Powered by Techcity

Giữ gìn tiếng nói, chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu số

Đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa gồm 6 dân tộc chủ yếu là Dao, Mông, Thái, Khơ Mú, Mường, Thổ. Tiếng nói và chữ viết là yếu tố quan trọng làm nên nét văn hóa riêng của mỗi dân tộc.

Giữ gìn tiếng nói, chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu sốCô giáo Hà Thị Khuyên, giáo viên Trường THPT Quan Sơn trong giờ dạy chữ Thái cho học sinh. Ảnh: Ngọc Huấn

Khi “Người Thổ nói tiếng Thổ, yêu vốn cổ”

Về khu phố 1, thị trấn Yên Cát, huyện Như Xuân, chúng tôi đến thăm ông Lê Văn Cứu, dân tộc Thổ – là người tâm huyết sưu tầm các hiện vật cũng như tìm hiểu phong tục, tập quán, đời sống, văn hóa của đồng bào dân tộc Thổ. Trong ngôi nhà của mình, những hiện vật mà ông sưu tầm được sắp xếp gọn gàng, thuận tiện để giới thiệu khi khách ghé thăm. Ông lật giở cuốn sổ ghi chép dưới dạng thơ lục bát tìm hiểu về phong tục, tập quán, dân ca dân tộc Thổ (song ngữ tiếng Thổ – tiếng Việt) để chúng tôi xem. Ông cũng là người lập nên trang facebook (FB) “Người Thổ nói tiếng Thổ, yêu vốn cổ”. Trang FB đã thu hút hàng nghìn người theo dõi, chia sẻ và trao đổi về các nội dung liên quan đến văn hóa của đồng bào Thổ, trong đó có tiếng nói. Không chỉ hoạt động trên trang FB, những “Người Thổ nói tiếng Thổ, yêu vốn cổ” còn tổ chức các buổi gặp gỡ, giao lưu trực tiếp.

Ông Lê Văn Cứu cho biết: Đồng bào dân tộc Thổ huyện Như Xuân sinh sống chủ yếu ở thị trấn Yên Cát và một số xã như: Hóa Quỳ, Cát Tân, Cát Vân, Xuân Bình, Bãi Trành. Đồng bào Thổ không có chữ viết, còn tiếng Thổ đang đứng trước nguy cơ mai một. Những người cao tuổi như tôi đau đáu và mong muốn thế hệ con cháu mình yêu lấy tiếng Thổ để không bị mất đi nét văn hóa dân tộc mình. Từ những năm 1995, 1996 tôi bắt đầu sưu tầm, biên soạn, nghiên cứu phong tục, tập quán người Thổ và ghi chép theo hình thức thơ lục bát bằng tiếng Thổ cho dễ đọc, dễ nhớ, dễ hiểu. Mục đích để mỗi người con dân tộc Thổ hiểu thêm về phong tục, tập quán, đời sống sinh hoạt của tổ tiên, ông bà xưa. Từ đó, gạn đục khơi trong, kế thừa và phát huy những tinh hoa, loại bỏ hủ tục trong mỗi gia đình, để thế hệ trẻ nói tiếng dân tộc thì ông bà, cha mẹ phải làm gương và truyền dạy lại tiếng nói cho con, cháu của mình.

PGS.TS Lê Ngọc Thắng, nguyên Viện trưởng Viện Dân tộc, Ủy ban Dân tộc của Chính phủ, cho biết: Văn hóa các DTTS là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền văn hóa Việt Nam. Trong xu thế phát triển hiện nay, các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thổ nói riêng, DTTS nói chung đang dần bị mai một, trong đó có tiếng nói, chữ viết, trang phục, kiến trúc… Nguyên nhân chủ yếu là do tốc độ đô thị hóa, phát triển kinh tế – xã hội gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và sự du nhập mạnh mẽ của các yếu tố văn hóa ngoại lai. Dù vô thức hay có ý thức đều tác động “lặng lẽ” đến từng gia đình, nhất là thế hệ trẻ, ảnh hưởng lớn đến công tác bảo tồn.

Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thổ nói riêng, đồng bào DTTS nói chung, các cơ quan quản lý Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương, cộng đồng dân tộc cần nhìn nhận, đánh giá lại các giá trị văn hóa truyền thống, từ đó xác định các giải pháp cụ thể, trọng tâm để bảo tồn. Tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân, khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc trong thế hệ trẻ để không đánh mất các giá trị văn hóa mà cha ông để lại.

Bồi dưỡng, mở lớp truyền dạy tiếng nói, chữ viết

Đến thăm Trường THPT Quan Sơn, huyện Quan Sơn, chúng tôi gặp cô giáo Hà Thị Khuyên, giáo viên bộ môn Ngữ văn, đồng thời là người truyền dạy tiếng nói, chữ viết của dân tộc Thái. Trường THPT Quan Sơn cũng là ngôi trường đầu tiên dạy tiếng Thái trong trường học ở Thanh Hóa.

Giữ gìn tiếng nói, chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu sốCô giáo Hà Thị Khuyên tại lớp bồi dưỡng tiếng nói, chữ viết dân tộc Thái do Ban Chỉ huy Quân sự huyện Quan Sơn tổ chức năm 2023.

Từ năm 2012 đến nay, ngoài việc dạy tiếng Thái cho các em ở trường, cô Khuyên còn là cộng tác viên của Trường Đại học Hồng Đức và Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa để dạy các lớp chuyên đề, tổ chức thi, kiểm tra, cấp chứng chỉ tiếng Thái cho cán bộ, công chức, viên chức tại tỉnh Thanh Hóa. Cô còn tham gia vào Ban Chấp hành Hội Dân tộc học và Nhân học huyện Quan Sơn. Tích cực sưu tầm và dịch các văn bản, tác phẩm bằng tiếng Thái cổ sang Tiếng Việt, cô giáo Hà Thị Khuyên cùng các cộng sự vinh dự đoạt giải ba của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam năm 2017 với tác phẩm “Lai Xư Tày Đeng”.

Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã mở lớp bồi dưỡng tiếng nói, chữ viết dân tộc Thái cho cán bộ, công an xã, thị trấn trong Công an Thanh Hóa đang công tác tại địa bàn các huyện có đông đồng bào dân tộc Thái sinh sống. Cô Khuyên là một trong những người truyền đạt những kiến thức cơ bản về tiếng nói và chữ viết của dân tộc Thái cho đội ngũ cán bộ công an ở một số đơn vị. Năm 2023, Ban Chỉ huy Quân sự huyện Quan Sơn tổ chức lớp bồi dưỡng tiếng nói, chữ viết dân tộc Thái cho cán bộ, chiến sĩ đơn vị, đội ngũ dân quân tự vệ các xã, thị trấn, cô cũng là người trực tiếp truyền đạt.

Ngoài thế hệ trẻ như cô giáo Hà Thị Khuyên, trong cộng đồng dân tộc Thái tỉnh Thanh Hóa nhiều người nhắc đến người thầy giáo, nghệ nhân ưu tú Hà Nam Ninh ở huyện Bá Thước với sự kính trọng, ngưỡng mộ, bởi ông đã dành cả cuộc đời gìn giữ, trao truyền chữ Thái cổ.

Còn đối với đồng bào dân tộc Dao ở Thanh Hóa, nhiều người biết đến ông Triệu Văn Lĩu ở bản Hạ Sơn, xã Pù Nhi (Mường Lát); ông Phùng Thanh Khang ở xã Cẩm Châu (Cẩm Thủy)… là những người tích cực tham gia mở và dạy các lớp học miễn phí cho đồng bào dân tộc Dao biết đọc, viết chữ Nôm – Dao cổ nhằm góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào dân tộc Dao.

Giữ gìn tiếng nói, chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu sốNhà nghiên cứu văn hóa dân gian Cao Sơn Hải.

