Sáng 19/2, tại thôn Muỗng Do, xã Điền Trung (Bá Thước), Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ huyện Bá Thước long trọng tổ chức Lễ hội Mường khô năm 2024 và đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Mường Khô.
Dự buổi lễ có các đồng chí: Cao Thị Xuân, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội; Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo Cục Di sản văn hóa và một số sở, ban, ngành cấp tỉnh; các huyện, thị xã, thành phố.
Đồng chí Cao Thị Xuân, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện dự lễ.
Đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy Trịnh Tuấn Sinh cùng các đồng chí đại biểu dự lễ.
Bá Thước được biết đến là vùng đất cổ với dấu vết của nền văn hóa Sơn Vi, một vùng đất giàu bản sắc văn hóa dân tộc, giàu tiềm năng về tài nguyên và truyền thống anh hùng trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, đấy là nguồn suối mát nuôi lớn sức vóc, trí tuệ và tâm hồn các thế hệ người dân Bá Thước hôm qua, hôm nay và mai sau.
Đoàn rước kiệu Quận công Khâm sai Chánh thống lãnh Thượng đạo trấn Thanh Hóa Hà Công Thái.
Bá Thước cũng là nơi phát tích của một dòng họ nổi tiếng xứ Mường Khoòng, Mường Khô với bao bậc văn nhân, chí sĩ đã có những công lao to lớn, đóng góp vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Vào cuối thế kỷ 18, tại vùng đất Mường Khô (nay là xã Điền Trung) đã xuất hiện một vị lang Mường ưu tú, đó là Quận công Khâm sai Chánh thống lãnh Thượng đạo trấn Thanh Hóa Hà Công Thái – ông là người có công lao rất lớn đối với vương triều Nguyễn; quan hệ của ông và chúa Nguyễn Ánh được xây dựng từ khi còn ở trấn biên Gia Định, ông không những đã giúp vua Gia Long gìn giữ vùng biên cương phía Tây Thanh Hóa, mà còn giúp vua trong cuộc trường trinh tiến quân ra Bắc Hà giành lấy Thăng Long, thống nhất đất nước; công lao và tên tuổi của ông đối với triều Nguyễn được sử sách lưu danh mãi muôn đời sau.
Thừa ủy quyền của Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng trao Quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Mường Khô cho lãnh đạo huyện Bá Thước.
Để ghi nhớ công lao vị Quận Công đất Mường Khô, người anh hùng của dân tộc và các anh hùng, sỹ phu đất Mường khô đã có công với nước, cuối thế kỷ 19, Nhân dân và dòng họ Hà Công đã lập đền thờ ông (hay còn gọi là chùa Mèo), tại thôn Muỗng Do, xã Điền Trung. Từ đó đến nay, nơi đây đã trở thành chốn tâm linh của đất Mường Khô nói riêng, huyện Bá Thước nói chung và Lễ hội Mường Khô bắt đầu xuất hiện từ đây; hằng năm, vào ngày 10 tháng Giêng, các xã thuộc xứ Mường Khô và huyện Bá Thước lại hân hoan tổ chức Lễ hội Mường Khô. Đây là một trong những lễ hội đặc sắc, ẩn chứa nhiều nét văn hóa độc đáo và cổ kính, một sản phẩm văn hóa, du lịch tâm linh được tổ chức thường niên – điểm nhấn trong hành trình văn hóa tâm linh, nhớ về nguồn cội, mang thương hiệu riêng của xứ Mường Khô.
