Dư âm bên dòng sông chảy ngược

Ngày hội Văn hóa, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI, năm 2024, đã khép lại. Nhưng bên dòng sông chảy ngược (Sông Kỳ Cùng, tỉnh Lạng Sơn), nơi diễn ra Ngày hội còn âm vang tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.

Cũng như các tỉnh trong vùng Đông Bắc Tổ quốc, đoàn nghệ nhân, vận động viên quần chúng “xứ Trà – đất Thép” Thái Nguyên mang theo về bao niềm tự hào. Lớn hơn cả là được cùng đóng góp vào việc bảo tồn, gìn giữ, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trong nền văn hóa thống nhất, đa dạng của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Tháng 11, hơi mùa Đông đã buông lơi trên khắp xứ Lạng, song lòng người ấm áp do những cuộc gặp gỡ, giao lưu của đồng bào các dân tộc vùng Đông Bắc. Một lần nữa bên dòng sông chảy ngược ở xứ Lạng diễn ra các hoạt động văn hóa, thể thao, quảng bá du lịch ý nghĩa.

Hàng trăm nghệ nhân, vận động viên quần chúng thuộc các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Lạng Sơn hội về tay bắt, mặt mừng, cùng giao lưu, chia sẻ những nét đẹp văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Hơn 400 diễn viên chuyên nghiệp, diễn viên quần chúng và nghệ nhân tham gia biểu diễn tại Chương trình khai mạc Ngày hội Văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn, năm 2024.

Ngày hội là minh chứng sự quan tâm của Đảng, Nhà nước về đời sống vật chất, tinh thần đối với đồng bào các dân tộc trên mọi miền đất nước, trong đó có công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đặc sắc của các dân tộc nói chung, đồng bào dân tộc vùng Đông Bắc nói riêng, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, tạo nên sức mạnh nội sinh cho dân tộc nhằm hiện thực hóa khát vọng vì một Việt Nam hùng cường.

Mỗi tỉnh một nét riêng. Ví như xứ Lạng được biết đến do đây là vùng đất biên cương mang nhiều dấu ấn lịch sử, cùng với đó là các lễ hội: Lồng Tồng; Bủng Kham, Pác Mòng… Ẩm thực có vịt quay, nem nướng, rượu Mẫu Sơn… ngất ngây lòng người cùng hương hồi, hương quế và chè xanh Đình Lập. Người cả nước biết đến Lạng Sơn còn do “phố Kỳ Lừa, Nàng Tô Thị, chùa Tam Thanh”.

Còn với Thái Nguyên, địa danh gắn với “Đệ nhất danh trà”, huyền thoại về tình yêu đôi lứa chàng cốc, nàng Công và hệ thống di tích lịch sử – nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Chính trị đưa ra quyết định làm nên một “Điện Biên chấn động địa cầu”, và 550 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê.

Đoàn của tỉnh Thái Nguyên tham gia nhiều hoạt động ý nghĩa, như: Tổ chức Không gian trưng bày, giới thiệu, quảng bá sản phẩm văn hóa truyền thống của địa phương; trình diễn chế tác và biểu diễn nhạc cụ, dân ca, dân nhạc, dân vũ truyền thống; trình diễn, giới thiệu các thao tác, nguyên liệu, quy trình sản xuất nghề dệt thủ công; trưng bày, chế biến và giới thiệu văn hóa ẩm thực truyền thống; liên hoan văn nghệ quần chúng và trình diễn trang phục các dân tộc Tày, Nùng, Dao.

Ngoài giải A về hoạt động quảng bá du lịch, Đoàn Thái Nguyên còn được trao giải A và giải C Liên hoan văn hóa nghệ thuật quần chúng; giải A không gian trưng bày, chế biến, giới thiệu văn hóa ẩm thực truyền thống; giải B không gian trưng bày giới thiệu, quảng bá sản phẩm văn hóa truyền thống; giải C trình diễn, giới thiệu trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa truyền thống dân tộc; giải C trình diễn trang phục truyền thống dân tộc Tày, Nùng, Dao.

Đặc biệt, Đoàn được Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc tham gia các hoạt động.

Riêng các hoạt động thể thao, vận động viên của Đoàn Thái Nguyên tham gia 100% nội dung thi đấu được tổ chức tại Ngày hội. Bao gồm: Đẩy gậy, tung còn, đi cà kheo và kéo co.

