Để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong quá trình triển khai thực hiện các dự án trên địa bàn, TP Sầm Sơn đã xác định công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) là một khâu đột phá. Từ đó, tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế – xã hội (KT-XH) địa phương.
Dự án khu đô thị và công viên vui chơi giải trí Nam Sông Mã đang thi công.
Xác định, GPMB là nhiệm vụ trọng tâm của cả nhiệm kỳ, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU, ngày 24-12-2020 về công tác GPMB trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021-2025. Để triển khai hiệu quả Nghị quyết số 04-NQ/TU, hằng năm UBND thành phố xây dựng kế hoạch GPMB đến từng dự án để trình UBND tỉnh phê duyệt; thực hiện ký cam kết GPMB với các chủ đầu tư để triển khai thực hiện và thực hiện có hiệu quả. Đặc biệt, để công tác GPMB mang lại kết quả, cấp ủy, chính quyền TP Sầm Sơn đã chú trọng tháo gỡ các “nút thắt” về cơ chế chính sách và quyền lợi của người dân nằm trong vùng dự án.
Cùng với đó, việc lãnh đạo, chỉ đạo từng khâu trong công tác GPMB được UBND thành phố chú trọng; nội dung chỉ đạo cụ thể, rõ ràng đến từng dự án, từng vụ việc. Thành phố đã và đang tiến hành rà soát, bổ sung các quy định, quy chế, hướng dẫn thực hiện về công tác bồi thường GPMB. Tiếp tục củng cố, kiện toàn bộ máy tham mưu, giúp việc và bố trí đủ cán bộ, công chức có chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng, trách nhiệm để làm công tác GPMB, cũng như quan tâm đến quyền lợi chính trị, chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức. Đồng thời, kiên quyết xử lý đối với những cán bộ lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, lợi ích nhóm trong kiểm kê, bồi thường, GPMB, tái định cư.
Đặc biệt, thành phố đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc trong công tác GPMB; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về chủ trương, mục tiêu của từng dự án, nhất là các dự án đấu giá quyền sử dụng đất, dự án có sử dụng đất. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên trong công tác GPMB; làm tốt công tác vận động Nhân dân ủng hộ các chủ trương của thành phố về thu hồi đất nhằm phát triển KT-XH.
Với sự quyết tâm, nỗ lực rất lớn của cấp ủy, chính quyền TP Sầm Sơn, công tác bồi thường GPMB, kêu gọi nhà đầu tư trên địa bàn đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Trong giai đoạn 2021-2023, Sầm Sơn đã thực hiện GPMB được 85/160 dự án (đạt 53,1% mục tiêu Nghị quyết số 04-NQ/TU). Trong đó, tổng diện tích đất thu hồi là 401,4 ha/850 ha (đạt 47,22%); tổng số hộ dân có đất được thu hồi là 7.794 hộ/11.000 hộ (đạt 70,85%); tổng kinh phí thực hiện bồi thường là 3.081 tỷ/12.000 tỷ (đạt 25,68%); tổng số hộ đã bố trí tái định cư là 1.513/3.500 hộ (đạt 43,23%). Nếu căn cứ theo kế hoạch GPMB được xây dựng hằng năm (từ năm 2021 đến 2023), TP Sầm Sơn đã hoàn thành vượt chỉ tiêu được UBND tỉnh phê duyệt. Cụ thể: năm 2021, đã GPMB 199,83 ha (đạt 106,3% kế hoạch); năm 2022, đã GPMB 156,43 ha (đạt 102,6% kế hoạch); từ đầu năm 2023 đến nay, đã GPMB 46,14 ha (đạt 64,48% kế hoạch).
Công tác thu hồi đất, bồi thường GPMB trên địa bàn thành phố đã đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH, bảo đảm cân đối giữa các ngành, các lĩnh vực và có tính đến việc bảo vệ, cải thiện điều kiện tự nhiên, môi trường bền vững. Bên cạnh đó, công tác thu hồi đất thực hiện các dự án do Nhà nước thu hồi đất được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục quy định và công khai, minh bạch đến các đối tượng bị thu hồi đất và nhân dân, đáp ứng yêu cầu tiến độ trong bồi thường GPMB các dự án trên địa bàn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác GPMB cũng đang vấp phải nhiều khó khăn, vướng mắc. Đó là các mặt bằng tái định cư trên địa bàn thành phố chưa được hoàn thiện về cơ sở hạ tầng. Một số quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư, tài sản vật kiến trúc, cây cối hoa màu chưa được điều chỉnh kịp thời và chưa sát với thực tế, dẫn đến một số hộ dân không đồng thuận với phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB. Trình tự thủ tục lập, thẩm định giá đất cụ thể để bồi thường, giá đất tái định cư chưa được quy định cụ thể, phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến thời gian xây dựng và phê duyệt giá đất kéo dài.
