể còn nhiều hơn nữa”, ông nói.