Trang chủChính trịChủ quyềnThách thức của ASEAN về quản lý tranh chấp tại Biển Đông

Thách thức của ASEAN về quản lý tranh chấp tại Biển Đông



Trong bài viết đăng trên Hindustan Times, học giả Ấn Độ Rahul Mishra* cho rằng ASEAN dường như đang chuyển sang một giai đoạn mà khối này sẽ hành động nhiều hơn là việc chỉ “phòng vệ” đối với Trung Quốc.

Theo tác giả, Biển Đông từ lâu đã trở thành tâm điểm chú ý toàn cầu do sự leo thang căng thẳng giữa các siêu cường, tranh chấp lãnh thổ và các động thái của Trung Quốc trong khu vực, trong đó có việc công bố cái gọi là “bản đồ tiêu chuẩn năm 2023”, bao gồm thêm vùng lãnh thổ trên Biển Đông. Bản đồ này cũng tuyên bố một cách phi pháp một số vùng lãnh thổ đang tranh chấp với Ấn Độ – điều khiến Malaysia, Indonesia, Philippines và Ấn Độ phản đối mạnh mẽ.

Thách thức của ASEAN về quản lý tranh chấp tại Biển Đông
Các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 20 trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN-43 và các Hội nghị liên quan tại Jakarta, Indonesia. (Ảnh: Anh Sơn)

Trung Quốc vốn được biết đến với việc triển khai hai chiến lược song song trên Biển Đông. Một mặt tham gia cuộc đối thoại kéo dài với các quốc gia ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (CoC), mặt khác không ngừng theo đuổi chiến lược “cắt lát salami”, cải tạo đảo và tăng cường hoạt động vùng xám ở Biển Đông. Điều này đặt ra thách thức đối với ổn định khu vực, có ảnh hưởng trực tiếp đến ASEAN, đặc biệt trong bối cảnh đòi hỏi khả năng giải quyết vấn đề một cách hòa bình.

Bài viết nhận định, các chiến thuật vùng xám của Trung Quốc ở Biển Đông đã được tăng cường dưới thời Tổng Bí thư Tập Cận Bình nắm quyền. Từ năm 2013, Bắc Kinh đã triển khai đáng kể trong các hoạt động san lấp đảo và quân sự hóa các hòn đảo này. Trung Quốc tăng cường sử dụng lực lượng dân quân biển đe dọa các quốc gia ASEAN có yêu sách ở Biển Đông. Sự việc mới nhất là việc cảnh sát biển Philippines bị tàu Trung Quốc phun vòi rồng tại những khu vực trên biển này.

Cộng đồng quốc tế lên án việc Trung Quốc sử dụng vòi rồng nhằm vào Philippines. Bộ Ngoại giao Philippines chỉ trích hành động của Trung Quốc, gọi đây là hành vi làm suy yếu nỗ lực củng cố lòng tin giữa Manila và Bắc Kinh. Tác giả cho rằng, Trung Quốc đã làm leo thang căng thẳng bằng cách phát hành một bản đồ gây tranh cãi tuyên bố chủ quyền ở hầu hết Biển Đông, Biển Hoa Đông, Đài Loan và các khu vực bao quanh lãnh thổ rộng lớn bao gồm cả phần của Ấn Độ.

Trong lịch sử, hầu hết các quốc gia thành viên của ASEAN đã sử dụng “biện pháp phòng vệ” như một chiến lược trong việc đối phó với Trung Quốc, trong khi cùng một lúc ASEAN ưu tiên cả việc “tránh xung đột” và “quản lý xung đột” như những công cụ song song để quản lý tranh chấp tại Biển Đông. Theo chuyên gia Ấn Độ, cả hai chiến lược này đều đã đạt được kết quả không tối ưu trong việc kiểm soát hành vi của Trung Quốc, đặc biệt là những hành động đơn phương ở Biển Đông.

Trong khi Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại quan trọng nhất đối với các quốc gia ASEAN, Mỹ vẫn là đối tác an ninh quan trọng đối với nhiều quốc gia ven biển, còn các quốc gia chủ chốt thuộc Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Australia và Ấn Độ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ổn định an ninh trong khu vực. Sự biến động địa chính trị nhanh chóng đã dẫn đến nhận thức thay đổi về Trung Quốc, điều được phản ánh rõ trong tuyên bố của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tại Hội nghị Tương lai châu Á ngày 5/10/2023.

