Powered by Techcity

“Giữ lửa” tuồng cổ trên quê hương xứ Thanh


Nghệ thuật tuồng có trong đời sống văn hóa của người Thanh Hóa từ rất sớm. Chỉ tính riêng giai đoạn trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Thanh Hóa đã có gần 30 gánh hát tuồng.

“Giữ lửa” tuồng cổ trên quê hương xứ ThanhCác nghệ sĩ Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa biểu diễn trích đoạn tuồng “Ông già cõng vợ đi xem hội” tại sân khấu Quảng trường Lam Sơn, phố đi bộ Phan Chu Trinh, TP Thanh Hóa.

Những người gắn bó với nghệ thuật tuồng

Nhận thấy nghệ thuật tuồng là một sản phẩm không thể thiếu được trong đời sống văn hóa của Nhân dân, tháng 5/1962, dưới sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa và Ban Tuyên huấn Khu ủy Khu 5, được sự đỡ đầu của MTTQ tỉnh Thanh Hóa và Mặt trận Giải phóng tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng, Đoàn Nghệ thuật tuồng Thanh Hóa ra đời với tên gọi là Đoàn Nghệ thuật tuồng Thanh – Quảng. Trong những năm tháng chiến tranh, dưới mưa bom, bão đạn, người quê Thanh vẫn nghe tiếng trống tuồng rộn rã sau lũy tre làng, như sự hối thúc trai tráng lên đường cầm súng đánh giặc cứu nước, cứu nhà. Những vở tuồng “Chị Ngộ”, “Trần Bình Trọng”, “Đề Thám”… qua diễn xuất của các nghệ sĩ Thiện Tập, Ngọc Minh, Mai Tuyết, Mai Lan, Đức Bính, Vũ Quang… đã truyền thêm ngọn lửa yêu nước bùng cháy trong tâm thức mỗi người dân.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước toàn thắng, hai miền Nam – Bắc thống nhất một nhà, Đoàn Nghệ thuật tuồng Thanh – Quảng cũng hoàn thành sứ mệnh chính trị của mình. Từ năm 1976, Đoàn Nghệ thuật tuồng Thanh – Quảng được mang tên Đoàn Nghệ thuật tuồng Thanh Hóa. Năm 2017, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa được thành lập trên cơ sở hợp nhất, tổ chức lại 3 đoàn nghệ thuật tuồng, chèo, cải lương và bổ sung thêm đoàn dân ca dân vũ. Đứng trước khó khăn, thách thức của cơ chế thị trường, sự bùng nổ của công nghệ thông tin giải trí, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa vẫn luôn hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn, nhiệm vụ chính trị như nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn, phục hồi và xây dựng, tổ chức biểu diễn các tiết mục, vở diễn chèo, tuồng, cải lương, các làn điệu dân ca dân vũ Thanh Hóa. Đồng thời, tham gia phục vụ các nhiệm vụ chính trị nhân kỷ niệm các ngày lễ, kỷ niệm của tỉnh, đất nước.

