Tiếp tục tháo gỡ khuyến nghị về chống khai thác bất hợp pháp IUU

Ủy ban Châu Âu (EC) đã quyết định dời lịch thanh tra lần thứ 5 về công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đến tháng 10/2024. Đây chính là cơ hội để các tỉnh, thành phố ven biển trên địa bàn cả nước nói chung và Thanh Hóa nói riêng tiếp tục triển khai các biện pháp nhằm tháo gỡ những khuyến nghị đã được nêu ra trước đó. Với những điểm nghẽn được nêu ra tại các cuộc họp, Thanh Hóa đã và đang nỗ lực để cùng cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” IUU trước thời điểm thanh tra.

Lực lượng liên ngành của tỉnh đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm soát hoạt động khai thác của ngư dân bảo đảm quy định chống khai thác IUU. Ảnh: Lê Hòa

Đã trở thành hoạt động thường nhật, mỗi ngày, hệ thống phát thanh của Cảng Lạch Bạng (thị xã Nghi Sơn) đều phát các bản tin, thông báo về Luật Thủy sản 2017, quy định của Việt Nam, quốc tế về khai thác hải sản. Thông qua những bản tin, thông báo tuyên truyền, ngư dân, thuyền viên và những lao động trên cảng đã thuộc “nằm lòng” những quy định để hoạt động nghề cá hiệu quả, đúng pháp luật. Ông Lê Hoàng Phương, thuyền trưởng tàu TH-91591 TS, cho biết: Nhờ những thông tin, tuyên truyền của Ban Quản lý Cảng cá Lạch Bạng và lực lượng chức năng nên nhận thức của ngư dân, thuyền viên và người lao động tại địa phương về khai thác IUU đã tăng lên rõ rệt. Trước, trong và sau mỗi chuyến ra khơi, chúng tôi đều thực hiện nghiêm các quy định, như: thông báo, đăng ký thông tin cập/rời cảng, chuẩn bị đúng đủ, bật các thiết bị giám sát hành trình (GSHT) và thực hiện khai thác đúng vùng quy định…

Theo thống kê của Ban Quản lý Cảng cá Thanh Hóa tại Cảng Lạch Bạng, nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nên những vi phạm trong khai thác IUU của các tàu trên địa bàn đã giảm rõ rệt. 6 tháng đầu năm 2024, trên địa bàn không còn tàu cá 3 không, chỉ còn 54 tàu cá mất kết nối hành trình trên biển quá 10 ngày và 40 tàu cá mất kết nối GSHT trên 6 tháng; trong đó đã có 19 trường hợp được lực lượng chức năng liên hệ, xử lý, cam kết không tái phạm; những trường hợp còn lại đang được liên hệ, tìm nguyên nhân.

Tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh, công tác triển khai các giải pháp chống khai thác IUU cũng được thực hiện nghiêm. Ông Lê Văn Thăng, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Thanh Hóa, cho biết: Theo quy định, khi tàu cá cập cảng, thuyền trưởng phải thông báo ít nhất trước 1 giờ khi tàu vào cảng cá cho tổ chức quản lý cảng cá về số đăng ký của tàu, cỡ loại tàu, các yêu cầu về dịch vụ và yêu cầu khác. Do đó, Ban quản lý cảng cá và đội ngũ cán bộ trực ca tại các cảng có đủ thời gian để chuẩn bị bến bãi, làm những thủ tục theo quy định. 6 tháng đầu năm 2024, thông qua hoạt động kiểm tra, giám sát đã có 1.376 lượt tàu rời cảng, 887 lượt tàu cập cảng, thu nhật ký khai thác thủy sản 835 tàu, sản lượng thủy sản qua cảng đạt 4.703,7 tấn.

Để chung tay cùng cả nước gỡ thẻ vàng của EC, tại cuộc họp trực tuyến lần thứ 10 của Ban Chỉ đạo Chống khai thác IUU quốc gia, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động chỉ ra những tồn tại đang diễn ra, như: Còn một số chủ tàu/thuyền trưởng chưa ghi hoặc ghi chưa đầy đủ nhật ký khai thác thủy sản; một số tàu cá trên 15m không vào cảng cá chỉ định bốc dỡ thủy sản; chưa duy trì kết nối thiết bị GSHT khi hoạt động trên biển. Toàn tỉnh vẫn còn 69 tàu cá “3 không”, việc xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị GSHT trên biển hơn 10 ngày còn hạn chế. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá chưa được đầu tư nâng cấp kịp thời, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được các điều kiện của EC về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, chống khai thác IUU.

Từ việc mạnh dạn, nhìn nhận thẳng thắn vào những hạn chế, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp cấp bách để khắc phục các tồn tại, nhìn chung việc thực thi khuyến nghị của EC đã có nhiều chuyển biến tích cực. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Ban Chỉ đạo tỉnh về IUU đã tổ chức 4 đợt kiểm tra về chống khai thác IUU tại các huyện, thị xã, thành phố ven biển và các cảng cá. Đoàn kiểm tra tổ chức làm việc với từng chủ tàu thiếu hồ sơ, thủ tục; xác minh, xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị GSHT trên 6 tháng, tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên mất kết nối trên biển trên 10 ngày; lập danh sách tàu cá “3 không” giao cho UBND cấp xã, các đồn biên phòng tuyến biển giám sát chặt chẽ. Đồng thời, phát hiện, lập biên bản xử lý vi phạm 65 trường hợp, với tổng số tiền xử phạt 884,9 triệu đồng.

Với 6.044 tàu cá, trong đó, có 2.735 tàu cá đã được nhập vào Hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (Vnfishbase), 1.094/1.094 tàu cá lắp đặt thiết bị GSHT, đạt tỷ lệ 100%, hơn 82% tàu cá được đăng kiểm, 100% tàu cá được đánh dấu theo quy định. Đây là con số đáng ghi nhận, hiệu quả so với một số tỉnh, thành phố ven biển trong công tác quản lý, giám sát đội tàu. Để nâng cao hiệu quả, chung tay cùng cả nước tháo gỡ thẻ vàng IUU, tỉnh Thanh Hóa đã và đang chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng quy định về chống khai thác IUU; gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp trong thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, nhất là ở cấp xã/phường. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tại cảng cá, tàu cá hoạt động trên biển; khẩn trương xác định nguyên nhân mất kết nối trên biển. Cùng với đó, các sở, ngành liên quan cần huy động đa dạng các nguồn lực, nhất là từ doanh nghiệp và nguồn xã hội hóa để đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng theo đúng quy định.

Lê Hòa