Ông nói, “Mỹ đã chiếm ưu thế ở khu vực này, đồng thời tạo cho các quốc gia không gian để tăng trưởng, phát triển và cạnh tranh với nhau một cách hòa bình và không bị chèn ép hay áp đặt. Và đó là lý do tại sao họ vẫn được chào đón sau nhiều năm. Và nếu Trung Quốc có thể đạt được điều gì đó tương tự, tôi nghĩ khu vực có thể trở nên thịnh vượng”.

Tuyên bố này, theo học giả Rahul Mishra, tóm lược quan điểm của ASEAN và hầu hết các quốc gia thành viên về cả Trung Quốc và Mỹ.

Sự hung hăng gia tăng của Trung Quốc ngày càng được coi là một mối lo ngại an ninh ngay tức thì, trong khi những nghi ngờ về tư cách đối tác đáng tin cậy của Mỹ cũng lại nổi lên. Rõ ràng, sự vắng mặt của Tổng thống Joe Biden tại Hội nghị cấp cao Đông Á tại Jakarta là một dấu hiệu đáng lưu tâm. ASEAN vẫn do dự trong việc công khai thể hiện sự đồng lòng với Mỹ, ngay cả khi sự phụ thuộc kinh tế và lo ngại về kích động căng thẳng với Trung Quốc tiếp tục làm trở ngại cho những nỗ lực của ASEAN.

Hơn nữa, khối gặp khó khăn trong việc đưa ra một quan điểm đồng nhất để bảo vệ lợi ích chung của mình. Sau khi Trung Quốc công bố “bản đồ tiêu chuẩn năm 2023”, ASEAN không phát tuyên bố chung. Thay vào đó, nhiều quốc gia thành viên đã đưa ra các tuyên bố riêng. Philippines dưới thời Tổng thống Bongbong Marcos đã nâng cao chính sách đối ngoại quyết đoán hơn đối với Trung Quốc và xem xét lại mối liên minh với Mỹ.

Việc các quốc gia Đông Nam Á rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan khi đối phó với Trung Quốc, đồng thời tiếp tục thận trọng trong việc thể hiện quan điểm của mình về Biển Đông là điều dễ hiểu. Tuyên bố gần đây của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim về vấn đề này là một ví dụ điển hình. Malaysia đã phê phán Trung Quốc sau khi nước này công bố bản đồ. Mặc dù vậy, sau đó, nhà lãnh đạo Malaysia lại tỏ ra mềm dịu với lời giải thích của Trung Quốc.

Thách thức của ASEAN về quản lý tranh chấp tại Biển Đông
Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam, Đại tướng Phan Văn Giang (thứ hai, từ phải sang) dẫn đầu Đoàn đại biểu quân sự cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng lần thứ 9 tại Campuchia, 3-5/12/2023. (Nguồn: TTXVN)

Theo nhà nghiên cứu Rahul Mishra, tình trạng lưỡng lự này xuất phát từ hành động của Trung Quốc khi vừa đòi hỏi quyền lãnh thổ vừa thể hiện cam kết chân thành trong việc giải quyết những bất đồng, khác biệt. Đây là một trong những lý do khiến bất kỳ tuyên bố hoặc nỗ lực làm dịu những lo ngại của các quốc gia Đông Nam Á thường được chấp nhận mà không gặp phải sự kháng cự đáng kể nào.

Tuy nhiên, ông Rahul Mishra cho rằng, ASEAN dường như đang chuyển sang một giai đoạn mà khối này sẽ hành động nhiều hơn là việc chỉ chỉ “phòng vệ” đối với Trung Quốc. Việc tăng cường các mối quan hệ quốc phòng và an ninh song phương và đa phương với Mỹ, Nhật Bản, EU, Australia và Ấn Độ, đồng thời cố gắng xây dựng một lập trường ASEAN thống nhất, đã chứng minh cho chiến lược này. Diễn tập đoàn kết ASEAN – cuộc tập trận quân sự chung ASEAN lần đầu tiên và việc thiết lập Tầm nhìn hàng hải ASEAN thể hiện sự quyết tâm của ASEAN trong việc quan tâm hơn đến những thách thức mà khối phải đối mặt ở Biển Đông cũng như khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn hơn.

