Xã Na Mèo (Quan Sơn) có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào và Cửa khẩu Quốc tế Na Mèo cùng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nhiều danh thắng lung linh sắc màu huyền thoại; trên địa bàn lại có nhiều dân tộc cùng sinh sống. Vì vậy, những năm gần đây xã đã có nhiều giải pháp phát triển du lịch gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.
Điểm du lịch cộng đồng Homestay Mường Xia thu hút đông đảo khách du lịch.
Đầu năm 2023, gia đình ông Phạm Bá Thánh ở bản Na Mèo đã đầu tư xây dựng điểm du lịch cộng đồng Homestay Mường Xia trên diện tích 1.000 m2. Đây là điểm du lịch cộng đồng, nơi lưu trú cho khách đến tham quan, trải nghiệm khi đến Cửa khẩu Quốc tế Na Mèo và sang thăm nước bạn Lào. Đến đây, du khách được nghỉ ngơi trong những ngôi nhà sàn truyền thống, ngắm phong cảnh thiên nhiên hữu tình và thưởng thức các món ăn truyền thống mang đậm hương vị dân tộc như: cá suối nướng, xôi ngũ sắc, rượu nếp nương…, tận hưởng không khí mát lành và những điệu múa, trò chơi dân gian hấp dẫn của đồng bào Thái, Mường, Mông. Ngoài ra, ở đây còn trưng bày và bán đồ lưu niệm, sản vật đặc trưng của địa phương. Từ đây du khách có thể kết nối tour du lịch Quan Sơn – Viêng Xay.
Chủ tịch UBND xã Na Mèo Lương Văn Huần cho biết: Xác định phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, xã đã huy động sự vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền, phát huy vai trò động lực của các hộ kinh doanh và cộng đồng dân cư nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của địa phương về cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa các dân tộc. Xã đã có giải pháp thu hút các tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển du lịch góp phần đưa du lịch trở thành kinh tế mũi nhọn của địa phương. Đến nay, trên địa bàn xã có 1 homestay và trên 50 nhà hàng, quán ăn nhỏ.
Cùng với định hướng phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng, xã đã tuyên truyền, vận động Nhân dân bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Hiện đồng bào Thái, Mường, Mông ở đây còn lưu giữ các nét văn hóa truyền thống như trò chơi tó lẹ, ném còn, bắn nỏ, đi cà kheo, kéo co, khèn Mông; trên 80% người dân trong xã vẫn đang sinh sống trong những nếp nhà sàn truyền thống. Đặc biệt, đồng bào còn gìn giữ được văn hóa ẩm thực truyền thống như xôi ngũ sắc, cơn lam, bánh ú, cá suối nướng, cá đồ… Các thôn, bản đều có hương ước, quy ước, việc hiếu hỷ được người dân tổ chức theo nếp sống mới. 9/9 thôn, bản có nhà văn hóa, 75% số hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa.
Thời gian tới, xã Na Mèo sẽ tiếp tục vận động, thu hút các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch; xây dựng các sản phẩm du lịch đạt tiêu chuẩn OCOP; mở rộng các hoạt động trải nghiệm tại các hang động; tổ chức tập huấn cho người dân kỹ năng, kiến thức về du lịch gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống…
Bài và ảnh: Khánh Linh