Về với Lễ hội Mường Khô, Nhân dân và du khách sẽ được thưởng thức và chìm đắm vào một không gian văn hóa tâm linh độc đáo của các nghi lễ truyền thống, thể hiện sự tôn kính với các vị thần linh, anh hùng, nghĩa sỹ đã gắn liền với sông núi, che chở, nâng đỡ để mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, muôn dân được an lành, ấm no, hạnh phúc và được trải nghiệm vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao mang đậm bản sắc văn hóa.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa, những năm qua, huyện Bá Thước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trong sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội; coi đây là nhiệm vụ quan trọng, một trong những động lực tạo nên bản sắc và sức mạnh nội sinh trong quá trình phát triển của huyện.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng phát biểu tại Lễ hội Mường Khô.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng chúc mừng và biểu dương Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Bá Thước nói chung, đặc biệt là các thế hệ nghệ nhân và người dân của 5 xã: Điền Trung, Điền Lư, Điền Quang, Điền Hạ, Điền Thượng đã nỗ lực, chung sức, đồng lòng gìn giữ, bảo tồn, duy trì và phát huy di sản văn hóa quý giá của Lễ hội Mường Khô để hôm nay Lễ hội Mường Khô được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy văn hóa của dân tộc.
Sự kiện đón nhận và vinh danh Lễ hội Mường Khô là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia hôm nay, vừa là niềm vinh dự, tự hào, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cao về trách nhiệm của các cấp, các ngành của tỉnh và huyện Bá Thước; về trách nhiệm của các thế hệ nghệ nhân và cộng đồng các dân tộc anh em trên địa bàn huyện Bá Thước trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản.
Đồng chí Trịnh Tuấn sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy đánh cồng khai hội.
Để tiếp tục tạo sức sống mới, sự lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ các giá trị lịch sử – văn hóa của Lễ hội Mường Khô, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân huyện Bá Thước tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các đơn vị có liên quan triển khai nghiêm túc, hiệu quả việc bảo vệ và phát huy giá trị của di sản, đồng thời tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn nữa các giá trị của Lễ hội Mường Khô. Đặc biệt, cần xác định phải gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản bằng tâm huyết, tấm lòng, niềm tự hào, nội lực, để các giá trị lịch sử – văn hóa của Lễ hội Mường Khô được gìn giữ, phát triển và lan tỏa mạnh mẽ, rộng rãi hơn nữa trong cộng đồng.
Hoạt cảnh sân khấu tái hiện Quận công Khâm sai Chánh thống lãnh Thượng đạo Trấn Thanh Hóa Hà Công Thái cùng Nhân dân đánh giặc.
Các tiết mục văn nghệ đặc sắc tại lễ hội.
Việc gìn giữ và bảo tồn, phát triển Lễ hội Mường Khô không chỉ là trách nhiệm của các nghệ nhân và người dân trong vùng di sản, mà còn là trách nhiệm của cộng đồng các dân tộc trong huyện Bá Thước và cả tỉnh. Do vậy, đề nghị các các sở, ngành cấp tỉnh, mà trước hết là huyện Bá Thước quan tâm bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị lịch sử – văn hóa của lễ hội; duy trì và tổ chức lễ hội thường xuyên, có hiệu quả, đúng quy định của pháp luật; quan tâm xây dựng các chương trình quảng bá, truyền thông sâu rộng để thúc đẩy sự gắn bó xã hội, nâng cao ý thức về bản sắc và trách nhiệm của người dân địa phương; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quảng bá, giới thiệu rộng rãi về Lễ hội Mường Khô nói riêng và các di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn huyện Bá Thước nói chung để cả tỉnh, cả nước biết đến nhiều hơn, qua đó thêm yêu quý, trân trọng về lịch sử – văn hóa, đất và người huyện Bá Thước.
Toàn cảnh lễ hội.
Huyện Bá Thước cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp thiết thực, cụ thể để giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống, các giá trị văn hóa tốt đẹp của Lễ hội Mường Khô trong phát triển kinh tế – xã hội, nhất là phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với văn hóa, con người và lịch sử, góp phần đưa di sản thành tài sản, biến tiềm lực thành nguồn lực phát triển kinh tế của địa phương, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân; đồng thời, phải có sự quan tâm đúng mức, xứng đáng đến đời sống của các nghệ nhân am hiểu và tâm huyết với di sản; cùng với việc tạo các điều kiện thuận lợi để tổ chức lễ hội phù hợp với các điều kiện phát triển mới.
Ngân Hà – Tiến Đông
