Trải qua hàng trăm năm biến thiên của thời gian, thăng trầm của lịch sử, đình làng Đức Giáo xưa, nay là đình làng Đức Tiến, thôn Đức Tiến, xã Hoằng Hợp (Hoằng Hóa) vẫn giữ được nét rêu phong, cổ kính, đặc biệt tại đình còn lưu giữ nguyên vẹn nhiều sắc phong quý.
Những sắc phong nơi đây được người dân xem như báu vật và được gìn giữ, bảo quản tốt.
Được xếp loại di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh năm 2000, đình làng Đức Giáo là nơi thờ Cao Sơn tôn thần; thờ Thành hoàng làng Phạm Ngọc Độc, Lê Tiến Bình, Tào Thuận Hóa, thờ Thánh Bưng (Lê Phụng Hiểu), nghè thờ Nguyệt Nga công chúa. Trước kia, đình làng có kiến trúc theo kiểu chữ đinh (T), gồm ngôi tiền đình nằm ngang 3 gian, hai chái rộng và ngôi chính tẩm (hậu cung) 3 gian nằm dọc. Bài trí thờ trong di tích, gồm gian giữa có hương án thời Lê được sơn son thếp vàng, chạm trổ tứ linh (long, ly, quy, phượng), tứ quý (xuân, hạ, thu, đông); phía trên hương án có bức đại tự đề: “Thánh cung vạn tuế” được chạm khắc, sơn son thếp vàng.
Gian bên tả bài trí thờ các vị quan tước có công với làng, đứng đầu các dòng họ Phạm, Lê, Nguyễn, Tào, Ngô, Trần, Đỗ, Trịnh, Đào. Gian bên hữu, bài trí thờ các vị có công với làng như Lê Văn Khanh (1867-1948) là người có công tu bổ, trùng tu đình làng năm 1944… Tiếp theo đó, ngôi chính tẩm (hậu cung) là nơi thờ các vị có công lớn với làng và được Nhà nước phong kiến phong làm thần của làng: Cao Sơn Đại vương, Lê Phụng Hiểu và Nguyệt Nga công chúa.
Trải qua biến thiên của thời gian và thăng trầm lịch sử, đình làng Đức Giáo đã có nhiều thay đổi, tuy nhiên những năm qua, được sự quan tâm của các cấp chính quyền và đóng góp của Nhân dân địa phương cũng như con em xa quê, đình làng đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo với nhiều hạng mục trên nền đất cũ, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, văn hóa tâm linh của người dân trong làng. Hiện, đình làng vẫn giữ được những nét rêu phong, cổ kính gồm tiền đình 3 gian và 1 hậu cung, là nơi tổ chức nhiều sự kiện văn hóa truyền thống trong làng, trong xã.
Ông Lê Trí Sơn, công chức văn hóa xã Hoằng Hợp, cho biết: Hiện tại, tại đình đang còn lưu giữ 2 thần phả và 11 đạo sắc phong của thời Nguyễn, phong tặng cho các vị thần và cho làng Đức Giáo xưa. Trải qua nhiều thế hệ, các sắc phong được người dân trong thôn bảo tồn khá tốt, hầu hết còn nguyên vẹn, mặt sắc còn ánh lên màu vàng tươi, nét chữ vẫn còn rõ, các hoa văn trên mặt sắc còn ngời sáng màu bạc. Đặc biệt, triện vua ban vẫn đang còn sắc nét, rõ màu mực.
Qua trò chuyện với Ban Quản lý di tích đình làng Đức Tiến, được biết: Người dân trong thôn luôn coi các sắc phong này là báu vật, nên gìn giữ cẩn thận qua nhiều thế hệ. Để giữ cho sắc phong không bị hư hỏng, ban quản lý di tích hạn chế việc mở sắc, chỉ có những dịp trọng đại của thôn như tế đình thì sắc phong mới được mở ra. Sau đó sắc phong được cuộn cất trong hộp gỗ sơn son thếp vàng, để hạn chế côn trùng gặm nhấm và ảnh hưởng của thời tiết. Thỉnh thoảng trời nắng, chúng tôi đưa các sắc phong mang ra phơi chống ẩm mốc. Vì vậy, trải qua hàng trăm năm, các sắc phong của đình làng vẫn được dân làng lưu giữ gần như nguyên vẹn trong các hộp gỗ cổ.
Đã từ rất lâu, đình làng Đức Tiến là trung tâm tín ngưỡng của cộng đồng cư dân địa phương, là nơi dân làng gửi gắm những mong ước của mình vào vị thần phò trợ cho làng. Để tưởng nhớ công lao của các vị thần nơi đây, dân làng lấy ngày 8/2 âm lịch hằng năm làm ngày diễn ra lễ hội kỳ phúc. Đây là dịp để người dân địa phương và con em xa quê tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ tới công lao của các bậc tiền nhân đã có công khai ấp, lập làng. Đặc biệt, với những sắc phong cổ quý hiếm được cộng đồng cư dân gìn giữ nguyên vẹn tại đây, đã góp phần vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.
Bài và ảnh: Trung Hiếu