Trong giai đoạn 2021-2023, do giá nguyên vật liệu tăng cao nhưng đơn giá theo quy định thấp, đã dẫn đến các dự án tái định cư chậm hoàn thiện đầu tư cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, do diện tích đất phải thu hồi và số hộ bị ảnh hưởng rất lớn, trong khi các dự án phải thực hiện công tác GPMB gần như cùng thời điểm. Đồng thời, công việc GPMB cần phải huy động nhân lực tham gia trực tiếp rất lớn, trong khi số lượng cán bộ, công chức, viên chức đang thực hiện nhiệm vụ GPMB còn hạn chế. Đây cũng là những khó khăn và là nguyên nhân dẫn đến tiến độ GPMB một số dự án còn chậm do với kế hoạch.
Ngoài ra, một số dự án chậm bố trí nguồn vốn, dẫn đến việc chi trả cho các hộ dân không kịp thời cũng là một nguyên nhân gây chậm tiến độ GPMB. Nhiều hộ dân có nguồn gốc sử dụng đất không rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định diện tích đất ở trong hạn mức và ngoài hạn mức. Hiện trên địa bàn có 492 hộ đã thu hồi một phần đất, phần còn lại đủ điều kiện để ở (hộ lùi), nhưng đề nghị được bố trí tái định cư tương đương với diện tích đất ở thu hồi. Tuy nhiên, quy định về việc bố trí tái định cư cho hộ lùi chưa rõ ràng, chưa thống nhất giữa một số quy định của pháp luật, dẫn đến khó khăn trong việc bố trí tái định cư…
Theo kế hoạch thời gian tới, TP Sầm Sơn phải hoàn thành GPMB cho khoảng 160 dự án (trong đó có 12 dự án trọng điểm); thu hồi khoảng 850 ha đất ở và đất nông nghiệp, có liên quan đến trên 11.000 hộ dân; tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ khoảng 12.000 tỷ đồng và bố trí tái định cư cho khoảng 3.500 hộ dân.
Để hoàn thành mục tiêu trên cũng là góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 04-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố về công tác GPMB trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021-2025, thành phố đang tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng và sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị trong công tác GPMB. Đồng thời, đưa việc lãnh đạo công tác GPMB vào chương trình công tác hằng tháng, hằng năm của cấp ủy, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên cần tập trung chỉ đạo và thực hiện có hiệu quả cao. Tiếp tục rà soát quy trình và phương pháp tổ chức thực hiện, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GPMB; rà soát, sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, bảo đảm tinh gọn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức và ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện công tác GPMB.
Cùng với đó, tập trung chỉ đạo, định hướng kịp thời thông tin về các dự án; chủ động phối hợp và cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho các cơ quan thông tấn, báo chí về tình hình GPMB các dự án trên địa bàn, về chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Từ đó, không để xảy ra tình trạng thông tin sai lệch, thiếu chính xác trên mạng xã hội; cũng như tạo sự tin tưởng, đồng thuận trong Nhân dân, bảo đảm thống nhất nhận thức và hành động của các cơ quan liên quan trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.
Ngoài ra, thành phố cũng tập trung nguồn lực đầu tư các dự án tái định cư có quy mô phù hợp có đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; cũng như đa dạng diện tích tái định cư, tạo điều kiện cho người bị thu hồi đất được lựa chọn hình thức tái định cư phù hợp. Tập trung nghiên cứu, đề xuất UBND tỉnh đổi mới, bổ sung, điều chỉnh đồng bộ cơ chế, chính sách liên quan như xác định giá các loại đất và giá tài sản trên đất làm cơ sở bồi thường; xác định giá nhà, giá đất và tài sản trên đất chưa rõ nguồn gốc đất, không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất. Đồng thời, đề xuất các chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và chuyển đổi việc làm, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, Nhân dân và chủ đầu tư. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện GPMB, nhằm kịp thời phát hiện, tháo gỡ, giải quyết khó khăn cho cơ sở, không để xảy ra các bức xúc và khiếu kiện phức tạp liên quan đến công tác GPMB.
Bài và ảnh: Trường Giang