Trong cộng đồng dân tộc Mường tỉnh Thanh Hóa, trong số các nhà nghiên cứu, am hiểu về văn hóa dân tộc Mường phải nhắc đến nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Cao Sơn Hải quê ở huyện Cẩm Thủy, hiện đang sinh sống tại TP Thanh Hóa. Ông đã có hàng chục công trình, chưa kể đến thơ, tuyển tập thơ, rồi tham gia tập hợp, biên soạn tổng tập văn học dân gian các dân tộc thiểu số tỉnh Thanh Hóa. Có lần khi đến thăm, tôi hỏi động lực nào để ông cho ra đời hàng chục tác phẩm nghiên cứu về văn hóa dân tộc Mường, ông nói rằng: “Văn hóa Mường đang dần mất đi, tôi thấy tiếc mà làm”. Câu nói tuy giản dị, nhưng chân thành, ẩn sâu trong đó là một tình yêu với quê hương, một sự lo lắng cho văn hóa Mường đang dần mất đi bởi cơ chế thị trường, với nhiều nền văn hóa ngoại lai xâm lấn. Ấy vậy nên, ở cái tuổi xưa nay hiếm, ông vẫn say mê nghiên cứu. Ông sợ nếu không làm nữa, không nghiên cứu, không viết, thì những công trình ấy cũng theo ông sang thế giới bên kia. Ông cười đùa nói với tôi như thế nhưng khiến tôi xúc động vô cùng. Vừa qua, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học – nghệ thuật với chùm 3 tác phẩm: “Những bài ca đám cưới người Mường Thanh Hóa”, “Lễ Pồn Pôông eng cháng” (song ngữ), truyện thơ “Nàng Út Lót – đạo Hồi Liêu” (tình ca dân tộc Mường, song ngữ). Giải thưởng cao quý ấy là “quả ngọt” của cho một đời người tận tụy. Thế hệ trẻ chúng tôi biết ơn những gì mà thế hệ “cây đa, cây đề” như ông đã dày công gìn giữ, dành tặng cho thế hệ sau. Và tôi tin rằng, sự nỗ lực của mỗi cá nhân, sự quan tâm của các cấp, các ngành và chung tay của cộng đồng, tiếng nói, chữ viết của đồng bào DTTS xứ Thanh sẽ mãi được gìn giữ, bảo tồn, song hành cùng các giá trị văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc và sự phát triển của quê hương, đất nước.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn

Nguồn

Cùng chủ đề

Trở lại càng phải mạnh mẽ hơn

Tỉnh Thanh Hóa đã trở lại Câu lạc bộ thu ngân sách trên 50.000 tỷ đồng/năm khi thu ngân sách Nhà nước năm 2024 trên địa bàn tỉnh ước đạt 54.341 tỷ đồng, vượt 52,8% dự toán và tăng 25,9% so với cùng kỳ. Đây là con số báo cáo tại phiên họp thường kỳ của UBND tỉnh tháng 11/2024.Không chỉ vượt kế hoạch, đây còn là con số thu cao nhất từ trước đến nay mà tỉnh Thanh...

Tinh thần hiến tặng

Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11) năm nay tại Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa diễn ra như thường lệ, với một phần rất cảm động đó là: Tiếp nhận hiện vật hiến tặng từ người dân.Đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bảo tàng tỉnh tiếp nhận hiện vật do các cá nhân hiến tặng tại tọa đàm kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam năm 2024.Tôi từng có...

Hôm nay có gì? – Sự kiện nổi bật ngày 24/11/2024

(Baothanhhoa.vn) - Hôm nay (24/11) diễn ra hội nghị bàn giải pháp thúc đẩy khách du lịch quốc tế đến Thanh Hóa; Tỉnh đoàn tổ chức hội thi Rung chuông vàng tìm hiểu về chuyển đổi số. Nguồn: https://baothanhhoa.vn/hom-nay-co-gi-su-kien-noi-bat-ngay-24-11-2024-231218.htm

Hoành tráng Đêm nhạc hội Unitour tỉnh Thanh Hóa năm 2024

Chương trình Unitour tỉnh Thanh Hóa năm 2024 mang đến các hoạt động trải nghiệm mới, đa dạng như: Giải chạy Uni Run cho khoảng 600 sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa; Cuộc thi “Tìm kiếm tài năng sinh viên” 2024 tại Thanh Hóa; Cuộc thi sáng tạo, thiết kế; Đêm đại nhạc hội Unitour Thanh Hóa.Tối 23/11, tại Trường Đại học Hồng Đức (TP Thanh Hóa), Trung ương Hội Sinh...