Tuyên bố năm 2010 của nhà lãnh đạo Trung Quốc Dương Khiết Trì về sự chênh lệch quyền lực giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay. Trong bài phát biểu tại Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 17 tại Hà Nội (Việt Nam) với tư cách là Ngoại trưởng Trung Quốc, ông khẳng định: “”Trung Quốc là một nước lớn và các nước khác là các nước nhỏ, đó là một thực tế”. Những thách thức từ Trung Quốc đang khiến nhiều nước trong khu vực phải xem xét lại lập trường của mình đối với Trung Quốc.

Chuyên gia Rahul Mishra nhận định, trong khi ASEAN thừa nhận những thách thức do Trung Quốc đặt ra, việc tìm ra cách tiếp cận thỏa đáng để giải quyết tranh chấp Biển Đông vẫn khó nắm bắt. Các quốc gia thành viên ngày càng dựa vào quan hệ đối tác bên ngoài và xây dựng các phản ứng riêng lẻ. Tuy nhiên, giải pháp cuối cùng cho vấn đề Biển Đông và tình thế tiến thoái lưỡng nan của Trung Quốc phải đến từ chính khối ASEAN.


* Nghiên cứu viên chính, Chương trình Nghiên cứu và tiếp cận Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, điều phối viên, Chương trình Nghiên cứu châu Âu, Đại học Malaya, Malaysia.





Nguồn

Cùng chủ đề

Hàn Quốc bắn tên lửa đạn đạo ra Biển Hoàng Hải, Venezuela, Nga thúc đẩy hợp tác chiến lược, Iran ‘thờ ơ’ với kết...

Tổng thống Putin nói một trật tự thế giới mới đang hình thành, EU bàn cách hợp tác với chính quyền mới ở Mỹ, Houthi tuyên bố tiếp tục tấn công ở Biển Đỏ, Tổng thống đắc cử Donald Trump bổ nhiệm người thân cận đầu tiên vào Nhà Trắng… là một số sự kiện quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.

Tàu Charles de Gaulle của Pháp sắp tái xuất sau 4 tháng bảo trì kỹ thuật

Ngày 7/11, Hải quân Pháp thông báo chuẩn bị triển khai tàu sân bay Charles de Gaulle trong 4 tuần tới.

Bão số 7 Yinxing vẫn duy trì gió giật cấp 17, hướng về phía Trung Trung Bộ

Bão số 7 Yinxing vẫn đang ở mức cường độ cực đại cấp 14 giật cấp 17 trên khu vực Bắc Biển Đông. Những ngày tới, bão 3 lần đổi hướng di chuyển, cường độ suy yếu dần, nhưng dự báo hướng về phía khu vực Trung Trung Bộ. Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đến 16h chiều nay (8/11), vị trí tâm bão số 7 (Yinxing) nằm trên vùng biển phía Đông của khu...

Tin bão mới nhất 8/11: Bão Yinxing vào Biển Đông thành bão số 7, giật cấp 17

Tin bão mới nhất 8/11: Sáng sớm nay, bão Yinxing đã đi vào vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông, trở thành cơn bão số 7 với cường độ gió mạnh cấp 14, giật cấp 17. Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, sáng sớm nay (8/11), bão Yinxing đã đi vào vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông, trở thành cơn bão số 7 trong năm 2024. Lúc 4h,...

Bão Yinxing giật cấp 17, dự báo suy yếu dần khi vào Biển Đông

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia thông tin, lúc 19h hôm nay, vị trí tâm bão Yinxing vào khoảng 18,6 độ Vĩ Bắc; 121,6 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Bắc đảo Lu Dông (Philippines).Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão cấp 15 (167-183km/h), giật trên cấp 17; di chuyển theo hướng Tây, tốc độ 10-15km/h.Dự báo đến tối mai, bão Yinxing trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông, cách...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

De Heus “gõ cửa” thị trường Halal

Những năm qua, các sản phẩm và dịch vụ Halal ngày càng phổ biến và được ưa chuộng trên toàn cầu, đã mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam, trong đó có ngành chăn nuôi, mà De Heus Việt Nam là một trong những doanh nghiệp hàng đầu.

Thị trường quay đầu, Việt Nam tăng mạnh nhập tiêu từ 2 quốc gia Đông Nam Á này

Giá tiêu hôm nay 9/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 - 139.000 đồng/kg.

Giá vàng lại lội ngược dòng, “pha bay màu” 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá...

Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng thế giới phục hồi nhanh chóng sau vài phiên giảm mạnh, mất tới cả 100 USD. Giá vàng trong nước tăng giảm liên tục, nhiều người chọn giải pháp bán ra, khiến nguồn cung dồi dào. Tại sao nhiều chuyên gia vẫn giữ vững quan điểm đà tăng của kim loại quý vẫn đang tiếp tục được hỗ trợ?

Hàn Quốc bắn tên lửa đạn đạo ra Biển Hoàng Hải, Venezuela, Nga thúc đẩy hợp tác chiến lược, Iran ‘thờ ơ’ với kết...

Tổng thống Putin nói một trật tự thế giới mới đang hình thành, EU bàn cách hợp tác với chính quyền mới ở Mỹ, Houthi tuyên bố tiếp tục tấn công ở Biển Đỏ, Tổng thống đắc cử Donald Trump bổ nhiệm người thân cận đầu tiên vào Nhà Trắng… là một số sự kiện quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.

“Mớ bòng bòng” cả mới lẫn cũ, ông Trump sẽ gỡ thế nào?

Ông Donald Trump đã chiến thắng ngoạn mục trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024. Lúc này là thời điểm để ông bắt đầu suy nghĩ về việc giải quyết những vấn đề quốc tế liên quan mật thiết đến nước Mỹ, đồng thời có ý nghĩa quyết định đến cục diện quan hệ quốc tế.

Bài đọc nhiều

Cùng chuyên mục

Vùng 3 Hải quân hoàn thành tốt các nội dung kiểm tra

Trung tướng Lê Quang Minh thăm, động...

Hướng tới phát triển bền vững khu vực biển Đông Á

 Cục trưởng Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn phát biểu và trình bày quan điểm của...

Xứng đáng là “điểm tựa vững chắc” cho ngư dân

Những năm qua, cùng với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã thường xuyên phối hợp với Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn các tỉnh: Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Định,… thực hiện tốt Chương trình phối hợp tuyên truyền biển, đảo và tuyên truyền thu hút nguồn nhân lực xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại. Qua đó, trực tiếp góp phần nâng cao nhận thức...

‘Cơ chế sống’, bền vững vượt thời gian

Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 có “tuổi đời” khoảng 50 năm kể từ khi bắt đầu đàm phán và tròn 30 năm kể từ khi có hiệu lực thực thi. Suốt hành trình đó, không phải ngẫu nhiên UNCLOS được các bên tham gia Công ước gửi gắm niềm tin như “la bàn của người đi biển”, được gọi tên là “hiến pháp” của đại dương.

Phản đối mọi hoạt động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa

Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Đoàn Khắc Việt. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)  ...

Mới nhất

Phát triển kinh tế 2025 và bài toán giải quyết tình trạng Kho bạc Nhà nước thừa tiền

Diễn đàn đầu tư Việt Nam 2025 vừa được diễn ra, nhiều nội dung liên quan đến bối cảnh kinh tế vĩ mô, xu hướng chuyển dịch dòng vốn được quan tâm phân tích, mổ xẻ. ...

Thành viên Tập đoàn Bamboo Capital đề xuất khảo sát, đầu tư thủy điện tích năng

BCG Energy đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng xem xét, cho phép khảo sát, nghiên cứu lập dự án đầu tư, tìm cơ hội phát triển dự án thủy điện tích năng Đơn Dương và đề xuất dự án đốt rác phát điện. BCG Energy đề xuất khảo sát, đầu tư thủy điện tích năng tại Lâm ĐồngBCG Energy đề...

Móng chân mọc ngược nên xử trí thế nào?

Móng chân mọc ngược không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng nhiều đến hoạt động thường ngày. Đặc biệt, khi không được xử lý đúng cách, người bệnh còn có nguy cơ...

Trung Quốc vẫn sẽ là thị trường du lịch lớn nhất của Việt Nam

Nhấn mạnh Trung Quốc vẫn sẽ là thị trường du lịch lớn nhất của Việt Nam, Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp đẩy mạnh hợp tác. ...

Tàu siêu tốc Hyperloop thu nhỏ hoàn thành thử nghiệm dài nhất

Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ Lausanne (EPFL), Trường Kinh doanh và Kỹ thuật Vaud (HEIG-VD), công ty Swisspod Technologies, thực hiện trong dự án LIMITLESS. Nhóm dự án đã hoàn thành 82 thử nghiệm nhằm mô phỏng hành trình của tàu siêu tốc Hyperloop trong môi trường áp suất...

Mới nhất