Rộn ràng cả mùa Xuân

Lễ hội Xuân Ất Tỵ năm 2025 tràn ngập khắp Thái Nguyên một không khí tươi vui, phấn chấn. Từ nông thôn đến phố thị râm ran tiếng nói, cười của nam, phụ, lão, ấu về chuyện nhà, việc nước. Lòng rộn ràng đi trẩy hội mùa Xuân, ai nấy háo hức với niềm tin những ngày mới ngập tràn năng lượng sống tích cực.

“Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua”, lời bài thơ chúc Tết của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1968 văng vẳng trong lòng bao người về hội. Tôi là một trong những người như thế, đi trẩy hội mùa Xuân với tâm thế phơi phới vui giữa dòng người. Lòng rộn ràng phấn chấn bởi mùa Xuân năm 2025 mang nhiều ý nghĩa: Kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; hướng đến đại hội đảng các cấp nhiệm kỳ 2025-2030; là năm đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình.

Bản sắc văn hóa dân tộc được lưu giữ tại các lễ hội.

Trong hơi xuân ấm áp, mưa nhẹ như bụi phấn giăng mắc khắp đất trời, đào, mai không còn e ấp sau tiếng trống giục hội, nở bung khoe sắc. Cảnh vật thiên nhiên trở nên tươi mới bởi mầu xanh diệp lục của cây lá. Một năm mới được khởi động bằng những lễ hội mùa Xuân. Bài thơ “Cảm xúc mùa Xuân” của thi sĩ Thi Sảnh viết:

“Mùa xuân này sao đẹp thế em

Anh thấy lòng mình xao xuyến lạ

Có phải mùa xuân thắm trên chồi lá

Hay ấm lòng anh bởi có em”

Vâng, Xuân đã ùa về khắp nhân gian. Hơi ấm trời đất làm vạn vật tươi tốt, lòng người phấn chấn đón Xuân mới cùng háo hức với mùa lễ hội. Cùng “hơi thở” mùa Xuân, các lễ hội trên vùng đất “nửa đồng, nửa núi” Thái Nguyên liên tục khai mở. Sớm nhất là Lễ hội Đình – đền – chùa Cầu Muối (Phú Bình); Lễ hội Núi Văn, Núi Võ (Đại Từ); Lễ hội đền Đuổm (Phú Lương)…

Điểm nổi bật là các lễ hội được tổ chức theo tinh thần tiết kiệm, trang trọng, hiệu quả; phù hợp với thuần phong mỹ tục, các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc; đáp ứng nhu cầu hưởng thụ và nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân.

Những ngày khởi đầu của một năm ví như trang giấy mở ra trên cuốn vở mới, với bao khát vọng lòng người. Đây cũng là thời điểm những phong tục, tập quán văn hóa được người dân thực hành trình diễn, tái hiện đầy đủ nhất thông qua hoạt động lễ hội; đồng thời trao truyền lại cho thế hệ sau. Chính vì thế mà mùa Xuân là thời điểm mang lại cho các lễ hội sức sống trường tồn, giống như các loài cây trổ mầm, đơm hoa, kết trái và sinh sôi.

Lễ hội được tổ chức với mục đích hướng thiện, thể hiện lòng tôn kính của cộng đồng dân cư đối với bậc tiền nhân có công lao với dân tộc, với quê hương, đất nước; đồng thời thể hiện một đức tin thánh thiện của mọi người trong cộng đồng dân cư đối với các đấng anh linh.

Phong tục, tập quán, nếp sống từng vùng sản sinh ra những nét đẹp văn hóa độc đáo của mỗi lễ hội. Rồi theo dòng chảy thời gian, các lễ hội được trao truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác. Các lễ hội ngày càng trở nên văn minh, hiện đại phù hợp với sự biến chuyển xã hội.

Hiện toàn tỉnh có gần 200 lễ hội truyền thống được tổ chức vào mùa Xuân. Mỗi lễ hội mang nét văn hóa độc đáo riêng nên tạo được sức hấp dẫn với đông đảo nhân dân, du khách trong và ngoài tỉnh. Các lễ hội đã trở thành nơi gặp gỡ của hàng nghìn người. Dự ước trong tháng Giêng, các khu, điểm đến, đặc biệt là các lễ hội trên địa bàn tỉnh thu hút khoảng 500.000 lượt người.

