Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp bất thường lần thứ 5, chiều 16/1, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội thảo luận “dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG)” và “Tờ trình về việc bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025…”
Tham gia góp ý, ĐBQH Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh thống nhất cao với sự cần thiết ban hành nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các CTMTQG để tháo gỡ khó khăn vướng mắc đẩy nhanh thực hiện các CTMTQG.
Góp ý về phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm, đại biểu Mai Văn Hải cơ bản thống nhất cơ chế đặc thù thực hiện dự toán chi thường xuyên. Trên thực tế, khi Chính phủ giao dự toán chi thường xuyên để thực hiện các CTMTQG theo dự án thành phần, lĩnh vực chi sự nghiệp thì sẽ đảm bảo được việc kiểm soát chi đúng mục đích theo mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn nhiều khó khăn, vướng mắc nảy sinh như: trường hợp chi không còn đối tượng; nội dung chi không phù hợp với thực tiễn của địa phương… dẫn đến kết quả giải ngân vốn ngân sách thấp, đặc biệt là vốn sự nghiệp của CTMTQG năm 2023 chỉ đạt khoảng 23%.
Để khắc phục vấn đề nêu trên, đại biểu Mai Văn Hải cho rằng Thủ tướng Chính phủ giao dự toán chi thường xuyên Ngân sách Trung ương hằng năm theo tổng kinh phí chi thường xuyên cho từng CTMTQG, và giao cho HĐND địa phương phân bổ chi tiết đến từng dự án thành phần là hoàn toàn phù hợp, giúp cho các địa phương chủ động hơn và phân bổ sát thực tiễn trong thực hiện các nội dung của các CTMTQG.
Đại biểu Mai Văn Hải đề nghị ở Điểm c khoản 1 cần làm rõ khi nào là cần thiết, HĐND tỉnh quyết định phân cấp cho HĐND huyện phân bổ chi tiết đến từng dự án thành phần. Theo đại biểu Mai Văn Hải đề nghị xem xét, nên chỉ giao cho HĐND tỉnh phân bổ cho các huyện, thị xã, thành phố theo tổng kinh phí chi thường xuyên, và giao cho HĐND cấp huyện phân bổ chi tiết tới từng dự án, nội dung thành phần, như thế sẽ rất chủ động cho các huyện và sử dụng chi thường xuyên sẽ sát thực tiễn và hiệu quả; đề nghị nên có quy định cụ thể tiêu chí, nguyên tắc phân bổ để địa phương thực hiện đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu của các CTMTQG đề ra.
Tại Điểm b, khoản 4 về sử dụng ngân sách Nhà nước trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện mua sắm hàng hóa cho hoạt động phát triển sản xuất, đại biểu Mai Văn Hải cơ bản đồng ý với dự thảo, quy định như dự thảo sẽ tháo gỡ được khó khăn trong thanh toán mua sắm hàng hóa phục vụ dự án phát triển sản xuất. Đồng thời đề nghị không chỉ chủ dự án mà cả thành viên dự án, nếu tham gia trực tiếp sản xuất mà cung ứng giống cây trồng, vật nuôi, thì vẫn được thanh toán trực tiếp chi phí sản xuất; điều quan trọng ở đây là cần quy định xác định cho đúng giá thị trường hàng hóa. Theo đại biểu Mai Văn Hải, nên giao cho cơ quan tài chính cùng cấp chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan thông báo giá làm căn cứ thanh toán, không nên giao cho UBND xã chịu trách nhiệm xác định giá bởi vì nhân lực, điều kiện xác định giá của UBND xã sẽ gặp khó khăn
Tại Khoản 7 Điều 4: Về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQ, đại biểu Mai Văn Hải cho rằng đây là một nội dung rất quan trọng phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phân cấp, phân quyền, cấp huyện là cấp chỉ đạo, thực hiện các dự án, nội dung CTMTQG; nhiều huyện thực hiện khá tốt trong chỉ đạo thực hiện các CTMTQG, đây là điều kiện thuận lợi để phân cấp cho huyện quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG.
Về phân cấp, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị chọn phương án 2. Bởi vì, phương án này sẽ áp dụng ngay cơ chế đặc thù cho việc tháo gỡ khó, khăn vướng mắc trong năm 2024, 2025 trong thực hiện các CTMTQG giai đoạn 2021-2025. Phương án 1 chưa áp dụng cho giai đoạn này, mà áp dụng cho giai đoạn 2026-2030, trong khi đó, nội dung CTMTQG giai đoạn 2026-2030 dự kiến đến cuối năm 2025 Quốc hội mới bàn và Quyết định chủ trương, hơn nữa Nghị quyết của Quốc hội đang bàn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện 3 CTMTQG giai đoạn 2021-2025, để các địa phương được chủ động điều chỉnh vốn giữa các CTMTQG; điều chỉnh từ vốn sự nghiệp sang vốn đầu tư, nếu thực hiện được như vậy thì việc giải ngân vốn của các CTMTQG mới có thể đảm bảo được mục tiêu đề ra.
Về quy định ở phương án 2, quy định căn cứ vào điều kiện thực tiễn để lựa chọn 1 huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp, theo đại biểu Mai Văn Hải, nên mạnh dạn tăng thêm số huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp quản lý CTMTQG, bởi vì, có nhiều vướng mắc trong cơ chế vận hành quản lý vốn các CTMTQG cần được tháo gỡ cho cấp huyện; hơn nữa nếu mỗi địa phương chỉ chọn 1 huyện thực hiện thí điểm thì sẽ chưa đảm bảo tính đại diện, sẽ khó khăn cho việc xem xét tổng kết đánh giá thực hiện chính sách sau này.
Quốc Hương