Tuồng là môn nghệ thuật cổ điển, bác học và tiêu chuẩn đánh giá tài năng của nghệ sĩ tuồng là sự hội tụ “thanh, sắc, thục, tinh, khí, thần”. Như nhận xét của Nghệ sĩ Ưu tú Tố Hảo (Vũ Thị Hảo), Phó giám đốc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa: Tuồng là sự kết hợp tổng thể các yếu tố hát, múa, diễn xuất, nhạc đệm tạo nên cảm xúc mạnh mẽ cho người xem. Trong nghệ thuật tuồng, tính ước lệ, cách điệu được xem là một trong những đặc trưng cốt lõi, làm nên vẻ đẹp độc đáo của loại hình sân khấu truyền thống này. Thông qua biểu diễn của người nghệ sĩ, khán giả không chỉ nhận biết được những thay đổi về không gian, thời gian, mà còn thấy những xung đột giằng xé trong nội tâm nhân vật. Từ những yếu tố đó để thấy, đào tạo được một nghệ sĩ trẻ ở bộ môn nghệ thuật truyền thống là quá trình dài hơi, người nghệ sĩ cần yêu nghề, nỗ lực học hỏi, trau dồi. Hiện nay, nghệ thuật tuồng đang đứng trước khó khăn, thách thức lớn trong công tác đào tạo nghệ sĩ, diễn viên tuồng. Thế hệ nghệ sĩ, diễn viên tại nhà hát ngày càng lớn tuổi, thế hệ trẻ kế cận ngày một ít đi, nên chăng tỉnh Thanh Hóa sớm thành lập “Quỹ tài năng” dành cho các đối tượng thuộc lĩnh vực nghệ thuật, hỗ trợ những trường hợp mới ra trường được tuyển chọn, làm việc ở đoàn nghệ thuật. Để tuồng gần gũi hơn với Nhân dân, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cũng đưa ra những giải pháp như xây dựng chương trình “Đưa sân khấu vào học đường”, xây dựng các trích đoạn biểu diễn tại các sự kiện chính trị lớn của tỉnh gắn với lễ hội tiêu biểu hoặc biểu diễn hàng tuần tại phố đi bộ Phan Chu Trinh (TP Thanh Hóa)…

Những làng quê vang điệu tuồng cổ

Song hành với sự đổi mới, phát triển của đoàn nghệ thuật tuồng (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa), ở những làng quê xứ Thanh, làn điệu tuồng vẫn rộn vang như minh chứng cho sự bền bỉ, tình yêu với loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống của người dân. Ở Thanh Hóa, những vùng quê vẫn vang mãi điệu tuồng như làng Kim Sơn, xã Hoằng Kim (Hoằng Hóa) với câu lạc bộ (CLB) hát tuồng và trống hội Kim Sơn. Ở đó có những con người tâm huyết như bà Nguyễn Thị Miên, ông Nguyễn Văn Long… Hiện nay, CLB phát triển với hơn 30 thành viên. Các nghệ sĩ, diễn viên dù không qua trường lớp đào tạo nhưng với tình yêu, lòng đam mê, họ đã và đang gìn giữ nghệ thuật tuồng trong lòng thôn quê. Hay ở làng Bèo, xã Vĩnh Long (Vĩnh Lộc) vẫn còn gìn giữ, phát triển CLB tuồng làng Bèo gắn với sự tâm huyết của nhiều người, trong đó có đóng góp lớn của nghệ nhân Trần Thị Đới. Ra đời từ năm 2005 cho đến nay, CLB là mái nhà chung cho những người yêu thích tuồng ở làng Bèo.

Ở xã Thành Mỹ (Thạch Thành), vào dịp diễn ra lễ hội Mường Đòn, làn điệu tuồng rộn vang, thu hút người xem. Theo ông Nguyễn Văn Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Thành Mỹ, cho biết: Sở dĩ làn điệu tuồng được ngân vang, biểu diễn trong lễ hội Mường Đòn diễn ra vào ngày 18 tháng Giêng hàng năm là bởi, theo các cụ cao niên trong mường kể lại, vào đầu thế kỷ XX, có một gánh hát của ông Hai Hoạt từ Phát Diệm, huyện Kim Sơn (Ninh Bình) lên đất này. Hằng ngày, gánh hát đi hết làng này sang làng nọ để biểu diễn và chỉ hát tuồng. Vốn là đất của con cháu võ quan Vũ Duy Dương có truyền thống say mê võ nghệ, lại thấy các nội dung tích tuồng thường dựng lại chân dung các anh hùng hào kiệt, lời hát sảng khoái hào hùng, động tác oai phong lẫm liệt nên dân làng say mê hát thâu đêm, suốt sáng. Nhiều người vì thế thuộc không ít tích tuồng cổ và truyền dạy cho con cháu đời sau.

Hiện nay, bà con Mường Đòn vẫn gìn giữ các làn điệu tuồng được truyền dạy qua những buổi sinh hoạt CLB văn hóa dân gian. Những vở tuồng, trích đoạn được các cụ cao niên ghi chép lại bằng sổ sách, video qua việc ghi hình. Trong đó, bà con Nhân dân các thôn Vân Đội xưa (nay là thôn Phong Phú, Vân Đình, Vân Tiến) thường xuyên biểu diễn. Tiêu biểu trong CLB văn hóa dân gian có bà Nguyễn Thị Kỷ, Bùi Thị Phiêu, Bùi Thị Uồn, Trương Thị Ty, Trương Thị Nhị… am hiểu và biểu diễn hát tuồng. Ngoài ra một số người trẻ ở các thôn như: Tây Hương, Lệ Cẩm 2… cũng đang học hỏi, luyện tập để hát và biểu diễn.

Với tác động của cơ chế thị trường, sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình nghệ thuật mới, những người thật sự yêu thích môn nghệ thuật tuồng ngày càng ít dần. Để tiếng trống tuồng vang mãi trong các làng quê, hay ở sân khấu chuyên nghiệp, điều cần nhất vẫn là phải xây dựng được một đội ngũ diễn viên, nghệ sĩ trẻ.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn



Nguồn: https://baothanhhoa.vn/giu-lua-tuong-co-tren-que-huong-xu-thanh-223588.htm

Cùng chủ đề

Kho bạc Nhà nước Thanh Hóa với công tác an sinh xã hội

Thực hiện Kế hoạch an sinh xã hội năm 2024, Kho bạc Nhà nước (KBNN) Thanh Hóa đã góp phần giảm bớt khó khăn, thiếu thốn, động viên con em đồng bào vùng cao, đặc biệt là tạo điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ, để các cháu có môi trường vui chơi, học tập ấm áp và hạnh phúc; giúp...

Phó Bí thư Tỉnh ủy Trịnh Tuấn Sinh tiếp xúc cử tri TP Sầm Sơn

Sáng 5/11, tại xã Quảng Minh (TP Sầm Sơn), Tổ đại biểu HĐND tỉnh gồm các đại biểu: Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Lương Tất Thắng, Tỉnh ủy viên, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Sầm Sơn; Cao Tiến Đoan, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa, đã có buổi tiếp xúc cử tri TP Sầm Sơn trước kỳ họp thường lệ cuối năm 2024, HĐND tỉnh khóa XVIII.Phó Bí thư Tỉnh...

Liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm vụ đông

Vụ đông năm nay tỉnh Thanh Hóa phấn đấu gieo trồng 47.000ha, ưu tiên cho các loại rau màu, ngô ngọt, ngô làm thức ăn chăn nuôi, dưa chuột... Với quyết tâm đạt mục tiêu cả về diện tích, sản lượng, giá trị kinh tế, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã và đang khuyến khích người dân áp dụng khoa học - kỹ thuật, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút doanh nghiệp, HTX liên kết...

HTX do phụ nữ làm chủ

Trên địa bàn Thanh Hóa đã có nhiều phụ nữ không chỉ phát triển kinh tế gia đình hiệu quả mà còn khẳng định sự tự tin, dám nghĩ, dám làm, thành công ở mô hình kinh tế hợp tác. Ngày càng nhiều HTX do phụ nữ làm chủ đã trở thành điểm tựa phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập và mở ra hướng phát triển kinh tế cho các hộ thành viên.Sản xuất bánh lá răng...

Giải ngân vốn đầu tư công: Quyết tâm giữ vị thế top đầu (Bài 1)

Năm 2024, trong lúc nhiều địa phương trên cả nước gặp khó khăn khi giải ngân vốn đầu tư công thì Thanh Hóa vẫn liên tục lọt top giải ngân cao. Tính đến ngày 28/10, Thanh Hóa đã giải ngân được 9.301,7 tỷ đồng, đạt 65,9% kế hoạch vốn phân bổ, đứng thứ 4 cả nước. Bước vào cao điểm “chạy nước rút” những tháng cuối năm, các chủ đầu tư, đơn vị thi công đang quyết tâm tháo...

