Vai trò quan trọng trong cắt, giảm lũ cho hạ du

Chủ động điều tiết, hạ, duy trì mực nước hồ chứa thấp, bảo đảm dung tích phòng lũ thường xuyên là 112 triệu m3, hồ thủy điện Trung Sơn có vai trò quan trọng trong cắt, giảm lũ cho hạ du trong mùa mưa bão.

Mô hình nguyên tắc vận hành hồ chứa thủy điện để cắt giảm lũ.

Hồ thủy điện Trung Sơn có diện tích lưu vực hứng nước khoảng 14.660km2, trong đó diện tích hứng nước trên lãnh thổ Việt Nam khoảng 8.139km2 và lãnh thổ Lào 6.521km2. Hồ có dung tích toàn bộ 348,5 triệu m3, dung tích phòng lũ thường xuyên 112 triệu m3. Hiện nhà máy đang vận hành theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 214/QĐ-TTg ngày 13/2/2018. Việc vận hành hồ chứa phải theo nguyên tắc bảo đảm an toàn công trình, an toàn chống lũ cho hạ du cũng như dòng chảy tối thiểu trên sông, nhu cầu sử dụng nước ở hạ du và hiệu quả phát điện.

Đại diện Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn cho biết, cuối các tháng mùa cạn và đầu mùa lũ năm 2024, Nhà máy Thủy điện Trung Sơn đã chủ động điều tiết mực nước hồ thông qua phát điện các tổ máy, duy trì mực nước hồ thấp hơn cao trình mực nước dâng bình thường (160m) và hoàn thành hạ hoàn toàn mực nước ở mực nước trước lũ (150m) từ ngày 15/7. Tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã, nhà máy đảm bảo luôn duy trì dung tích phòng lũ thường xuyên là 112 triệu m3 (dung tích từ cao trình 150m – 160m), qua đó cho thấy vai trò quan trọng của hồ thủy điện Trung Sơn trong phòng, cắt, giảm lũ cho hạ du trong mùa mưa bão.

Để đảm bảo vận hành an toàn và hiệu quả nhà máy, Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn luôn chủ động theo dõi lượng mưa trong lưu vực hồ chứa, tình hình thủy văn qua Đài Khí tượng thủy văn Bắc Trung Bộ, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia và Tổng cục Khí tượng thủy văn để nắm bắt và dự báo lưu lượng nước về, tuân thủ các chỉ đạo của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Thanh Hóa và các huyện hạ du theo quy định trong việc thực hiện xả lũ đảm bảo an toàn cho công trình và khu vực hạ du nhà máy.

Được biết, các nhà máy thủy điện có hồ chứa thường được thiết kế và vận hành đa mục tiêu trong việc khai thác tài nguyên nước. Các mục tiêu chính bao gồm cấp nước hạ du, phòng lũ và phát điện. Trong quá trình vận hành các nhà máy thủy điện đã chứng minh vai trò của mình trong việc cắt lũ và giảm lũ cho khu vực hạ du thông qua việc sử dụng dung tích phòng lũ thường xuyên của hồ chứa và khả năng điều tiết lưu lượng nước qua các tổ máy và cửa van của nhà máy.

Trong quy trình vận hành liên hồ chứa cũng đã quy định, trước khi có lũ, hồ chứa các nhà máy thủy điện luôn phải hạ thấp mực nước để đón lũ trong mùa mưa bão, dành trước một phần dung tích hồ phòng lũ thường xuyên. Vì thế, khi có bão, mưa lớn liên tục, lũ về, thì toàn bộ hoặc một phần nước lũ sẽ được tích lại trong hồ chứa các nhà máy thủy điện qua đó góp phần cắt, giảm lũ cho hạ du.

Đi vào vận hành năm 2017, Nhà máy Thủy điện Trung Sơn luôn nghiêm túc tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã; đồng thời nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ vào công tác quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn… để có những dự báo, tham mưu chuẩn xác, cung cấp thông tin kịp thời, chính xác và thực hiện nghiêm các lệnh vận hành hồ của Trưởng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Thanh Hóa, UBND tỉnh Thanh Hóa trong mùa mưa bão.

Bài và ảnh: Trung Sinh