tạo động lực, không gian mới và khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực cho phát triển đất nước

(MPI) – Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) diễn ra ngày 06/11/2024, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Luật được xây dựng theo quan điểm tạo ra các động lực mới, tạo ra các không gian mới, khơi thông được các điểm nghẽn, giải phóng được các nguồn lực, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi). Ảnh: quochoi.vn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cảm ơn các ý kiến sâu sắc, trách nhiệm, tâm huyết và rất sát thực tế, gợi mở ra rất nhiều vấn đề cần phải quy định chi tiết hơn, rõ hơn, cụ thể hơn. Đồng thời khẳng định sẽ báo cáo Chính phủ nghiêm túc tiếp thu đầy đủ tất cả ý kiến xác đáng của đại biểu.

Làm rõ một số vấn đề được đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đến quan điểm, tư tưởng xây dựng pháp luật, trước hết, phải thay đổi, thống nhất tư duy xây dựng pháp luật như Tổng Bí thư đã có phát biểu. Trước đây chỉ tập trung vào khâu quản lý, lần này phải vừa quản lý, vừa kiến tạo cho phát triển và mở ra cho phát triển để tạo ra các động lực mới, tạo ra các không gian mới, khơi thông được các điểm nghẽn, giải phóng được các nguồn lực, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, đây là yêu cầu hết sức quan trọng và là tư duy thay đổi rất lớn.

Thứ hai, phải chuyển từ phương thức tiền kiểm sang hậu kiểm. Đây là chuyển phương thức quản lý rất mạnh.

Thứ ba, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu ví dụ tại sao đầu tư vốn công của các nước làm nhanh là vì họ ban hành sẵn các quy chuẩn, quy định. Có sẵn quy định, quy chuẩn rồi, các doanh nghiệp, tổ chức căn cứ vào đó để làm, không phải xin phép. Trong quá trình làm, ai vi phạm sẽ bị kỷ luật, chứ không phải lập dự án, dự toán rồi hình thành các vấn đề xin cho, bất hợp lý.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, nội dung sửa lần này đều là những vấn đề cốt lõi, những vấn đề lớn, những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn đã được tổng hợp và thực sự quan trọng và cấp bách, đang vướng mắc. Quá trình xây dựng Luật được thực hiện công phu, nghiêm túc và nhanh chóng. Đến nay đã tạo được sự đồng thuận cơ bản của các đại biểu, các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng trong nước và ngoài nước.

Liên quan đến nội dung nâng quy mô dự án quan trọng quốc gia, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, tiêu chí dự án quan trọng quốc gia đưa ra từ năm 1997 là 10.000 tỷ đồng. Hiện quy mô nền kinh tế đã tăng 10 lần so với năm 2000 và 2,5 lần so với 2013. Mức trượt giá bình quân từ năm 2020 đến nay là 3%/năm. Dự kiến vòng đời của luật khoảng 5-10 năm. Việc để quy mô vốn dự án quan trọng quốc gia là 20.000 có thể phù hợp ở thời điểm hiện nay, nhưng có thể sau một vài năm nữa do tình hình phát triển, yêu cầu phát triển và do trượt giá thì số đó lại không phù hợp. Do vậy, Bộ trưởng đề nghị giữ quy mô vốn dự án quan trọng là 30.000 tỷ đồng và cũng phù hợp với thực tế, tăng phân cấp, phân quyền cho cấp dưới, cho Chính phủ hoặc cho địa phương và Quốc hội tập trung vào làm những vấn đề quyết sách lớn của đất nước.

Theo Bộ trưởng, thực tế giai đoạn 2021-2025, Quốc hội quyết nghị 10 dự án quan trọng quốc gia, trong đó 5 dự án trên 30.000 tỷ đồng. Dự kiến 2026-2030 tới đây, sẽ có 40 dự án trên 10.000 tỷ đồng, trong đó 30 dự án hơn 30.000 tỷ đồng. Việc xem xét, quyết nghị số lượng lớn dự án trong một nhiệm kỳ Quốc hội là nhiều. Nếu giảm quy mô xuống 20.000 tỷ đồng thì Quốc hội mất nhiều công trong việc xem xét, phê duyệt dự án quan trọng quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng làm rõ vấn đề được đại biểu quan tâm về phân cấp điều chỉnh chủ trương đầu tư công trung hạn, nguồn ngân sách trung ương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ và cho biết, Điều 17 của Luật Đầu tư công hiện hành đã quy định nội dung về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án và trên thực tế đã có 43 tỉnh thực hiện phân cấp. Còn tại dự án Luật lần này là thay đổi cấp quyết định chủ trương đầu tư còn các nội dung liên quan khác không thay đổi, đảm bảo phù hợp với quy hoạch, kế hoạch. Để làm được điều này, Chính phủ đã lấy ý kiến và 63/63 tỉnh, thành phố đồng ý phân cấp cho UBND đối với dự án nhóm B, C. Như vậy là có cơ sở pháp lý, chính trị, thực tiễn rất chặt chẽ.

Liên quan đến vấn đề tách giải phóng mặt bằng, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trước đây quy định 2 bước là chuẩn bị đầu tư và thực hiện dự án, còn bây giờ tách ra làm 3 bước là chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án và thực hiện dự án, như vậy giải phóng mặt bằng nằm ở chuẩn bị dự án. Như vậy, sẽ tách giải phóng mặt bằng ra cho làm trước, làm song song với làm thủ tục đầu tư và khi làm xong thủ tục đầu tư là có thể thực hiện được ngay, thay vì phải xong quyết định đầu tư mới được làm giải phóng mặt bằng.

“Tuy nhiên, chúng tôi đồng ý với các đại biểu phải quy định chặt chẽ trên tinh thần linh hoạt, mở ra nhưng phải quản lý được, kiểm soát được chứ không phải tràn lan dẫn đến hậu quả thất thoát, lãng phí. Chúng tôi đã quy định phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch, khả năng cân đối vốn, khi xem xét các dự án này sẽ đồng thời xem xét các dự án có tách hay không tách giải phóng mặt bằng và cần thiết chúng tôi sẽ làm rõ hơn nội dung này nhưng trên tinh thần phải quản lý được”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu nêu, Chính phủ sẽ nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ, đảm bảo nguyên tắc mở để phát triển nhưng phải đảm bảo được quản lý chặt chẽ và các quy định chi tiết đầy đủ và cụ thể, rõ ràng hơn./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư