Powered by Techcity

Chùa Đông Sơn trên đất cổ Hàm Rồng

Nằm trong không gian của làng cổ Đông Sơn (phường Hàm Rồng, TP Thanh Hóa), tọa lạc trên triền núi Lợn Vàng, “nhìn” ra núi “con Voi, con Mèo” (theo cách gọi của người dân địa phương), chùa Đông Sơn tĩnh lặng như điểm nhấn cho “bức tranh” làng cổ thêm giàu giá trị.

Chùa Đông Sơn trên đất cổ Hàm RồngChùa cổ Đông Sơn trên đất Hàm Rồng được tôn tạo khang trang.

Nằm bên bờ sông Mã, làng cổ Đông Sơn dựa lưng vào núi Rồng. Nơi đây thuở xưa có ruộng sâu, ruộng cạn, vùng thấp núi cao, hang động, bến sông tấp nập, cảnh quan hữu tình… Phía trước làng là cánh đồng rộng màu mỡ, xung quanh được bao bọc bởi những núi đá nhỏ, đồi đất thấp xen kẽ nhau, dáng hình kỳ lạ. Trong đó “phía Đông của làng là hệ thống núi đất kéo dài từ Ngã ba Đầu – nơi sông Chu chạy theo bờ Nam, gặp sông Mã. Phía Nam làng là hệ thống đồi đất cao có nhiều ngọn núi, trong đó tiêu biểu nhất là núi Cánh Tiên với huyền thoại về những nàng tiên giáng thế. Phía Bắc làng là hệ thống núi Phượng, núi con Voi, có động tiên và chùa Tiên Sơn”…

Hình thành và phát triển từ rất sớm, làng cổ Đông Sơn còn được ví như một “đại diện” về sự phát triển liên tục, từ buổi đầu dựng nước của các vua Hùng cho đến ngày hôm nay. Đặc biệt, tròn 100 năm trước, làng Đông Sơn cũng là địa điểm đầu tiên các nhà khảo cổ đã tìm ra dấu vết của nền văn hóa kim khí rực rỡ – văn hóa Đông Sơn. Theo các nhà nghiên cứu, văn hóa Đông Sơn ra đời và phát triển dựa trên nền tảng của quá trình hội tụ lâu dài từ những nền văn hóa “Tiền Đông Sơn” trước đó. Và chủ nhân của văn hóa Đông Sơn chính là người Lạc Việt.

Nằm trong không gian làng cổ, chùa Đông Sơn (còn được biết đến với tên gọi chùa Phạm Thông, chùa Vân Am) cũng có lịch sử khởi dựng từ khá sớm. Căn cứ trên những tư liệu được lưu giữ, người ta tin rằng, chùa Đông Sơn được khởi dựng vào thời Trần. Ngôi chùa cổ trên đất làng Đông Sơn còn gắn liền với những truyền thuyết hấp dẫn về các bậc đại sư, còn được lưu truyền đến ngày nay.

Dẫn chúng tôi tham quan di tích, Đại đức Thích Nguyên Phong, trụ trì chùa Đông Sơn giới thiệu: “Qua khảo cứu các thư tịch cổ, như cuốn Nam Ông mộng lục” của Hồ Nguyên Trừng cho hậu thế biết thêm các thông tin về ngài Quán Viên. Ngài là một nhà tu hành ở chùa Đông Sơn, cũng đồng thời là danh y thời Trần. Ngài đã có công chữa bệnh cho vua Trần Anh tông và được phong Quốc sư. Cùng với đó, ngài còn giúp dân trừ tà, mang lại cuộc sống bình yên”.

Theo sách “Nam Ông mộng lục”, chuyện chữa bệnh cho vua Trần được kể lại khá ly kỳ: Sư chùa Đông Sơn tên Quán Viên, giới hạnh thanh bạch, mắt tuệ vẹn tròn, nhiều năm liền không xuống núi. Khi vua Trần đau mắt đã hơn một tháng, chữa thuốc không khỏi khiến ngày đêm nhức mỏi. Một lần, nhà vua mộng thấy có một nhà sư đến, lấy tay xoa mắt cho ngài. Khi vua hỏi tên tuổi nhà sư thì được biết tên Quán Viên, đến để chữa mắt cho vua. Thần kỳ hơn, khi vua Trần tỉnh mộng thì thấy mắt đã được chữa khỏi. Cho là điều kỳ lạ, vua cho người đi khắp nơi dò hỏi, quả nhiên có một nhà sư tên Quán Viên tu ở chùa Đông Sơn, liền sai người mời đến. Khi gặp mặt, vua Trần thấy dáng vẻ nhà sư giống hệt người đã chữa mắt cho ngài trong mộng, liền phong Quốc sư và ban thưởng rất hậu hĩnh. Tuy nhiên, nhà sư Quán Viên đem hết tài sản tặng cho dân nghèo, còn mình vẫn chỉ quần áo giản đơn, một mình vân du.

