Thanh khoản xuống “đáy” gần 2 năm, nhà đầu tư đang chán chứng khoán?

Vì sao thanh khoản ngày càng èo uột?

Thị trường chứng khoán vừa trải qua phiên giao dịch ảm đạm trong ngày 9/1, khi không chỉ chỉ số chính giảm mà thanh khoản còn giảm xuống mức thấp kỷ lục trong vòng 21 tháng qua. Tổng giá trị giao dịch sàn HOSE đạt vỏn vẹn hơn 7.500 tỷ đồng với hơn 336 triệu đơn vị được khớp lệnh.

Theo nhận định chung, thị trường giao dịch ảm đạm những phiên gần đây một phần do tâm lý ngại xuống tiền dịp gần Tết của nhà đầu tư. Tuy nhiên, quan trọng hơn là xu hướng này không phải mới xuất hiện mà đã kéo dài suốt từ nửa cuối năm ngoái với giá trị giao dịch trung bình tháng sau thấp hơn tháng trước.

Điều này cho thấy, việc thị trường giao dịch chậm lại dịp Tết chỉ là lý do bổ trợ. Quan trọng nhất, thanh khoản đi xuống phần nhiều do tâm lý nhà đầu tư chán nản khi ngày càng khó kiếm lời trong bối cảnh thị trường diễn biến sideway (dao động trong biên hẹp) suốt một thời gian dài.

Thực tế, bất chấp VN-Index đã tăng 12% trong năm 2024, song đóng góp chủ yếu là đà tăng của quý I (13%). Phần còn lại của năm, VN-Index gần như chỉ dao động trong vùng 1.200-1.300 điểm. Biến động mạnh chủ yếu đến từ một vài cổ phiếu midcap có tính chất đầu cơ cao, với diễn biến “đi tàu lượn” khi liên tục tăng trần rồi lại liên tục đổ sàn khiến nhiều nhà đầu tư thua lỗ nặng vì “đu đỉnh”.

Cùng với đó, áp lực bán từ khối ngoại cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn đến thị trường chứng khoán Việt Nam, khiến dòng tiền nội sau thời gian dài “cân thị trường” cũng dần chán nản. Trong năm 2024, khối ngoại đã bán ròng lên đến hơn 90.000 tỷ đồng trên HOSE, con số kỷ lục từ trước đến nay.

Việc kiếm lời trên thị trường chứng khoán ngày càng khó khăn

Thị trường bước vào năm 2025 kém thuận lợi

Trong báo cáo mới đây, SGI Capital đánh giá, thị trường chứng khoán Việt Nam bước vào 2025 kém thuận lợi hơn khi hai lực đẩy quan trọng là dòng tiền và tăng trưởng nội tại doanh nghiệp đều có biểu hiện suy yếu đáng kể.

Trước đó, nhiều nhận định kỳ vọng Thông tư 68 có hiệu lực từ đầu tháng 11/2024 giúp cởi nút thắt Pre-funding sẽ tác động tích cực đến dòng vốn ngoại. Nhưng thực tế lại đang diễn ra trái ngược, Việt Nam là thị trường bị bán ròng mạnh 4/5 năm gần đây với tỷ lệ bán lớn bậc nhất khu vực nếu tính trên vốn hóa hay tổng giá trị khối ngoại đang nắm giữ.

Theo SGI Capital, định giá thị trường Việt Nam không hấp dẫn nhiều hơn các thị trường khác dù phần lớn vốn hóa thuộc nhóm có rủi ro chu kỳ cao như ngân hàng, tài chính, và bất động sản. Bởi vậy, kỳ vọng dòng vốn ngoại quay lại mua ròng trong 2025 sẽ khó khả thi nếu định giá chưa đủ rẻ và rủi ro tỷ giá vẫn hiện hữu.

Về dòng tiền nội, trong bối cảnh chính sách tiền tệ nới lỏng đã hết dư địa, kế hoạch tăng trưởng tín dụng 16% năm 2025 của Ngân hàng Nhà nước đòi hỏi hệ thống ngân hàng sẽ phải huy động một lượng vốn rất lớn tương ứng. Điều này có thể khiến mặt bằng lãi suất tăng mạnh hơn kỳ vọng và ảnh hưởng tiêu cực tới dòng tiền nội trên thị trường chứng khoán vốn đã cạn kiệt sau những đợt bán ròng của khối ngoại và phát hành từ các doanh nghiệp niêm yết.

Quỹ này cho rằng, những giai đoạn nới lỏng tiền tệ luôn chứng kiến dòng tiền nội chảy vào thị trường chứng khoán mạnh mẽ hấp thụ và thậm chí áp đảo nguồn cung khối ngoại để duy trì đà tăng tích cực cho thị trường.

Tuy nhiên, khi giai đoạn nới lỏng đi qua, lãi suất nhích tăng trở lại, dòng tiền nội suy yếu khiến thanh khoản tụt giảm, rủi ro giảm giá sẽ tăng lên nếu khối ngoại vẫn duy trì bán ròng hoặc có những biến cố khiến nguồn cung tăng đột biến.

Trong bối cảnh kém thuận lợi về dòng tiền, ở định giá chung không rẻ, diễn biến giá mỗi cổ phiếu sẽ phụ thuộc nhiều vào sức mạnh nội tại của doanh nghiệp và năng lực tài chính của cổ đông. Sự phân hóa có thể diễn ra rất khắc nghiệt trong môi trường dòng tiền yếu của năm nay.

Nhóm phân tích chưa thấy nhiều doanh nghiệp có câu chuyện tăng trưởng ấn tượng hay định giá hấp dẫn cung cấp đủ biên an toàn cho danh mục đầu tư 2025, đặc biệt là khi vận động thị trường và bối cảnh vĩ mô đang xuất hiện nhiều rủi ro tiềm ẩn. Thị trường đang đi tới khúc cuối của giai đoạn sideway khi sức mua suy yếu, thanh khoản tụt giảm và số lượng cổ phiếu thủng nền tích lũy ngày càng nhiều.

Trong bối cảnh này, theo các chuyên gia, việc hạ chuẩn đầu tư thường không mang lại kết quả tốt. Do đó, ưu tiên bảo toàn vốn, luôn giữ sự chủ động và chuẩn bị tốt sức mua trong giai đoạn này sẽ mang lại lợi thế khi có những cơ hội từ những biến động lớn và bất ngờ của năm nay