Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia Tháp Vĩnh Hưng là một di tích cư trú có niên đại khởi điểm từ khoảng thế kỷ IV sau Công Nguyên, thuộc phạm trù văn hóa Óc Eo. Ảnh: Gia Minh
Theo Ban Quản lý di tích tỉnh Bạc Liêu, tháp Vĩnh Hưng có diện tích rộng khoảng 5ha (tọa lạc ấp Trung Hưng 1B, xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi) là một di tích cư trú có niên đại khởi điểm từ khoảng thế kỷ IV sau Công Nguyên thuộc phạm trù văn hóa Óc Eo.
Tháp Vĩnh Hưng là trung tâm tôn giáo của khu vực này được xây dựng từ khoảng thế kỷ VII sau Công nguyên và đã được trùng tu sửa chữa qua những biến động lịch sử ở giai đoạn sau đó (thế kỷ VIII – XIII), cách trung tâm TP Bạc Liêu (Bạc Liêu) khoảng 20km.
Năm 1911, tháp được ông Lunet de Lajonquiere (người Pháp) phát hiện với tên gọi Tháp Trà Long.
Năm 1997, Henri Parmentier đến khảo sát và công bố kết quả khảo sát trong tập san của Trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp (BEFEO) với tên gọi mới – Tháp Lục Hiền.
Biểu tượng Linga – Yoni bên trong Tháp Vĩnh Hưng. Ảnh: Gia Minh
Tháng 5/1990, các nhà khảo cổ thuộc Viện Khoa học – Xã hội tạo TP.HCM (nay là Viện Phát triển bền vững vùng Nam Bộ) phối hợp với Bảo tàng tỉnh Minh Hải đã đến khảo sát và đã đào một hố thám sát, phát hiện một số hiện vật như đầu tượng thần, minh văn, bàn nghiền, Linga – Yoni… Niên đại di tích tháp được xác định từ thế kỷ (VII – VIII) sau Công nguyên, thuộc giai đoạn phát triển cuối của nền văn hóa Óc Eo.
Từ giá trị của các tài liệu, hiện vật tìm thấy qua sưu tầm, khảo sát năm 1992, Bộ Văn hóa – Thông tin và Thể thao (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) Quyết định xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia.
Cánh tay tượng Quan âm niên đại thế kỷ IX. Ảnh: Gia Minh
Vào năm 2002 và năm 2011, để phục vụ cho công tác trùng tu tôn tạo di tích Tháp Vĩnh Hưng, Trung tâm nghiên cứu khảo cổ phối hợp với Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu khai quật xung quanh Tháp làm lộ diện chân móng Tháp, giải quyết những vết tích chìm trong lòng đất để có những giải pháp trùng tu, tôn tạo ngôi Tháp nhằm phát huy giá trị của di tích.
Kết quả khai quật đã thu được nhiều hiện vật có giá trị độc đáo như: “Tượng nữ thần” được tạc theo phòng cách truyền thống tượng tròn Óc Eo – Phù Nam; bàn tay phải của “Tượng thần”; một số Linga – Yoni; đồ gốm dùng trong sinh hoạt và đặc biệt là bộ sưu tập tượng đồng được các nhà khảo cổ học đánh giá là bộ sưu tập tượng độc đáo, là Bảo vật quốc gia, trong đó, có một số tượng độc bản có giá trị rất cao.
Năm 1992, Bộ Văn hóa – Thông tin và Thể thao (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) Quyết định xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia đối với Tháp Vĩnh Hưng. Ảnh: Gia Minh
Năm 2011, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu (nay là Sở Văn hóa – Thông tin – Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu) làm chủ đầu tư công trìn “Tôn tạo di tích Tháp Vĩnh Hưng” gồm các hạng mục: Nhà trưng bày, nhà bia, nhà bảo vệ, hàng rào và các hạng mục khác nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di tích.
Hiện nay, Tháp Vĩnh Hưng đã và đang được bảo tồn phục vụ cho nhu cầu của du khách đến tham quan và tìm hiểu thêm về văn hóa Óc – Eo.
Dưới đây là một số hình ảnh về Tháp Vĩnh Hưng (Bạc Liêu):
Cổng vào Tháp Vĩnh Hưng.
Mặt trước của Tháp…
…bên hông Tháp…
…mặt sau của Tháp…
…và đỉnh Tháp nhìn từ phía dưới lên. Ảnh: Gia Minh
Các hiện vật được phát hiện vào tháng 4/2002.
Di tịch Tháp cổ Vĩnh Hưng – Bảo vật quốc gia. Ảnh: Gia Minh
Công tác nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di tích Tháp cổ Vĩnh Hưng. Ảnh: Gia Minh
Gạch xây tháp (thế kỷ 4 – 17). Ảnh: Gia Minh
Mảng cột gỗ thế kỷ 8. Ảnh: Gia Minh
Đặc trung vùng đất con người Bạc Liêu – Vĩnh Lợi. Ảnh: Gia Minh
Những di tích khảo cổ học văn hóa Óc Eo ở Nam Bộ. Ảnh: Gia Minh
Tượng Sadashiva, niên đại thế kỷ 12. Ảnh: Gia Minh
Đầu tượng Shiva, niên đại khoảng thế kỷ 12. Ảnh: Gia Minh