Tăng vốn ủy thác: ‘Đòn bẩy’ an sinh bền vững

Năm 2025, tỉnh Thái Nguyên “rót” 140 tỷ đồng vào nguồn vốn ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội, gấp nhiều lần so với những năm trước. Đây được xem là “cú hích” quan trọng, tạo thêm nguồn lực giúp hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo và đối tượng chính sách trên có cơ hội vươn lên thoát nghèo, ổn định đời sống, góp phần hiện thực hóa mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội bền vững…

Nguồn vốn ủy thác giúp tăng thêm nguồn lực cho tín dụng chính sách, trực tiếp hỗ trợ người nghèo và các đối tượng yếu thế phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống.

Dòng vốn lan tỏa

Vốn ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) là nguồn vốn từ ngân sách địa phương chuyển sang cho NHCSXH quản lý và cho vay đối với các đối tượng chính sách xã hội. Nguồn vốn này giúp tăng thêm nguồn lực cho tín dụng chính sách, trực tiếp hỗ trợ người nghèo và đối tượng yếu thế phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống…

Thông qua nguồn vốn ủy thác, nhiều hộ dân ở huyện Đồng Hỷ được vay vốn tạo việc làm.

Các chương trình cho vay tập trung vào lĩnh vực trọng yếu như: Hỗ trợ tạo việc làm, xây dựng nhà ở xã hội, hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng… Tổng dư nợ đến cuối năm 2024 đạt 255,6 tỷ đồng, tăng 163,6 tỷ đồng so với năm 2019. Nhiều gia đình từ cận nghèo, khó khăn nhờ nguồn vốn ủy thác đã vươn lên, phát triển sản xuất, thoát nghèo bền vững.

Chị Nguyễn Thị Sen, ở xóm Tam Va, xã Văn Lăng (Đồng Hỷ) chia sẻ: Gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo, nhờ nguồn vốn vay ủy thác 50 triệu đồng từ NHCSXH, tôi đầu tư trồng chè giống mới và trồng rừng. Năm 2021, gia đình đã thoát nghèo, có của ăn của để. Giờ tôi tiếp tục vay vốn chương trình hộ mới thoát nghèo để tăng gia sản xuất và vươn lên phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, chương trình cho vay hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù cũng ghi nhận những kết quả tích cực. Ông Đào Văn Miên, xóm La Lẻ, xã Tân Thành (Phú Bình) chia sẻ: Trở về địa phương sau khi chấp hành án phạt tù, tôi từng loay hoay không biết bắt đầu lại từ đâu. Tháng 3-2024, nhờ được vay 100 triệu đồng từ NHCSXH, tôi quyết định đầu tư nuôi 2 con trâu lấy thịt, 3 con lợn nái và thả đàn gà khoảng 100 con. Nhờ nguồn vốn này, tôi có cơ hội gây dựng lại cuộc sống, từng bước ổn định kinh tế gia đình, hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn.

Biểu đồ tăng vốn ủy thác của Thái Nguyên giai đoạn 2020-2025.

Nguồn lực mạnh mẽ này sẽ tiếp tục được ưu tiên giải ngân vào các chương trình tín dụng có sức lan tỏa lớn, tạo sinh kế bền vững, trực tiếp góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và bảo đảm an sinh xã hội.

Áp lực vốn – những “nút thắt” cần tháo gỡ

Trong nhiều năm, nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua NHCSXH ở Thái Nguyên tăng trưởng chậm, chưa đáp ứng nhu cầu vay vốn lớn của người nghèo và đối tượng chính sách. Nguyên nhân chủ yếu do ngân sách tỉnh và các huyện còn hạn chế, thiếu tính chủ động trong việc lồng ghép, ưu tiên vốn ủy thác vào kế hoạch đầu tư công. Nhiều địa phương lúng túng trong việc cân đối ngân sách, chưa xác định rõ vai trò của vốn ủy thác như một kênh đầu tư hiệu quả cho an sinh xã hội. Thêm vào đó, sự ưu tiên cho các dự án hạ tầng hoặc lĩnh vực khác khiến nguồn lực cho vốn ủy thác bị hạn chế…