Lại có truyền thuyết kể rằng, khoảng thế kỷ XIV, có một người họ Phạm vốn dòng dõi nhà quan, xuất gia tu hành ở am núi Thanh Lương. Ngài thường mặc y phục khổ hạnh, giữ giới luật nghiêm khắc, đạo hạnh cao siêu, được người đời kính nể, đã được vua Trần ban cho hiệu “Tuệ thông Đại sư”. Lúc già, ngài dời về tu ở chùa Đông Sơn. Ngoài 80 tuổi, Tuệ thông Đại sư ngồi suốt 21 ngày đêm trong rừng sâu để thiền. Tuy nhiên, hổ báo kéo đến rất đông nhưng chỉ ngồi chầu xung quanh. Đến khi nhà sư quay trở về chùa, trong một buổi đang giảng đạo cho đệ tử thì bất ngờ hóa (qua đời). Thương tiếc bậc chân tu, về sau người đời gọi nơi ngài tu là chùa Phạm Thông (tức chùa Đông Sơn).

Không chỉ nổi tiếng với những truyền thuyết hấp dẫn, chùa cổ Đông Sơn còn tọa lạc trong không gian thiên nhiên hài hòa, núi sông hữu tình, vì thế khi xưa nơi đây còn là chốn dừng chân vãn cảnh, làm thơ của nhiều bậc tao nhân mặc khách. Trong đó, có bài thơ chữ Hán “Đông Sơn tự hồ thượng lâu” (lầu ở trên hồ chùa Đông Sơn) của Phạm Sư Mạnh được cho là viết về chùa Đông Sơn trên đất Hàm Rồng: “Trì viên cổ tự quỳnh dao một/ Tùng trúc nhất sơn phong vũ lai/ Chí kim bạch phát ngôn tiền tẩu/ Do đạo Thái sư bình tặc hồi”, đại ý: “Vẻ ngọc hồ xưa đã mất rồi/ Trúc thông đầy núi gió mưa vùi/ Người già trong thôn vẫn thường kể/ Chuyện Thái sư năm xưa đánh giặc về qua đây”.

Chùa Đông Sơn trên đất cổ Hàm RồngVăn bia được lưu giữ tại chùa cổ Đông Sơn.

Cũng theo Đại đức Thích Nguyên Phong: “Qua nghiên cứu các văn bia còn lưu giữ tại chùa Đông Sơn, suốt quá trình từ khi chùa được khởi dựng vào thời Trần đến thời Nguyễn hầu như không thấy tài liệu nào nhắc đến việc trùng tu, sửa chữa chùa. Còn từ thời Nguyễn đến khoảng giữa thế kỷ XIX, chùa Đông Sơn được người dân nhiều lần phát tâm công đức trùng tu. Trong đó, dòng họ Lương ở đất Đông Sơn có nhiều đóng góp cho việc trùng tu, tôn tạo chùa”.

Còn theo truyền ngôn được các bậc cao niên trong làng cổ Đông Sơn kể lại: Chùa Đông Sơn khi xưa được xây dựng khá kiên cố, tường được xếp gạch, mái xếp đá kiểu “chèn ép” khá công phu. Đáng tiếc, do bị bom đạn chiến tranh tàn phá và nhiều nguyên do khác khiến cho ngôi cổ tự bị hư hỏng nặng nề, chỉ còn lại hậu cung.

Năm 2014, chùa cổ Đông Sơn từng bước được trùng tu, tôn tạo trên nền móng cũ. Với nhiều nỗ lực đóng góp, phát tâm công đức của người dân và phật tử, đến nay ngôi chùa cổ trên đất Hàm Rồng đã có diện mạo khá hoàn chỉnh. Đặc biệt, khi đến chùa, du khách sẽ có dịp chiêm ngắm nhiều hiện vật quý liên quan đến văn hóa Đông Sơn và các giai đoạn về sau.

