Em Thanh Quỳnh, sinh viên Trường Đại học Kinh tế TP.HCM và chị gái thuê một căn hộ tại khu căn hộ mini ở quận 1 (TP.HCM) với giá 4 triệu đồng/tháng. Căn nhà 6 tầng với 25 căn hộ, có 1 thang máy và 1 lối thoát hiểm bằng thang bộ. Dưới tầng hầm là chỗ để xe máy. Do diện tích nhỏ trong khi lượng xe máy nhiều, nên hầm xe luôn chật kín. Khi vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội xảy ra, liên tưởng đến tầng hầm xe máy nơi mình ở, em Quỳnh cảm thấy bất an, lo lắng.
“Trước khi chuyển sang đây, tụi em thuê phòng trọ ở bên quận Tân Bình, tuy nhiên ở chỗ đó có tới mấy chục phòng trọ, rất đông đúc chật chội, phòng lại không có cửa sổ nên tụi em lo ngại chuyện cháy nổ. Ở đây thì thoải mái hơn, nhưng tụi em vẫn lo ngay ngáy về an toàn PCCC. 25 căn hộ, nhà nào cũng nấu ăn bằng bếp điện. Trong thời điểm nắng nóng, việc sử dụng điều hòa, quạt máy liên tục càng làm nguy cơ cháy nổ dễ xảy ra hơn”, em Quỳnh lo lắng nói.
Theo em Quỳnh, tòa nhà có thang thoát hiểm, nhưng nhỏ xíu và rất bí. Bình cứu hỏa đều có, nhưng đã cũ và hầu như không có bảo dưỡng. Tòa nhà có ban công nhưng lại nằm trong hẻm nhỏ. Nếu chẳng may có cháy, việc thoát hiểm cũng rất khó, chứ chưa nói đến việc các phương tiện chữa cháy tiếp cận để dập cháy và cứu người.
Trong vai người có nhu cầu thuê phòng trọ, chúng tôi đã đến một con hẻm ở đường Hoà Hảo, phường 2, quận 10, TP.HCM. Chủ khu nhà trọ dẫn chúng tôi lên tầng 3 khu nhà này, chỉ vào một phòng nhỏ chừng rộng chừng 10m2, có gác lửng, có bếp và nhà vệ sinh khép kín. Căn phòng này được ra giá thuê là 3,5 triệu đồng/tháng.
Theo quan sát, khu nhà rộng này chừng 5m, dài 15m, cao 4 tầng kiểu “ống, hộp”, chủ khu trọ ngăn lại thành gần 20 phòng. Trong một diện tích không lớn lắm, khu nhà có gần 50 người cùng chung sống. Phía dưới tầng trệt là một không gian hẹp chứa hàng chục chiếc xe máy. Dù có đông người ở là thế song lối ra vào duy nhất của nhà trọ kiểu chung cư mini này chỉ là một cánh cổng sắt rộng chừng 1,5m và một cầu thang bộ chật hẹp. Nhìn kỹ, bốn bề của khu trọ này được vây kín bởi tường bê tông và lưới sắt B40, không có khoảng hở. Phải tìm kỹ, chúng tôi mới thấy các bình cứu hoả nằm khuất sau đồ dùng sinh hoạt hỗn độn của người thuê. Nghĩ tới viễn cảnh nếu có hỏa hoạn xảy ra, chúng tôi không khỏi rùng mình.
Anh Hưng – nhân viên môi giới nhà đất khu vực TP.HCM cho biết, tại các quận trung tâm TP.HCM, các khu căn hộ dịch vụ, căn hộ mini luôn ở trong tình trạng đắt hàng. Càng đến gần thời điểm nhập học thì càng khó thuê. Khi đến xem phòng, đa phần khách chỉ thương lượng giá cả, giờ giấc đi lại chứ ít người quan tâm đến an toàn cháy nổ. “Giữa những căn nhà ống có một lối ra, nếu xảy ra hỏa hoạn thì khả năng bị ngộp là rất lớn. Bởi lẽ, lối đi lên các tầng giữa những khu nhà cho thuê này khá chật hẹp, hệ thống báo cháy và bảng chỉ dẫn lối thoát hiểm chỉ để cho có”, anh Hưng nói thêm.
Theo nhận định của các chuyên gia, tại TP.HCM do nhu cầu về nơi ở ngày càng tăng cao, trong khi giá nhà ở rất đắt đỏ, không phải ai cũng có khả năng tài chính để mua nhà riêng hay nhà gần trung tâm, do đó chọn thuê hoặc mua căn hộ chung cư mini là giải pháp của không ít gia đình trẻ cũng như của nhiều bạn trẻ mới đi làm.
Thực tế cho thấy, chung cư mini thường có mức giá bán và cho thuê khá “vừa túi tiền”. Mỗi phòng có diện tích trung bình từ 25 – 50m2, đầy đủ nội thất lại sở hữu vị trí ở nội đô, tiện cho việc đi lại của rất nhiều người. Tuy nhiên, do chủ nhà thường tận dụng triệt để diện tích, nên các tòa chung cư mini thường rất bí, nằm trong ngõ hẻm và không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn về PCCC… Mặc dù vậy, những căn hộ chung cư mini này thường có tỷ lệ lấp đầy cao từ 90 – 100% do vị trí gần trung tâm thành phố. Thậm chí, chung cư mini còn được nhiều nhà đầu tư hướng đến như một kênh đầu tư cho thuê.
Các chuyên gia bất động sản cũng cho rằng, ngoài rủi ro về PCCC thì người mua căn hộ chung cư mini dễ gặp rủi ro về mặt pháp lý. Bởi hình thức giao dịch của các chung cư mini ở TP.HCM chủ yếu là hình thức thuê mua lâu dài, trả tiền một lần. Sở dĩ người dân phải sử dụng hình thức thuê mua lâu dài vì chung cư mini không được cấp sổ riêng cho từng căn hộ, khi xây dựng chung cư mini, chủ đầu tư chỉ xin phép xây dựng nhà ở riêng lẻ cao tầng có nhiều phòng. Giao dịch chủ yếu được xác lập bằng vi bằng, đồng sở hữu.
Ngoài ra, người mua chung cư mini thường không thể cầm cố, vay ngân hàng hay làm quyền thừa kế. Trong khi đó, chủ đầu tư chung cư mini hoàn toàn có thể cầm cố, thế chấp hoặc bán chung cư đi để lấy tiền. Điều này dẫn đến những rủi ro rất lớn cho người mua chung cư mini, thậm chí là trắng tay. Vì thế, người mua cần tìm hiểu kỹ trước khi có ý định thuê hoặc mua loại hình nhà ở này.
Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho hay, từ năm 2010 đến nay, trên địa bàn TP.HCM đã nở rộ tình trạng xây dựng chung cư mini có nhiều tầng. Nhu cầu chung cư mini là có, nhưng TP.HCM không khuyến khích phát triển loại hình chung cư mini này, vì gây quá tải hạ tầng. do bất cập của các quy định pháp luật đã “bật đèn xanh” làm phát sinh tình trạng nở rộ nhiều công trình nhà ở riêng lẻ được thiết kế kiểu chung cư mini. “Điều này đã và đang dẫn đến tình trạng xây dựng tràn lan các chung cư mini tại đô thị lớn, làm phá vỡ quy hoạch phát triển đô thị, gây mất mỹ quan và không đảm bảo an toàn PCCC cũng như thiếu các tiện ích, dịch vụ phục vụ cư dân”, ông Châu phân tích.