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt khi tỉnh quyết định chuyển 140 tỷ đồng vào nguồn vốn ủy thác, gấp nhiều lần so với những năm trước. Mặc dù vốn đã tăng nhưng qua khảo sát nhu cầu vay vốn trên địa bàn những năm tới tiếp tục tăng mạnh. Năm 2025, nhu cầu vốn cho các chương trình tín dụng chính sách dự kiến lên tới 731,8 tỷ đồng, trong khi nguồn lực chỉ đáp ứng được 433 tỷ đồng, thiếu gần 300 tỷ đồng. Đặc biệt, giai đoạn 2026-2030, tổng nhu cầu vốn ước tính hơn 3.351 tỷ đồng, trong đó riêng cho vay hỗ trợ tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm đã chiếm gần 2.800 tỷ đồng.

Nhiều hộ dân ở các xã La Hiên, Phú Thượng, Lâu Thượng (Võ Nhai) được vay vốn ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển vùng cây ăn quả, đặc biệt là cây na.

Từ thực tế cho thấy, nguồn vốn Trung ương phân bổ khó tăng đột biến, ngân sách địa phương hạn hẹp. Nếu không chủ động tính toán nguồn lực, Thái Nguyên sẽ đứng trước nguy cơ hụt vốn, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và hiệu quả thực hiện các chương trình giảm nghèo, an sinh xã hội. Ông Lê Văn Hồng, Phó Giám đốc NHCSXH Chi nhánh tỉnh Thái Nguyên, nhấn mạnh: Nếu không có sự vào cuộc quyết liệt, tăng cường nguồn lực ủy thác, chúng ta sẽ khó đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng của người dân. Tỉnh cần sớm đưa vốn ủy thác vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, lâu dài.

Kế hoạch dài hạn, kiến tạo an sinh

Bà Khuông Thị Kim Nhung, Chủ tịch Hội LHPN huyện Phú Lương, cho biết: Nếu có thêm vốn, Hội sẽ mạnh dạn nhận ủy thác, giúp nhiều phụ nữ vùng sâu, vùng xa có điều kiện phát triển kinh tế. Còn ông Trần Trọng Quyết, Giám đốc Ngân hàng CSXH huyện Võ Nhai, nhận định: Nguồn vốn ủy thác không chỉ là tiền, đó là sinh kế, là cơ hội để người nghèo vươn lên. Đầu tư cho tín dụng chính sách chính là đầu tư cho tương lai…

Biểu đồ nhu cầu và thiếu hụt vốn năm 2025.

Từ thực tế trên, NHCSXH Chi nhánh tỉnh Thái Nguyên đề xuất UBND tỉnh bố trí 140 tỷ đồng trong năm 2025 và xây dựng kế hoạch ủy thác 1.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2026-2030. Việc chủ động đưa vốn ủy thác vào kế hoạch đầu tư công sẽ là giải pháp then chốt giúp Thái Nguyên duy trì thành quả giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, tạo đà phát triển kinh tế – xã hội bền vững, nhất là tại các xã nông thôn mới. Các ngành chức năng của tỉnh cũng tính toán mở rộng xã hội hóa nguồn vốn ủy thác, vận động doanh nghiệp, tổ chức xã hội tham gia, giúp nhiều nhóm yếu thế tiếp cận vốn, như phụ nữ vùng sâu, thanh niên khởi nghiệp, đồng bào dân tộc.

Nhiều phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh được tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính sách, từ đó có thêm điều kiện phát triển kinh tế.

Tín dụng chính sách và nguồn vốn ủy thác là công cụ tài chính hữu hiệu, tạo sức bật cho các địa phương trong thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững. Nếu tận dụng tốt nguồn lực này, Thái Nguyên hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội, vươn lên trở thành điểm sáng về an sinh xã hội và phát triển nông thôn mới kiểu mẫu khu vực trung du và miền núi phía Bắc…