Kỳ 3: Sức mạnh cộng đồng xây dựng đời sống văn hóa

Mô hình hay, cách làm hiệu quả 

Thôn Bình Minh, xã Bách Thuận (Vũ Thư) là một trong những địa phương có thiết chế văn hóa, khu thể thao được xây dựng mới khang trang, sạch đẹp, đáp ứng nhu cầu hội họp, sinh hoạt văn hóa cộng đồng, đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Trong quá trình thực hiện các tiêu chí về văn hóa, mọi công việc của thôn đều được đưa ra họp bàn và công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện.

Đã hơn 10 năm đảm nhận vai trò Trưởng thôn Bình Minh, ông Trần Văn Hòa chia sẻ: Trong phong trào xây dựng NTM, nhân dân rất nhiệt tình ủng hộ. Dân biết, dân bàn, dân cùng làm với cơ sở thôn nên gần 10 năm qua thôn đều đạt danh hiệu thôn văn hóa. Thời gian xây dựng nhà văn hóa thôn, sau khi họp bàn, xin ý kiến, không chỉ nhân dân trong thôn mà con em xa quê cũng đồng thuận, ủng hộ. Thiết chế văn hóa thôn được xây dựng, hoàn thiện với tổng kinh phí hơn 700 triệu đồng. Từ khi có nhà văn hóa, đời sống tinh thần của bà con trong thôn được nâng lên rõ rệt, có nơi hội họp khang trang, có sân tập thể thao, sinh hoạt văn hóa văn nghệ, ai cũng phấn khởi. 

Cùng phát huy hiệu quả nguồn lực xã hội hóa, tại Thái Thụy, trong 3 năm qua tổng kinh phí đầu tư xây dựng nhà văn hóa thôn, tổ dân phố gần 66 tỷ đồng, trong đó nguồn xã hội hóa chiếm trên 60%. Các khu dân cư bắt tay vào xây dựng thiết chế văn hóa trong điều kiện khó khăn về kinh phí, song với sự quan tâm của Huyện ủy, UBND huyện và hướng dẫn cụ thể của ngành văn hóa, đặc biệt là quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn, sự vào cuộc tích cực của ban công tác mặt trận thôn, tổ dân phố nên công tác xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao thôn đã hoàn thành theo đúng tiến độ, đạt chất lượng cao và nhận được sự chung tay góp sức của các tầng lớp nhân dân. Trong đó, con em xa quê xã Thụy Hưng đầu tư hơn 2 tỷ đồng xây dựng nhà văn hóa thôn Cao Dương Hạ; con em xa quê xã Thụy Dân đầu tư 4,5 tỷ đồng xây dựng nhà văn hóa thôn An Dân; nhà văn hóa thôn Tân Lập, xã Thái Đô được đầu tư 3,2 tỷ đồng, nhà thi đấu đa năng thôn Văn Tràng, xã Thụy Văn được đầu tư 2,6 tỷ đồng… Ngoài ra còn có sự đóng góp về ngày công xây dựng, hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, tạo diện mạo mới cho nhà văn hóa thôn, tổ dân phố. 

Hệ thống thiết chế văn hóa khang trang với các hoạt động dân vũ, thể thao, cờ tướng, dưỡng sinh… đã thiết thực nâng cao đời sống tinh thần nhân dân. 

Bà Nguyễn Thị Thủy, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Thái Thụy cho biết: Xác định xây dựng nhà văn hóa thôn kiểu mẫu là việc làm thường xuyên, không có điểm dừng, huyện Thái Thụy tiếp tục đề ra nhiều giải pháp để triển khai thực hiện, phấn đấu đến hết năm 2025 xây dựng 100% nhà văn hóa thôn, tổ dân phố kiểu mẫu. 

Huy động sự vào cuộc của toàn xã hội 

Thực hiện tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa, trên địa bàn toàn tỉnh 100% thôn có nơi sinh hoạt văn hóa, vui chơi, luyện tập thể dục thể thao đạt tiêu chuẩn theo quy định, bảo đảm đủ điều kiện phục vụ các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao của thôn. Tuy nhiên, trong số này vẫn còn những thôn đang sử dụng đình làng hoặc nhà văn hóa xã và sử dụng chung sân thể thao xã hoặc của thôn khác. Nhìn chung, nhà văn hóa thôn đa phần đã đáp ứng tiêu chí có diện tích đất quy hoạch từ 300m² trở lên; quy mô xây dựng đạt 100 chỗ ngồi trở lên; có trang thiết bị và trang trí bên trong bảo đảm trang nghiêm, phù hợp với sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Sân thể thao thôn cơ bản được quy hoạch diện tích từ 500m² trở lên, có rãnh nước xung quanh, có các dụng cụ thể dục thể thao phổ thông và truyền thống phù hợp với nhu cầu sử dụng và phong trào thể thao quần chúng ở địa phương.  

Theo thống kê, trong 4 năm 2021 – 2024, thông qua việc triển khai thực hiện đề án hỗ trợ và nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình nhà văn hóa, khu thể thao thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh, đã có 406 thôn, tổ dân phố được hỗ trợ từ ngân sách tỉnh 33 tỷ đồng, huy động thêm nguồn xã hội hóa hơn 50 tỷ đồng để mua sắm các trang thiết bị văn hóa, thể thao, cấp phát tài liệu, tổ chức tập huấn cho đội ngũ ban chủ nhiệm câu lạc bộ văn nghệ, thể thao quần chúng… 

Thực hiện đề án của tỉnh, UBND thành phố Thái Bình đã ban hành đề án xây dựng và nâng cao chất lượng hoạt động nhà văn hóa thôn, tổ, cụm tổ dân phố trên địa bàn thành phố giai đoạn 2022 – 2030, trong đó hỗ trợ mỗi nhà văn hóa, khu thể thao thôn, tổ dân phố thực hiện đề án của tỉnh 30 triệu đồng. 

Bà Hà Thị Thu Phương, Phó Chủ tịch UBND thành phố chia sẻ: Thành phố đã rà soát 100% thiết chế văn hóa cơ sở, đầu tư xây dựng, nâng cấp sửa chữa với kinh phí hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho các nhà văn hóa thôn, tổ dân phố, công trình văn hóa trên địa bàn 19 phường, xã. 

Ngành văn hóa xác định một trong những giải pháp trọng tâm đối với việc hoàn thiện thiết chế văn hóa, thể thao thôn, tổ dân phố gắn với xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là huy động nguồn kinh phí xã hội hóa để đầu tư xây dựng, cải tạo, sửa chữa và mua sắm bổ sung trang thiết bị, cơ sở vật chất; đồng thời, tổ chức khai thác đa dạng dịch vụ văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí tại các thiết chế để tạo nguồn thu tự trang trải kinh phí, duy trì các hoạt động của hệ thống thiết chế. Từ nỗ lực thực hiện tiêu chí trong xây dựng NTM của các địa phương, thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở ngày càng đồng hành với đời sống tinh thần của nhân dân, thể hiện diện mạo văn hóa của mỗi khu dân cư và góp phần phát triển con người một cách toàn diện. Qua đó không chỉ tỷ lệ gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa được nâng cao mà còn thiết thực hướng tới lợi ích chung của cộng đồng, xã hội. 

Nhà văn hóa thôn Thượng Phúc, xã Thụy Sơn (Thái Thụy) là 1 trong những thiết chế văn hóa được đầu tư xây dựng khang trang, đạt chuẩn tiêu chí nhà văn hóa khu dân cư kiểu mẫu. 

(còn nữa) 

Tú Anh