BBK – Lễ hội văn hóa “Chợ tình Xuân Dương” (25/3 âm lịch) là hoạt động cổ truyền độc đáo, món ăn tinh thần không thể thiếu của cộng đồng người Tày, Nùng ở xã Xuân Dương (Na Rì) từ bao đời nay.
 |
|
Hát Sli là hình thức nghệ thuật chủ đạo trong Lễ hội văn hóa “Chợ tình Xuân Dương” |
Huyền tích cảm động về tình nghĩa vợ chồng…
Chuyện xưa kể rằng, thôn Pác Sen, xã Xuân Dương, xưa kia có hai vợ chồng thương yêu nhau thắm thiết. Một ngày nọ, vợ chồng cùng nhau ra đồng, chồng thì cuốc ở cuối ruộng, vợ phát cỏ nơi đầu ruộng. Khi làm đã thấm mệt, người chồng gọi vợ về thì đáp lại chỉ là tiếng vọng của rừng núi. Chạy mãi, tới đầu ruộng, người chồng chỉ thấy cán dao gãy, cỏ cây nát, chứng tích của một cuộc vật lộn xô đẩy. Mãi sau, chàng mới hay người vợ của mình đã bị viên quan bắt đi, nàng đã chống trả, kêu cứu nhưng vì ruộng dài quá, khoảng cách giữa hai người quá xa nên chàng không nghe thấy để đến cứu vợ.
Biết chuyện, dân làng ai cũng tỏ lòng thương. Thửa ruộng của vợ chồng nhà nọ được gọi là ruộng dài… Sau này, gặp lại chồng cũ, nàng mừng mừng tủi tủi, nhưng cũng chỉ biết ôm nhau khóc chứ không thể hàn gắn lại tình xưa vì mỗi người đều đã yên bề gia thất. Dân làng cảm động nên đồng ý để hai vợ chồng cũ có một ngày ôn lại chuyện xưa, đó là ngày 25/3 âm lịch. Và từ đó, hằng năm cứ vào ngày này nam nữ trong vùng, những người lỡ duyên được gặp nhau, ôn lại tình cũ.
Háo hức chờ ngày Hội
Nhà bà Lô Thị Hơn, thôn Thôm Chản cách trung tâm xã khoảng 2km. Nhiều năm qua, gần đến ngày Chợ tình, bà Hơn lại dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị chu đáo đón con cháu, người quen về chơi Hội.
 |
|
Địa điểm check-in được nhiều người yêu thích tại “Chợ tình Xuân Dương” năm nay. |
Bà Hơn cho biết: Cả xã không có nhà trọ, nhà nghỉ, khách vào dự hội chỉ có cách ngủ nhờ nhà người dân hoặc ngược ra thị trấn Yến Lạc mới có. Vì thế, trước ngày hội, nhiều gia đình ở gần chợ quét dọn nhà cửa sạch sẽ, làm bún, bánh, mổ gà, lợn để đón khách phương xa về. Bà con đón tiếp ân tình, cởi mở, sự chân chất, thật thà từ xưa đến nay.
Chị Hoàng Thị M, một người con đất Xuân Dương (hiện đã làm việc và sinh sống nơi khác) cho biết, năm 18 tuổi, trong dịp đi Chợ tình đã cảm mến một người con trai lần đầu gặp mặt. Dù sau đó chẳng còn dịp gặp lại nhau nhưng ánh mắt ấy vẫn hằn sâu trong miền ký ức. Năm nay cũng như bao năm qua, chị M đều tìm về Chợ tình để được sống trong những cảm xúc của thời hoa mộng…
Theo phân công, chỉ đạo của xã, khoảng một tháng nay Câu lạc bộ hát Sli của Xuân Dương miệt mài tập luyện nhằm mang những lời ca sâu lắng, thiết tha đến đông đảo du khách gần xa. Hát Sli là thể hát giao duyên độc đáo của người Nùng Bắc Kạn, phổ biến tại xã Xuân Dương. Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia hát Sli của người Nùng nơi đây được thực hành ở không gian rất đa dạng như trong các đám cưới hỏi, đám mừng thọ, hát trên nương, rẫy, thậm chí được hát cả trong các đám hiếu. Cũng vì những giá trị đã được khẳng định, hát Sli là hình thức nghệ thuật chủ đạo trong Lễ hội văn hóa “Chợ tình Xuân Dương” từ nhiều năm nay.
 |
|
Đến sáng nay (12/5) công tác chuẩn bị cho ngày Hội đã cơ bản xong. |
Cùng với đó, việc chuẩn bị sân khấu, lán trại, khánh tiết và hậu cần phục vụ cho Chợ tình được các cơ quan, đơn vị, địa phương toàn huyện gấp rút hoàn thiện.
Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Na Rì, ông Lương Thanh Luyện gửi lời mời: “Tháng Ba, khi cái lạnh còn vương vấn nương đồi, mời bạn về với Xuân Dương, Na Rì để hòa mình trong sắc màu vùng cao với điệu Sli sâu lắng, tiếng Then mượt mà, chếnh choáng men rượu ngô và tình người nồng thắm. Chợ tình đã sẵn sàng “để cho người cũ tìm về với duyên xưa”.
“Năm 2023, là năm đầu Lễ hội văn hóa “Chợ tình Xuân Dương” được tổ chức quy mô cấp huyện. Đây là bước đi nhằm nâng tầm lễ hội đặc sắc này, góp phần tạo điểm nhấn du lịch thu hút du khách thập phương. Phòng Văn hóa và Thông tin sẽ nghiên cứu tham mưu cho huyện tiếp tục thực hiện các giải pháp nâng tầm quy mô, tạo thêm những sản phẩm độc đáo cho “Chợ tình Xuân Dương”.
Cùng với những thắng cảnh thiên nhiên, di sản văn hóa đặc sắc khác trên địa bàn, “Chợ tình Xuân Dương” tạo thành tour tuyến du lịch tham quan hấp dẫn”, ông Lương Thanh Luyện, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện cho biết thêm./.