Ghé thăm chùa Đông Sơn, tôi tình cờ gặp cụ bà Lương Thị Hoan (90 tuổi) – người dân làng cổ Đông Sơn đang có mặt tại đây, được cụ chia sẻ: “Mỗi ngày, bà thường đi bộ từ nhà ra chùa để vãn cảnh, nghe câu kinh lời kệ, tiếng chuông chùa ngân vang, những lúc khỏe thì lại làm công quả, quét dọn để chùa sạch sẽ”.

Rộng hơn 3.000m2, tọa lạc trong không gian làng cổ yên bình với nhiều truyền thuyết kỳ ảo về các bậc chân tu được lưu truyền, chùa Đông Sơn chắc chắn là điểm nhấn tham quan, chiêm bái hấp dẫn cho du khách khi về với đất Hàm Rồng cổ kính trong những ngày tết đến, xuân về.

Bài và ảnh: Trang Bùi

Nguồn

Cùng chủ đề

TP Thanh Hóa triển khai kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, giai đoạn 2023-2025

Chiều 24/11, TP Thanh Hóa tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 1238/NQ-BTVQH15 của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2023-2025.Các đại biểu dự hội nghị.Dự hội nghị có các đồng chí: Lê Anh Xuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Thanh Hóa; Đầu Thanh Tùng, Tỉnh...

Cuối năm, du lịch check-in lên ngôi

Thời điểm cuối năm, khi “muôn hoa khoe sắc”, cũng là thời gian các điểm check-in ở Thanh Hóa “nở rộ” để phục vụ du khách. Hoạt động này thường diễn ra tại các điểm đến có thể di chuyển trong ngày và không sử dụng dịch vụ lưu trú.Du khách Vương Hiền Lương với góc check-in tại hồ bán nguyệt, đền thờ Trung túc vương Lê Lai (Ngọc Lặc).Phường Hàm Rồng (TP Thanh Hóa) với những cung đường...

Đoàn famtrip Hiệp hội Du lịch Việt Nam khảo sát, trải nghiệm tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông

Ngày 22/11, đoàn famtrip của Hiệp hội Du lịch Việt Nam, với sự tham gia của gần 60 doanh nghiệp lữ hành trong nước, phóng viên các cơ quan báo chí đã đến khảo sát, trải nghiệm các sản phẩm và dịch vụ tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông (Bá Thước).Đoàn famtrip khảo sát các khu nghỉ dưỡng tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông.Tại đây, đoàn famtrip đã khảo sát một...

Xây dựng TP Thanh Hóa thực sự là nơi đáng sống, thân thiện và phát triển

Chiều 14/11, đồng chí Nguyễn Doãn Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy đã đến thăm và làm việc tại TP Thanh Hóa về tình hình thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXI; công tác chuẩn bị các điều kiện để sáp nhập huyện Đông Sơn vào TP Thanh Hóa.Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Doãn Anh chủ trì buổi làm việc.Các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy...

Hôm nay có gì? – Sự kiện nổi bật ngày 14/11/2024

Hôm nay (14/11), Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Doãn Anh dự ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại phố Quảng Xá 1, phường Đông Vệ và làm việc với TP Thanh Hóa; các tổ đại biểu HĐND tỉnh tiếp xúc cử tri tại các huyện Đông Sơn, Nông Cống...NM Nguồn: https://baothanhhoa.vn/hom-nay-co-gi-su-kien-noi-bat-ngay-14-11-2024-230298.htm

Cùng tác giả

Dự báo thời tiết 25/11/2024: Không khí lạnh tràn đến, Bắc Bộ mưa rét từ đêm

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, hiện nay (24/11), bộ phận không khí lạnh mạnh đang tiếp tục di chuyển xuống phía Nam. Tới khoảng chiều tối và đêm 25/11, bộ phận không khí lạnh này sẽ ảnh hưởng đến các tỉnh phía Đông Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng đến Bắc Trung Bộ, phía Tây Bắc Bộ và Trung Trung Bộ. Gió Đông Bắc trong đất liền mạnh cấp 3-4, vùng ven biển cấp...