Cùng tác giả

Mời bạn đọc báo Thanh Hóa số ra ngày 10/11/2024

(Baothanhhoa.vn) - Trong số Báo Thanh Hóa phát hành ngày 10/11/2024 sẽ mang tới cho bạn đọc đầy đủ các thông tin về thời sự - chính trị, đời sống – xã hội, văn hóa – thể thao trên địa bàn tỉnh. Mời quý độc giả cùng đón đọc! Nguồn: https://baothanhhoa.vn/moi-ban-doc-bao-thanh-hoa-so-ra-ngay-10-11-2024-229950.htm

Tiến Linh tiếp tục ghi bàn, CLB CAHN thua sốc HAGL

HAGL THẮNG SỐC, CLB CAHN MẤT NGÔI ĐẦU Chỉ 1 tuần sau khi đoạt ngôi đầu V-League, CLB Công an Hà Nội (CAHN) đã nhận cú sốc khi bất ngờ thất thủ 0-1 trên sân Pleiku. Đó là trận đấu HAGL chào đón sự trở lại của Lê Văn Sơn và chính anh mở ra đường lên bóng tấn công rất đẹp mắt trước khi Châu Ngọc Quang mở tỷ số ở phút 25. Đây là pha lập công thứ...

PC Thanh Hóa tổ chức huấn luyện công tác an toàn vệ sinh lao động năm 2024

Với mục tiêu kiện toàn, củng cố và nâng cao chất lượng mạng lưới An toàn vệ sinh viên (ATVSV), trong 2 ngày 8 và 9/11, Công ty Điện lực Thanh Hóa (PC Thanh Hóa) đã tổ chức huấn luyện công tác an toàn vệ sinh lao động (AT-VSLĐ) năm 2024 cho 124 học viên là những ATVSV của các đơn vị trực thuộc.Toàn cảnh lớp huấn luyện.Tham gia lớp tập huấn, các học viên được bổ sung kiến...

Phát huy vai trò “huyết mạch” dẫn dắt nền kinh tế

Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức do những biến động phức tạp, khó lường của tình hình kinh tế thế giới và trong nước, song, bám sát sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thống đốc NHNN, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa đã chủ động nắm bắt diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, tiếp tục triển khai thực hiện...

Lễ cất nóc và mở bán Tòa A dự án Chung cư Bình An Plaza

Ngày 9/11, Công ty CP Đầu tư Thương mại Địa ốc Bình An tổ chức Lễ cất nóc và mở bán Tòa A dự án Chung cư Bình An Plaza tại phường Quảng Thắng, TP Thanh Hóa. Dự buổi lễ có đồng chí Lê Đức Giang, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành có liên quan cùng đông đảo đối tác, khách hàng của công ty.Đồng chí Lê Đức Giang,...

Cùng chuyên mục

Nhiều điểm du lịch tâm linh tạo sức hút du khách

Đi lễ đền, chùa từ lâu đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống tinh thần của người Việt. Chính vì vậy, thời gian qua các điểm đến tâm linh trên địa bàn tỉnh thu hút được khá đông du khách tới dâng hương, vãn cảnh trong cả suốt 4 mùa.Di tích lịch sử và thắng cảnh Phủ Na (Như Thanh), thu hút du khách đến tham quan, dâng hương.Đến với Thường Xuân, du khách...

Kế hoạch phối hợp tổ chức chương trình Cầu truyền hình trực tiếp Kỷ niệm 70 năm sự kiện Tập kết ra Bắc (1954...

