Thảo luận dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo

Qua thảo luận, có 17 ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu, 01 đại biểu tranh luận, về cơ bản đều thống nhất với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo hiện hành nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập, góp phần xây dựng thị trường quảng cáo Việt Nam phát triển vì lợi ích chung của toàn xã hội. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phát biểu giải trình nội dung đại biểu quan tâm.

Tranh luận về giới hạn tỷ lệ diện tích quảng cáo trên báo in

Đây là một trong những nội dung thu hút khá nhiều ý kiến đóng góp của các đại biểu. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), hiện nay thị phần quảng cáo trên báo in giảm mạnh, việc điều chỉnh diện tích quảng cáo trên báo in sẽ giải quyết căn bản khó khăn cho các cơ quan báo chí trong việc thực hành tự chủ tài chính.

Đại biểu Phạm Văn Hòa

Do đó, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị nghiên cứu phương án lược bỏ các quy định giới hạn về tỷ lệ diện tích quảng cáo trên báo, tạp chí truyền thống để cơ quan báo chí tự quyết định diện tích quảng cáo theo nhu cầu bạn đọc và nhu cầu của thị trường.

Trái ngược với quan điểm trên, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn An Giang) cho rằng, trước xu thế phát triển của quảng cáo trên mạng thì việc tăng diện tích, tăng thời lượng quảng cáo cho báo chí là một trong những yếu tố quan trọng và rất cần thiết, phần nào góp phần cho các cơ quan báo chí tăng nguồn thu, giải quyết khó khăn trong việc thực hiện tự chủ tài chính. Tuy nhiên, quan trọng vẫn là đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung sản phẩm báo chí và tăng chất lượng cho các nội dung quảng cáo chứ không chỉ tăng thời lượng, diện tích quảng cáo lên quá nhiều, dễ ảnh hưởng đến thị hiếu của độc giả và khán giả.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương

Vì vậy, đại biểu Trần Thị Thanh Hương đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động để việc quy định tăng diện tích, thời lượng quảng cáo có tỷ lệ thực sự phù hợp và thuyết phục hơn. Bên cạnh đó, cần có những quy định ràng buộc về tỷ lệ diện tích, vị trí quảng cáo đối với từng loại hình báo chí khác nhau để không làm ảnh hưởng đến chất lượng nội dung và thị hiếu bạn đọc.

Tham gia tranh luận về vấn đề này, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa (đoàn Phú Yên) nêu quan điểm, việc nới diện tích quảng cáo trên báo in sẽ giúp cho các cơ quan báo chí thực hiện tốt hơn cơ chế tự chủ tài chính và tốt hơn trong hoạt động của mình. Tuy nhiên, thực tế hiện nay các cơ quan báo chí gặp khó khăn không phải vì thiếu diện tích quảng cáo mà khó nhất là thiếu quảng cáo. Điều này giống như việc các đoàn tàu đang thiếu khách nhưng giải pháp đưa ra là tăng thêm toa tàu.

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa

Theo đại biểu Đỗ Chí Nghĩa, vấn đề chính là phải thúc đẩy thêm được “khách đi tàu”. Bên cạnh đó, đại biểu cũng lưu ý là thị trường có thể có biến động thay đổi, như sau này quảng cáo trên báo chí có thể tăng trở lại. Do đó đại biểu đồng tình với quan điểm của đại biểu Phạm Văn Hòa về việc giao quyền tự chủ cho cơ quan báo chí về diện tích quảng cáo như ý kiến đại biểu Phạm Văn Hòa.

Tuy nhiên, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa bày tỏ lo ngại nếu giao tự chủ, tự quyết diện tích quảng cáo này cũng có thể dẫn đến một số cơ quan báo chí có lượng bạn đọc ổn định, lượng phát hành ổn định hoặc báo do NSNN bảo đảm nhưng lại tăng diện tích quảng cáo lên thì “rất phản cảm”. Do đó, đại biểu cho rằng, trừ các cơ quan báo chí đặc thù, cơ quan báo chí sử dụng NSNN, các cơ quan báo chí được đặt hàng, được bao tiêu sản phẩm… thì nên để cơ quan báo, tạp chí quyết định diện tích quảng cáo trên báo in.

Theo đại biểu, có nhiều cách để điều tiết vấn đề này, tuy nhiên nên giao cho Chính phủ quy định chi tiết, tức là các cơ quan báo chí đặc thù, báo do NSNN bảo đảm thì Chính phủ quy định chi tiết. Còn lại nên quy định mở, “vì quản thì không xuể”, quy định như vậy sẽ cởi mở và hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường hiện nay khi người đọc hiện nay rất tinh tường, sẽ lựa chọn những sản phẩm đứng đắn, đàng hoàng và có trách nhiệm với công chúng, với xã hội.

Đề xuất tăng cường kiểm soát quảng cáo trên mạng xã hội

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An) nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung các quy định cụ thể nhằm kiểm soát quảng cáo trên mạng xã hội. Theo đại biểu, hiện nay, việc kiểm soát quảng cáo trên truyền hình và báo chí được thực hiện khá chặt chẽ, nhưng các hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội lại lỏng lẻo do thiếu hành lang pháp lý và tính phức tạp của môi trường mạng.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung

Nữ đại biểu cho biết, dự thảo Luật đã đề cập đến trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc ngăn chặn, gỡ bỏ quảng cáo vi phạm, nhưng quy định vẫn chưa làm rõ cơ chế phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền. Điều này dẫn đến nguy cơ khó đạt được mục tiêu phòng ngừa và răn đe các hành vi vi phạm trên môi trường mạng.

Từ đó, đại biểu đề xuất bổ sung các hành vi cấm đặc thù trong hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội, đồng thời xây dựng một chương riêng quy định về điều kiện, trình tự, và cách thức thực hiện quảng cáo trên không gian mạng. Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân định rõ loại hàng hóa, dịch vụ không được phép quảng cáo trên mạng, hay những hành vi chia sẻ lên mạng không phải là quảng cáo mà như là quảng cáo để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ.

Cùng nêu ý kiến về vấn đề này, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) bày tỏ quan ngại về hiệu quả xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo hiện nay. Ông cho biết, hơn 70% các vi phạm trong quảng cáo trực tuyến bị xử lý chậm do thiếu quy định đồng bộ và phù hợp với các hình thức quảng cáo mới.

Đại biểu Thạch Phước Bình

Theo đại biểu, dự thảo cần bổ sung điều khoản chuyên biệt cho quảng cáo trực tuyến, bao gồm quảng cáo trên mạng xã hội và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Ông cũng kiến nghị thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành giữa các bộ nhằm tăng cường hiệu quả xử lý vi phạm.

Đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định bắt buộc các nền tảng phải rà soát và kiểm duyệt nội dung quảng cáo trước khi hiển thị; thiết lập chế tài mạnh, yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm trong thời hạn 24 giờ. Đặc biệt, nâng mức phạt hành chính đối với hành vi quảng cáo sai sự thật lên đến 2-3 lần lợi ích thu được; công khai danh sách các doanh nghiệp vi phạm để răn đe…

Cùng với đó, để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quảng cáo trực tuyến, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị các quảng cáo phải ghi rõ thông tin sản phẩm, dịch vụ, đơn vị chịu trách nhiệm và cơ chế hỗ trợ sau bán hàng. Ngoài ra, cần ban hành chế tài nghiêm khắc đối với việc sử dụng dữ liệu cá nhân khách hàng trái phép, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về quyền riêng tư.