TP Thanh Hóa triển khai kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, giai đoạn 2023-2025

Chiều 24/11, TP Thanh Hóa tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 1238/NQ-BTVQH15 của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2023-2025.Các đại biểu dự hội nghị.Dự hội nghị có các đồng chí: Lê Anh Xuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Thanh Hóa; Đầu Thanh Tùng, Tỉnh...

Hội nghị xúc tiến đầu tư – kết nối giao thương Thanh Hóa – TP Hồ Chí Minh

Ngày 24/11, tại TP Hồ Chí Minh, Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư - kết nối giao thương Thanh Hóa - TP Hồ Chí Minh và khu vực Đông Nam Bộ.Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Hương Ly (Hiệp hội DN tỉnh Thanh Hóa)Dự hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, lãnh đạo các...

Vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của “Hạ Long trên cạn” ở xứ Thanh

(NLĐO)- Cách TP Thanh Hóa khoảng 45 km, Vườn Quốc gia Bến En đang còn lưu giữ được vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ và được ví như “Hạ Long trên cạn” của xứ Thanh Vườn Quốc gia Bến En được thành lập từ năm 1992 với diện tích 16.643 ha, trong đó có 8.544ha rừng nguyên sinh và tái sinh, trải rộng trên địa bàn 2 huyện Như Thanh và Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Vườn Quốc gia Bến En...

Trở lại càng phải mạnh mẽ hơn

Tỉnh Thanh Hóa đã trở lại Câu lạc bộ thu ngân sách trên 50.000 tỷ đồng/năm khi thu ngân sách Nhà nước năm 2024 trên địa bàn tỉnh ước đạt 54.341 tỷ đồng, vượt 52,8% dự toán và tăng 25,9% so với cùng kỳ. Đây là con số báo cáo tại phiên họp thường kỳ của UBND tỉnh tháng 11/2024.Không chỉ vượt kế hoạch, đây còn là con số thu cao nhất từ trước đến nay mà tỉnh Thanh...

Cùng chuyên mục

“Cô gái Lạch Trường” hai lần hiến máu cho các chiến sĩ hải quân

Cô gái ấy chính là bà Tô Thị Đạo quê ở làng Nam Huân, xã Hòa Lộc (Hậu Lộc). Năm nay đã 82 tuổi đời, 61 năm tuổi Đảng, nhưng bà vẫn còn nhớ mãi cái ngày 5/8/1964, cách đây vừa tròn 60 năm.Bà Tô Thị Đạo bên món quà của Bộ Tư lệnh Hải quân tặng nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam và Quân dân miền Bắc. Ảnh:...

[WOW THANH HÓA] Sầm Sơn và những câu chuyện huyền bí: Hòn Trống Mái

02/08/2024 08:20(Baothanhhoa.vn) - Hòn Trống Mái nằm trên đỉnh Núi Trường Lệ, là hai tảng đá tự nhiên đứng cạnh nhau như đôi vợ chồng, gắn bó không rời. Được hình thành từ hàng triệu năm trước, Hòn Trống Mái không chỉ là một tuyệt tác của thiên...Phạm Nam - Thanh Tâm Nguồn: https://baothanhhoa.vn/video/wow-thanh-hoa-sam-son-va-nhung-cau-chuyen-huyen-bi-hon-trong-mai-221054.htm

‘Bỏ túi’ kinh nghiệm du lịch Thanh Hóa

Vùng đất xứ Thanh không chỉ có những bãi biển đẹp ngút ngàn mà còn có những di tích lịch sử đậm dấu ấn thời gian cùng rất nhiều món ngon đáng nhớ. Kinh nghiệm du lịch Thanh Hóa: đi vào mùa nào đẹp? Do sự đa dạng về địa hình, Thanh Hóa có khí hậu đặc trưng của cả 3 vùng là vùng ven biển, vùng trung du và vùng đồi núi. Bạn nên chọn lịch trình ứng với mỗi...

Về thăm làng cổ Vân Cổn

Nằm cách thị trấn Triệu Sơn (Triệu Sơn) khoảng 6km có một ngôi làng tuổi đời hàng thế kỷ nằm bên sông Nhơm, đó là làng Vân Cổn thuộc xã Vân Sơn.Đền Tía ở làng Vân Cổn được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh.Đầu thế kỷ XIX, Vân Cổn là một làng thuộc tổng Cổ Định (Nông Cống). Đến thời Đồng Khánh, do cư dân phát triển đông đúc, làng được...