Sáng ngày 08/11/2024, đồng chí Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì hội nghị nghe báo cáo về Kế hoạch phối hợp tổ chức chương trình Cầu truyền hình trực tiếp Kỷ niệm 70 năm sự kiện Tập kết ra Bắc (1954 - 2024). Tham dự hội nghị có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng, lãnh đạo các ban, sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan. ...

Phát huy giá trị di sản văn hóa từ chuyển đổi số

Thanh Hóa có hệ thống di sản văn hóa đa dạng, phong phú. Để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản, việc số hóa di tích, hiện vật lịch sử và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đang được các cấp, ngành, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đặc biệt quan tâm.Ứng dụng công nghệ số tại Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa giúp du khách có những trải nghiệm tốt hơn...

Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng

Trong thời đại 4.0, việc đọc sách có xu hướng ngày càng ít. Do đó, việc hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đã và đang trở nên cấp thiết.Các em học sinh tham quan, đọc sách tại Thư viện tỉnh.Gần đây, Thư viện tỉnh Thanh Hóa đã triển khai nhiều hoạt động phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng. Trong đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền văn hóa...

Truyền thanh thông minh về làng quê

Truyền thanh thông minh là một xu hướng tất yếu của các địa phương. Chuyển đổi sang truyền thanh thông minh đã và đang góp phần xây dựng hệ thống hạ tầng thông minh, nâng cao chất lượng thông tin, tuyên truyền tại cơ sở.Công chức văn hóa xã hội xã Hoằng Đạo vận hành hệ thống truyền thanh qua máy tính.Xã Hoằng Đạo là một trong những địa phương của huyện Hoằng Hóa triển khai thí điểm việc...

Thúc giục trách nhiệm bảo vệ di tích

Thảo luận tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, ĐBQH tán thành chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 nhằm xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh; phát triển hệ thống hạ tầng, cảnh quan, thiết chế văn hóa đồng bộ, hiệu quả, nhưng cần hết sức thận trọng. Nhất là tránh lạm dụng trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ di...

Lan tỏa văn hóa đọc trong trường học

Từ xa xưa ông cha ta đã có câu: “Để vàng để bạc không bằng để sách cho con” để khẳng định ý nghĩa và giá trị của sách. Đọc sách giúp con người tiếp cận tri thức, lĩnh hội tinh hoa nhân loại để hoàn thiện, phát triển bản thân. Lan tỏa văn hóa đọc trong trường học không chỉ giúp các em học sinh thấy được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách mà còn...

Xây dựng lực lượng nghệ sĩ, diễn viên sân khấu trẻ kế cận

Linh hoạt trong cơ chế, chính sách và sự đãi ngộ, tạo điều kiện để các nghệ sĩ, diễn viên trẻ được tham gia các cuộc thi, liên hoan sân khấu, là những giải pháp để các đơn vị nghệ thuật của tỉnh Thanh Hóa xây dựng nhân lực trẻ kế cận chất lượng cho tương lai.Vở diễn “Đất liền và biển cả” của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa với sự tham gia của các nghệ...

Kỷ niệm 40 năm ngày thành lập GHPGVN tỉnh Thanh Hóa

Sáng ngày 31/10/2024, tại trung tâm hội nghị 25B, thành phố Thanh Hóa, Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức đại lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập GHPGVN tỉnh Thanh Hóa (1/11/1984 - 1/11/2024). Toàn cảnh buổi lễ. Tham dự buổi lễ có...

Nâng cao nghiệp vụ bảo tồn văn hóa phi vật thể cho đồng bào dân tộc thiểu số  

Sáng 31/10, tại huyện Mường Lát, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp UBND huyện Mường Lát tổ chức khai mạc lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và truyền dạy văn hóa phi vật thể cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn huyện.PGS, Tiến sỹ, Trưởng khoa Du lịch Trường Đại học Văn hóa Hà Nội Bùi Thanh Thủy truyền đạt nội dung tập huấnĐông đảo học viên là...

Tin nổi bật

Tin mới nhất