Thanh Hóa điều chỉnh vốn đầu tư dự án tuyến đường ngã ba Voi

Thanh Hóa điều chỉnh vốn đầu tư dự án tuyến đường ngã ba Voi – Sầm Sơn lên 1.497 tỷ đồngUBND tỉnh Thanh Hóa vừa phê duyệt điều chỉnh vốn đầu tư dự án tuyến đường ngã ba Voi (TP.Thanh Hóa) đi TP.Sầm Sơn từ 1.360 tỷ đồng lên 1.497 tỷ đồng. Tuyến đường ngã ba Voi – Sầm Sơn sẽ góp phần thúc đẩy phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa (Hình minh họa) Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, việc...

Cùng tác giả

Định vị Quang Hải trong hệ thống của HLV Kim Sang-sik

Quang Hải trong trận đấu gặp đội tuyển Thái Lan Nhạc trưởng Quang Hải tại CLB CAHN Kể từ khi trở về Việt Nam thi đấu cho CLB Công an Hà Nội (CAHN), Quang Hải đã trải qua nhiều đời HLV và đảm nhiệm nhiều vai trò trên sân từ tiền đạo lệch phải, đá hộ công, đá tự do hoạt động rộng. Sau rất nhiều thử nghiệm, HLV Mano Polking hiện đang bố trí anh đá tiền vệ trung tâm. Ở...

Dự báo thời tiết 25/11/2024: Không khí lạnh tràn đến, Bắc Bộ mưa rét từ đêm

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, hiện nay (24/11), bộ phận không khí lạnh mạnh đang tiếp tục di chuyển xuống phía Nam. Tới khoảng chiều tối và đêm 25/11, bộ phận không khí lạnh này sẽ ảnh hưởng đến các tỉnh phía Đông Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng đến Bắc Trung Bộ, phía Tây Bắc Bộ và Trung Trung Bộ. Gió Đông Bắc trong đất liền mạnh cấp 3-4, vùng ven biển cấp...

TP Thanh Hóa triển khai kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, giai đoạn 2023-2025

Chiều 24/11, TP Thanh Hóa tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 1238/NQ-BTVQH15 của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2023-2025.Các đại biểu dự hội nghị.Dự hội nghị có các đồng chí: Lê Anh Xuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Thanh Hóa; Đầu Thanh Tùng, Tỉnh...

Hội nghị xúc tiến đầu tư – kết nối giao thương Thanh Hóa – TP Hồ Chí Minh

Ngày 24/11, tại TP Hồ Chí Minh, Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư - kết nối giao thương Thanh Hóa - TP Hồ Chí Minh và khu vực Đông Nam Bộ.Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Hương Ly (Hiệp hội DN tỉnh Thanh Hóa)Dự hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, lãnh đạo các...

Vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của “Hạ Long trên cạn” ở xứ Thanh

(NLĐO)- Cách TP Thanh Hóa khoảng 45 km, Vườn Quốc gia Bến En đang còn lưu giữ được vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ và được ví như “Hạ Long trên cạn” của xứ Thanh Vườn Quốc gia Bến En được thành lập từ năm 1992 với diện tích 16.643 ha, trong đó có 8.544ha rừng nguyên sinh và tái sinh, trải rộng trên địa bàn 2 huyện Như Thanh và Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Vườn Quốc gia Bến En...

Cùng chuyên mục

Tinh thần hiến tặng

Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11) năm nay tại Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa diễn ra như thường lệ, với một phần rất cảm động đó là: Tiếp nhận hiện vật hiến tặng từ người dân.Đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bảo tàng tỉnh tiếp nhận hiện vật do các cá nhân hiến tặng tại tọa đàm kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam năm 2024.Tôi từng có...

Thúc đẩy thu hút khách du lịch quốc tế đến Thanh Hóa

Sáng 24/11, Hiệp hội Du lịch tỉnh đã tổ chức tọa đàm “Thúc đẩy thu hút khách du lịch quốc tế đến tỉnh Thanh Hóa”. Dự buổi tọa đàm có ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch (HHDL) Việt Nam; đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các địa phương, ban quản lý các khu, điểm, doanh nghiệp du lịch trên địa bàn tỉnh và gần 60 doanh nghiệp lữ hành...