[WOW THANH HÓA] Làng cổ Đông Sơn

26/07/2024 07:00(Baothanhhoa.vn) - Làng cổ Đông Sơn được xem là một trong những ngôi làng có lịch sử phát triển lâu đời nhất của Việt Nam. Trải qua bao nhiêu năm tháng, làng Đông Sơn vẫn luôn lưu giữ cả một hệ thống các giá trị văn hóa vật thể, phi...Phương Đỗ - Hoàng Đông Nguồn: https://baothanhhoa.vn/video/wow-thanh-hoa-lang-co-dong-son-mot-trong-nhung-lang-co-dep-nhat-viet-nam-220516.htm

Biển Hải Lĩnh – điểm đến mới của giới trẻ

Nếu biển Hải Hòa, Bãi Đông đã khá nổi tiếng, có hệ thống khách sạn, nhà hàng lớn được mệnh danh là “biển ngọc” phía Nam tỉnh Thanh Hóa thì biển Hải Lĩnh vẫn còn hoang sơ vắng vẻ, và ít người biết đến. So với những ồn ào, chật chội, khan hiếm phòng của các điểm du lịch khác thì chỉ cần bạn thích là có thể đến ngay với bãi biển Hải Lĩnh (thị xã Nghi Sơn).Bình...

Người cộng sản kiên trung của chiến khu Ngọc Trạo

Phạm Văn Hinh sinh năm 1914, quê ở làng Cẩm Bào, tổng Cổ Tế, huyện Thạch Thành, phủ Quảng Hóa, nay là làng Cẩm Bào, xã Vĩnh Long (Vĩnh Lộc). Dù xuất thân trong một gia đình quan lại phong kiến, nhưng ông lại sớm giác ngộ cách mạng.Nhà thờ họ Phạm ở làng Cẩm Bảo, xã Vĩnh Long (Vĩnh Lộc) - nơi thờ cúng liệt sĩ Phạm Văn Hinh.Năm 13 tuổi, ông học Trường Pháp - Việt ở...

[WOW Thanh Hóa!] Hoài niệm ký ức xưa qua bộ sưu tập xe đạp cổ độc đáo

19/07/2024 09:00(Baothanhhoa.vn) - Bộ sưu tập này không chỉ là một kho báu về mặt vật chất mà còn mang giá trị tinh thần lớn lao. Mỗi chiếc xe, mỗi hiện vật đều kể lại một câu chuyện về quá khứ, về những tháng ngày gian khó mà đầy kỷ niệm...Hoàng Phương - Hoàng Sơn Nguồn: https://baothanhhoa.vn/video/wow-thanh-hoa-hoai-niem-ky-uc-xua-qua-bo-suu-tap-xe-dap-co-doc-dao-219926.htm

Xuân Minh – sáng mãi tinh thần cách mạng

Là vùng quê nổi tiếng với những trang sử cách mạng hào hùng, Nhân dân xã Xuân Minh (Thọ Xuân) với tinh thần anh dũng, bất khuất đã chiến thắng thực dân Pháp, đế quốc Mỹ. Để đến thời bình chính tinh thần cách mạng đó là “ngọn đuốc” thắp sáng để người dân và chính quyền xây dựng, phát triển quê hương giàu mạnh.Di tích cách mạng đình làng Phong Cốc. Ảnh: Vân AnhVề thăm Xuân Minh, điều...

[WOW! Thanh Hóa] Gỏi cuốn cá nhệch

Tổng Biên tập: Nguyễn Việt BaPhó Tổng Biên tập: Ngô Quang Tự, Phạm Hồng Hạnh, Hoàng Anh TuấnĐịa chỉ: Đường Nguyễn Duy Hiệu, Thành phố Thanh HóaĐường dây nóng: 0822173636Email: [email protected]ên hệ QC: 0941252468 - 0917686894. Nguồn: https://baothanhhoa.vn/video/wow-thanh-hoa-goi-cuon-ca-nhech-cang-an-cang-cuon-219278.htm

Tin nổi bật

Tin mới nhất