Thí điểm tuyến xe khách đi Sa Pa có lo vỡ luồng tuyến?

… trong đó có lo ngại vỡ luồng tuyến vận tải khách liên tỉnh và không tuân thủ nguyên tắc tuyến vận tải đi theo hướng nào thì điểm đầu, điểm cuối là bến xe hướng đó.

Thêm tuyến mới không xuyên tâm

UBND TP Hà Nội vừa thống nhất chủ trương phát triển mới tuyến vận tải hành khách liên tỉnh từ TP Hà Nội (các bến xe: Giáp Bát, Nước Ngầm) đi tỉnh Lào Cai (các bến xe: Sa Pa, Lào Cai) theo đề xuất của Sở GTVT Hà Nội.

Đề xuất này được đưa ra sau khi Chi nhánh Hà Nội Công ty CP vận tải Futa – Hà Sơn đề nghị được chạy thí điểm tuyến vận tải mới từ bến xe Giáp Bát đến bến xe TP Lào Cai, bến xe Sa Pa và từ bến xe Nước Ngầm đến bến xe Sa Pa trên cơ sở đăng ký khai thác tuyến cố định. Các tuyến này sẽ không khai thác vào khung giờ cao điểm (tức từ 6h – 9h sáng và từ 16h – 19h30 chiều).

Hành trình di chuyển chủ yếu trên đường cao tốc theo hướng từ tỉnh Lào Cai đi QL4D, tới nút giao IC 19 vào cao tốc Nội Bài – Lào Cai trước khi tới QL2 đến đường Võ Văn Kiệt, ra QL5 kéo dài đến cầu Đông Trù.

Từ đây, xe tiếp tục theo QL5 kéo dài tới đường Nguyễn Văn Linh , QL1A tới cầu Thanh Trì rồi đi Ngọc Hồi, Giải Phóng đến các bến xe Giáp Bát, Nước Ngầm (TP Hà Nội).

Vì sao đề xuất?

Lý giải về đề xuất này, Sở GTVT Hà Nội cho hay: Hệ thống đường cao tốc được xây dựng đã giúp phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Để đáp ứng nhu cầu đi lại và phát huy hiệu quả của đường cao tốc, Bộ GTVT đã cho phép xe tuyến cố định được hoạt động trên đường cao tốc trong hành trình có đường cao tốc mới đưa vào khai thác; phù hợp với việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, tổ chức giao thông.

Việc phát triển mới tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh nêu trên đáp ứng được nhu cầu đi lại của nhân dân, góp phần hạn chế hiện tượng “xe du,̀ bến cóc” và “xe trá hình”.

Tuyến vận tải do Chi nhánh Hà Nội CTCP vận tải Futa – Hà Sơn đề xuất chủ yếu hoạt động theo đường cao tốc và vành đai, không đi xuyên tâm vào thành phố. Việc đưa tuyến vào hoạt sẽ tạo điều kiện thuận lợi, tăng tính kết nối và đáp ứng được nhu cầu cho hành khách từ tỉnh Lào Cai đi các tỉnh: Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên – Huế, Khánh Hòa, TP.HCM… và ngược lại.

Đại diện Chi nhánh Hà Nội, Công ty CP vận tải Futa – Hà Sơn cho biết, du khách các tỉnh có nhu cầu lớn du lịch Lào Cai, Sa Pa. Hiện, ngày càng có nhiều hành khách đến từ các vùng miền, đặc biệt là các tỉnh miền Trung và các tỉnh lân cận TP Hà Nội.

Do hiện nay các tuyến xe khách từ miền Trung ra Hà Nội chỉ dừng lại ở bến xe Nước Ngầm, Giáp Bát khiến khách có nhu cầu đi Lào Cai, Sa Pa khó tiếp cận tới các nhà xe chạy tuyến Hà Nội – Lào Cai, Sa Pa (hiện đang chỉ hoạt động tại bến xe Mỹ Đình). Việc này cũng tạo điều kiện cho các đơn vị chạy xe hợp đồng trá hình cạnh tranh không bình đẳng với các đơn vị tuyến cố định.

Vẫn nhiều tranh cãi

Ông Đỗ Xuân Hoa, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, năm 2016-2017, Hà Nội thực hiện điều chỉnh, sắp xếp luồng tuyến vận tải khách liên tỉnh theo nguyên tắc xe đến từ hướng nào sẽ vào bến đầu tiên của hướng đó.

Theo đó, các xe của các tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai sẽ vào bến xe Mỹ Đình. Xe của các tỉnh phía Nam như: Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An… sẽ vào bến xe Nước Ngầm, Giáp Bát.

Mục đích sắp xếp này nhằm hạn chế xe khách đi xuyên thành phố qua đường Vành đai 3 và ngược lại vào nội đô, tránh xung đột, ùn tắc, mất an toàn giao thông.

Nghị định 41/2024 quy định về quản lý hoạt động vận tải đường bộ đang có hiệu lực cũng nêu rõ: Đối với các tỉnh, thành phố có bến xe đảm bảo tổ chức vận tải theo hướng tuyến cần tuân thủ nguyên tắc tuyến vận tải đi theo hướng nào thì điểm đầu, điểm cuối là bến xe hướng đó.

“Do đó, Hà Nội chấp thuận thí điểm tuyến vận tải mới đang chưa tuân theo nguyên tắc này. Đây có thể là tiền đề không tốt và có thể gây xáo trộn tổ chức hoạt động vận tải thời gian tới”, ông Hoa nói.

Tuy nhiên, lãnh đạo một doanh nghiệp vận tải ở Hà Nội cho rằng, đã đến lúc cần có những thay đổi mới, “cởi trói” hướng tuyến để các doanh nghiệp được chủ động đăng ký theo nhu cầu của người dân và khả năng đáp ứng của doanh nghiệp.

Mặt khác, việc cho doanh nghiệp vận tải thí điểm tuyến mới có lộ trình không đi xuyên tâm thành phố là một cách tổ chức khoa học, không làm gia tăng ùn tắc trong nội đô. Việc này còn giúp các doanh nghiệp vận tải tuyến cố định tiếp cận tốt hơn với hành khách có nhu cầu đi Lào Cai, Sa Pa ở khu vực phía Nam thành phố, qua đó hạn chế xe dù, bến cóc.

Trong khi đó, TS Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông cho rằng, sau 8 năm thực hiện sắp xếp, điều chỉnh luồng tuyến vận tải, về cơ bản các tuyến liên tỉnh đi/đến Hà Nội đang hoạt động tương đối ổn định. Trong bối cảnh ùn tắc nội đô vẫn còn phức tạp, việc giữ quy định luồng tuyến vận tải là cần thiết, nếu thay đổi sẽ dẫn đến một loạt các thay đổi khác về thói quen của hành khách, của lái xe.

Tuy nhiên, ông Thủy cũng cho rằng, việc Hà Nội chấp thuận thí điểm tuyến vận tải mới là phù hợp bởi lộ trình đề xuất không xuyên tâm thành phố, giảm bớt mật độ đi lại của phương tiện.