Thái Nguyên giành Nhất toàn đoàn với tổng số 28 huy chương các loại, trong đó: Đẩy gậy 4 Huy chương Vàng (HCV), 6 Huy chương Bạc (HCB), 3 Huy chương Đồng (HCĐ); tung còn 1 HCB, 2 HCĐ; đi cà kheo 6 HCĐ; kéo co 2 HCV, 2 HCB, 2 HCĐ.

Chuỗi hoạt động ý nghĩa được tổ chức gồm: Liên hoan văn nghệ quần chúng; Trình diễn trang phục truyền thống các dân tộc; Trình diễn, giới thiệu trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa; Trưng bày giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống địa phương; Trưng bày, chế biến và giới thiệu nghệ thuật ẩm thực; Hoạt động thể thao và các trò chơi dân gian; Hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch, Hội thảo khoa học “Du lịch văn hóa vùng Đông Bắc – Khơi nguồn và phát triển” và nhiều hoạt động hấp dẫn khác góp phần giới thiệu, quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống của vùng Đông Bắc tới bạn bè trong nước và quốc tế.

Trong suốt thời gian hội diễn ra, lời then, tiếng tính của các nghệ nhân “đất Thép, xứ Trà” chảy tràn cùng men rượu nồng và thoảng thơm trong hương hồi, hương quế xứ Lạng.

Niềm tự hào làm lời then, tiếng tính của các nghệ nhân Đoàn Thái Nguyên rộn ràng, nền nảy như đi sâu vào trái tim bao người. Từng câu ca cất lên như mời gọi, níu lòng người nghe. Để tan hội trở về, du khách cảm nhận được trong lời hát của những người con “xứ Trà, đất Thép” như hòa cùng hương hồi, hương quế của vùng đất có dòng sông chảy ngược nơi xứ Lạng.

Ngày hội là dịp để các nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng các dân tộc tham gia giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Cũng thông qua các hoạt động của Ngày hội để đồng bào dân tộc các tỉnh vùng Đông Bắc phát huy tinh thần đoàn kết, chia sẻ yêu thương, cùng giúp đỡ nhau vượt qua mọi khó khăn, khắc phục hậu quả thiên tai, nhanh chóng xây dựng lại cuộc sống yên bình, ổn định và phát triển.

Trò chuyện với chúng tôi, nghệ nhân ẩm thực Lý Thị Chiên nói: Đại diện cho Thái Nguyên, chúng tôi góp với Ngày hội mâm xôi ngũ sắc được làm từ gạo nếp ngâm với lá rừng; món cá bống bắt được từ khe suối, rồi bánh chưng, cơm lam, khau nhục… Đây là những món truyền thống của các dân tộc vùng Đông Bắc, chứ không của riêng Thái Nguyên. Chúng tôi tự hào về điều đó.

Các tỉnh trong vùng Đông Bắc Tổ quốc có nhiều phong tục, tập quán, nét đẹp văn hóa truyền thống tương đồng, nên cũng từ bao đời nay đồng bào các dân tộc vùng Đông Bắc luôn đoàn kết bên nhau trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm; đồng lòng trong xây dựng quê hương ngày thêm văn minh, giàu đẹp và tích cực gắn bó cùng đồng bào các dân tộc cả nước phát triển, hội nhập thế giới.

Như lời phát biểu của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng: “Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập sâu rộng, các giá trị văn hóa tốt đẹp đã và đang được đồng bào các dân tộc vùng Đông Bắc bảo tồn, phát huy, tạo thành nguồn lực, là động lực quan trọng để các dân tộc vùng Đông Bắc vượt qua khó khăn, từng bước phát triển”.

Hội đã tan, nhưng âm hưởng câu ca của đồng bào các dân tộc vùng Đông Bắc còn neo lại bên dòng sông chảy ngược mang tên Kỳ Cùng. Vâng! Sông chảy ngược, song lòng người Đông Bắc luôn đồng thuận, vượt lên mọi khó khăn, theo Đảng đến cùng, và để cùng bảo tồn, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa tinh hoa của dân tộc mình. Góp phần xây dựng mái nhà chung của 54 dân tộc Việt Nam ngày càng thịnh vượng, văn minh và sánh vai cùng các cường quốc trên thế giới.