Đông đảo nhân dân, du khách đến lễ hội mang tâm niệm cầu an, hoặc chỉ để thăm thú, vãn cảnh, tìm hiểu về lễ hội. Người dân nơi có lễ hội lại coi đây là cơ hội tốt nhất để được cùng nhau thực hành, tái hiện nét đẹp văn hóa truyền thống sâu sắc từng trao truyền qua ngàn đời.

Rồi theo dòng thời gian, nét đẹp văn hóa trong cuộc sống hằng ngày, nhất là các nghi lễ tâm linh được thế hệ trước trao truyền lại cho thế hệ sau đầy đủ, chi tiết nhất vào dịp lễ hội đầu Xuân.

Để mùa lễ hội diễn ra an toàn, văn minh, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng và tham quan, vui chơi giải trí của nhân dân, các cấp, ngành liên quan của tỉnh và các địa phương có lễ hội đã tăng cường thông tin, tuyên truyền về quy định của lễ hội thông qua hệ thống loa truyền thanh của địa phương và một số mạng xã hội như Zalo, Facebook, TikTok, Instagram. Qua đó, mọi người hiểu đầy đủ, sâu sắc hơn về ý nghĩa, giá trị lễ hội và tự giác chấp hành quy định của lễ hội.

Hầu hết lễ hội đã có bảng tóm tắt giới thiệu lịch sử, giá trị kiến trúc, văn hóa, nghệ thuật của di tích và lễ hội. Các hoạt động liên quan nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân cũng được ban tổ chức bố trí phù hợp, bảo đảm an toàn, tránh xảy ra xô đẩy và hỏa hoạn như: Nơi sắp lễ, giá để đồ lễ, nơi dâng lễ, thắp hương, hóa sớ.

Việc quản lý, sử dụng tiền công đức được các cơ sở thờ tự thực hiện công khai, minh bạch, đúng quy định và đúng mục đích; hoạt động đổi tiền lẻ tại các di tích và lễ hội bị nghiêm cấm.

Đến chùa Phù Liễn (TP. Thái Nguyên), nhiều người phấn chấn. Nhà chùa quy định: Nhân dân, du khách thập phương không thắp, đốt hương vì Nhà chùa đã thắp hương vòng. Đây là một nét đẹp văn hóa đi lễ chùa, đình, đền đầu năm và cả năm. Mong điều này được phổ biến, thực hiện rộng rãi tại các nơi thờ tự. Bởi cây hương không bằng tâm hương. Cũng tại lễ hội các đình, đền, chùa năm nay, khách khi hành lễ đã hạn chế việc đặt tiền lẻ, tiền công đức lên các ban thờ, không gài tiền lẻ lên tượng Phật và hiện vật khác.

Công tác an ninh trật tự tại các lễ hội được tăng cường. Ngoài lực lượng Công an, Dân quân tự vệ còn có các tình nguyện viên tham gia hướng dẫn, giúp đỡ người đi lễ hội trong trường hợp có nhu cầu hỗ trợ. Ghi nhận đến thời điểm này chưa có người dân phản ánh bị móc túi, bị trộm đồ hoặc bị “chặt chém” khi mua hàng. Cơ quan chức năng cũng chưa phát hiện người mua, bán các loại văn hóa phẩm không được phép lưu hành.

Với mục đích an toàn cho nhân dân, du khách, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động phối hợp cùng một số cơ quan chức năng thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, kiểm tra công tác quản lý và tổ chức lễ hội tại các địa phương. Nhờ đó, những biểu hiện sai phạm, tiêu cực, lợi dụng lễ hội để hoạt động mê tín dị đoan, kinh doanh thu lợi bất chính và vi phạm Luật Di sản văn hóa, xâm hại di tích được nhắc nhở, ngăn chặn kịp thời.

Thông qua hoạt động lễ hội, thế hệ trẻ nhận thức được đầy đủ, sâu sắc hơn về giá trị, công lao to lớn của cha ông thuở “khai thiên, lập địa”. Mỗi lễ hội đều chứa đựng cả một kho tàng văn hóa dân gian, trang trọng mà linh thiêng và như sợi dây vô hình kết nối tình đoàn kết trong cộng đồng các dân tộc, đồng thời kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai, và như lời nhắc nhở mỗi người có thái độ sống tích cực hơn, góp phần giảm thiểu những hiện tượng tiêu cực, phản cảm trong lễ hội cũng như cuộc sống hằng ngày.