Vườn Quốc gia Bến En có tổng diện tích tự nhiên 14.305,09 ha, trong đó đất có rừng là 11.200,08 ha (rừng tự nhiên là 10.847,65 ha, diện tích còn lại là rừng trồng). Cùng với chủ động bảo vệ, phục hồi và phát triển tài nguyên rừng, góp phần đưa Vườn Quốc gia Bến En trở thành điểm sáng về bảo tồn đa dạng sinh học tại Thanh Hóa nói riêng, cả nước nói chung, những năm vừa qua, Vườn Quốc gia Bến En đã chú trọng bảo tồn và phát triển loài lim xanh bản địa (cây lâm nghiệp đặc trưng, bản địa của tỉnh Thanh Hóa). Nơi đây là một trong những trung tâm phân bố tự nhiên của loài lim xanh. Đây là loài nguy cấp, quý hiếm, hạn chế khai thác, sử dụng. Không chỉ có vậy, nấm lim xanh còn có giá trị rất cao trong y tế, chăm sóc sức khỏe con người.
Lim xanh trồng tại Vườn Quốc gia Bến En sinh trưởng, phát triển tốt.
Đồng chí Lê Công Cường, Giám đốc Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bến En, cho biết: Cây lim xanh mọc rải rác trên hầu hết các diện tích có rừng tự nhiên của Vườn Quốc gia Bến En, với diện tích hơn 10.500 ha. Trong đó, lim xanh phân bố tập trung tại khu vực Điện Ngọc và Sông Chàng, diện tích trên 300 ha, có đường kính chủ yếu từ 30 – 45 cm. Để có giống lim xanh phục vụ trồng tại Vườn Quốc gia Bến En và cung cấp cây giống cho các đơn vị, người dân trong vùng, cán bộ Vườn Quốc gia Bến En đã phải vào tận rừng sâu, tìm, lựa chọn những cây lim xanh tự nhiên có sức phát triển tốt, tuổi đời khoảng 12 năm trở lên làm cây bố mẹ để lấy hạt về ươm cây con. Mỗi năm, đơn vị thu hoạch được khoảng 3 tạ hạt lim xanh phục vụ cho việc ươm cây giống.
Nhận thức được giá trị về kinh tế, môi trường sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học của lim xanh, Vườn Quốc gia Bến En đã triển khai đồng bộ các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt diện tích rừng đặc dụng và ưu tiên giám sát vùng phân bố tập trung loài lim xanh hiện có. Từ năm 2011 đến tháng 8-2023, bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, các chương trình hợp tác và tài trợ, Vườn Quốc gia Bến En đã triển khai thực hiện nhiều dự án lâm sinh, trồng rừng bằng cây lim xanh. Đồng thời, kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, hỗ trợ, hợp tác trồng, chăm sóc, khoanh nuôi, bảo vệ rừng trên địa bàn kết hợp với phát triển kinh tế, du lịch sinh thái…
Kết quả, đến tháng 8-2023, Vườn Quốc gia Bến En đã trồng được 302,7 ha cây lim xanh. Trong đó, dự án hợp tác với Tập đoàn Canon Việt Nam trồng bổ sung được 160 ha, dự án trồng rừng sau tỉa thưa keo trồng 54,88 ha, Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Gaia trồng làm giàu rừng được 71,4 ha; dự án trồng rừng thay thế trồng 11,5 ha; diện tích còn lại do Dự án “Bảo tồn và phát triển loài lim xanh” Vườn Quốc gia Bến En trồng. Nhìn chung, rừng lim trồng mới được chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, sinh trưởng, phát triển tốt. Lim xanh trong rừng tự nhiên luôn được bảo vệ tốt, không để xảy ra khai thác trái phép.
Để góp phần thực hiện mục tiêu rừng lim xanh Thanh Hóa sẽ sớm được khôi phục, phát triển, xây dựng thương hiệu một trong bốn loài gỗ tứ thiết của Việt Nam: “đinh, lim, sến, táu”. Đồng thời, bảo tồn, phát triển bền vững nguồn gen cây lim xanh, phát huy những giá trị về văn hóa, khoa học, môi trường, đồng thời nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho người dân khu vực miền núi. Trên cơ sở đánh giá cụ thể thực trạng, những khó khăn cũng như tiềm năng, thế mạnh, hiệu quả… trong bảo tồn và phát triển loài lim xanh, Vườn Quốc gia Bến En tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu trồng 238 ha lim xanh trong giai đoạn 2023-2030. Trong đó, tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cho Nhân dân và cộng đồng về giá trị kinh tế, văn hóa, khoa học, môi trường… của cây lim xanh gắn với đời sống cộng đồng. Nghiên cứu, hợp tác chuyển giao công nghệ để tạo giống có chất lượng cao, sạch bệnh, với số lượng lớn, giá thành hạ, đáp ứng nhu cầu trồng rừng hàng năm. Tuyển chọn những cây lim xanh sinh trưởng, phát triển tốt, đủ tiêu chuẩn công nhận cây trội lấy giống, chuyển hóa rừng giống, chủ động nguồn giống phục vụ gieo ươm, phục vụ mở rộng phát triển rừng lim xanh. Tập trung kêu gọi, phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp… nhằm huy động và lồng ghép các nguồn vốn để mở rộng diện tích trồng bổ sung làm giàu rừng lim xanh. Phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, các tổ chức quốc tế kêu gọi hợp tác, tài trợ tài chính, kỹ thuật cho việc quản lý rừng bền vững tại Vườn Quốc gia Bến En nhằm bảo tồn, phát triển lim xanh trên địa bàn tỉnh.
Bài và ảnh: Thu Hòa