Liên hoan thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ lần thứ 5

Sáng 24/11, Hội Di sản văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa tổ chức Liên hoan thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ lần thứ 5, tại Đền thờ thành hoàng làng và Phủ bà Hạc Long (phường Trường Thi, thành phố Thanh Hóa). Tham dự liên hoan có 17 nghệ nhân, thanh đồng trong toàn tỉnh.Liên hoan thu hút đông đảo người dân trên địa bàn đến xemLiên hoan là hoạt động nhân kỷ niệm Ngày Di...

Hoành tráng Đêm nhạc hội Unitour tỉnh Thanh Hóa năm 2024

Chương trình Unitour tỉnh Thanh Hóa năm 2024 mang đến các hoạt động trải nghiệm mới, đa dạng như: Giải chạy Uni Run cho khoảng 600 sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa; Cuộc thi “Tìm kiếm tài năng sinh viên” 2024 tại Thanh Hóa; Cuộc thi sáng tạo, thiết kế; Đêm đại nhạc hội Unitour Thanh Hóa.Tối 23/11, tại Trường Đại học Hồng Đức (TP Thanh Hóa), Trung ương Hội Sinh...

Đoàn kiểm tra, giám sát liên ngành của BCĐ vận động quốc gia hiến máu tình nguyện làm việc với UBND tỉnh

Sáng ngày 14/11/2024, Đoàn kiểm tra, giám sát liên ngành của BCĐ vận động quốc gia hiến máu tình nguyện do đồng chí Bùi Thị Hòa – Chủ tịch Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Phó Trưởng Ban Thường trực BCĐ vận động quốc gia hiến máu tình nguyện làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh về công tác kiểm tra, giám sát liên ngành công tác hiến máu tình nguyện (HMTN) tại...

Giữ nguồn “dưỡng nuôi” di sản

Vinh danh những người “giữ hồn” di sản bằng các danh hiệu mới là điều kiện “cần”. Trong khi, điều kiện “đủ” để những người nắm giữ các yếu tố cốt lõi của di sản văn hóa ấy có thể duy trì nhiệt huyết, tình yêu và tích cực trao truyền di sản đến đời sau, thì cần thêm nguồn “dưỡng nuôi” từ sự chung tay trách nhiệm của các ngành và địa phương.Các nghệ nhân trình diễn trò...

Vài nét Cuộc thi ảnh “Nét đẹp Người làm báo Xứ Thanh” qua hai mùa giải

Cuộc thi ảnh “Nét đẹp Người làm báo Xứ Thanh” do Hội Nhà báo Thanh Hóa tổ chức từ năm 2023, đã qua 2 mùa giải, để lại dấu ấn đối với những người làm báo xứ Thanh. Cuộc thi nhằm tuyên truyền, quảng bá nét đẹp của những người làm báo Thanh Hóa trong tác nghiệp, trong trải nghiệm nghề báo, ghi nhận, tôn vinh tinh thần cống hiến vì sự nghiệp báo chí của những người làm...

Cuối năm, du lịch check-in lên ngôi

Thời điểm cuối năm, khi “muôn hoa khoe sắc”, cũng là thời gian các điểm check-in ở Thanh Hóa “nở rộ” để phục vụ du khách. Hoạt động này thường diễn ra tại các điểm đến có thể di chuyển trong ngày và không sử dụng dịch vụ lưu trú.Du khách Vương Hiền Lương với góc check-in tại hồ bán nguyệt, đền thờ Trung túc vương Lê Lai (Ngọc Lặc).Phường Hàm Rồng (TP Thanh Hóa) với những cung đường...

Đoàn famtrip Hiệp hội Du lịch Việt Nam khảo sát, trải nghiệm tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông

Ngày 22/11, đoàn famtrip của Hiệp hội Du lịch Việt Nam, với sự tham gia của gần 60 doanh nghiệp lữ hành trong nước, phóng viên các cơ quan báo chí đã đến khảo sát, trải nghiệm các sản phẩm và dịch vụ tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông (Bá Thước).Đoàn famtrip khảo sát các khu nghỉ dưỡng tại Khu Du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông.Tại đây, đoàn famtrip đã khảo sát một...

Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam

Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/2005-23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.Ảnh minh họa.Để đáp ứng nhu cầu của khách tham quan, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ xây dựng và phát triển thêm...

Tin nổi bật

Tin mới nhất