Tầm vóc đối ngoại mới, tạo đà thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới

Nhân dịp kết thúc năm 2024 và chuẩn bị bước vào năm mới 2025, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã trả lời phỏng vấn báo chí về những dấu ấn ngoại giao trong năm qua, cũng như những phương hướng, nhiệm vụ ngoại giao Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

– Xin Phó Thủ tướng, Bộ trưởng chia sẻ đánh giá tổng quan về bức tranh ngoại giao Việt Nam năm 2024, các thành tựu nổi bật mà ngành đối ngoại-ngoại giao đạt được?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Năm 2024 tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp với nhiều bất ổn, xung đột. Những vấn đề toàn cầu cấp bách như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước… tác động đa chiều, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của các quốc gia. Tuy nhiên, chúng ta có thể tự hào rằng trong bối cảnh thế giới như vậy, Việt Nam vẫn giữ vững cục diện đất nước hòa bình, ổn định, phát triển và được dư luận quốc tế coi là một trong những “điểm sáng” ở khu vực.

Các hoạt động đối ngoại được triển khai một cách chủ động, tích cực, đạt nhiều kết quả thực chất, tạo nên tầm vóc đối ngoại mới, tạo đà thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Chúng ta có thể kể đến những dấu ấn nổi bật như sau:

Một là, trên nền tảng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, đối ngoại, ngoại giao Việt Nam ngày càng năng động, sáng tạo và chủ động hơn. Trong năm 2024, các hoạt động đối ngoại, nhất là đối ngoại cấp cao, diễn ra sôi động, rộng khắp các châu lục và tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng.

Lãnh đạo chủ chốt ta đã tiến hành tổng cộng 60 hoạt động đối ngoại, trong đó có 21 chuyến thăm tới các nước và tham dự các hội nghị đa phương; đón 25 đoàn lãnh đạo các nước thăm Việt Nam. Ta cũng đẩy mạnh triển khai các thỏa thuận, cam kết quốc tế, cụ thể hóa các khuôn khổ quan hệ được nâng cấp, ký kết mới hơn 170 thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực ta có nhu cầu và lợi ích.

Hai là, có thể thấy bạn bè quốc tế ngày càng coi trọng, đánh giá cao, mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam. Trong năm nay, ta đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện với các đối tác lớn như Australia, Pháp, Malaysia, nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược với Brazil, thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện với Mông Cổ, Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất (UAE)…; qua đó tạo dựng khuôn khổ quan hệ với 32 đối tác hàng đầu, bao gồm các nước láng giềng, các nước lớn, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống.

Với việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Malawi, chúng ta đã chính thức có quan hệ ngoại giao với tất cả các nước châu Phi, nâng các nước có quan hệ ngoại giao lên 194 nước, đưa hợp tác giữa Việt Nam với các nước ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, mang tính chiến lược, ổn định và lâu dài.

Ba là, ngoại giao kinh tế tiếp tục đóng góp tích cực vào những thành tựu kinh tế chung của đất nước dù kinh tế thế giới còn trong giai đoạn khó khăn. Nội hàm kinh tế ngày càng chiếm trọng số lớn trong các hoạt động đối ngoại các cấp, nhất là cấp cao, qua đó kết nối, tranh thủ các đối tác như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ… trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; tham gia các chuỗi cung ứng mới, mở rộng thị trường xuất khẩu thông qua 17 FTA đã ký kết; đón bắt làn sóng chuyển dịch đầu tư ở khu vực, thu hút FDI chất lượng cao và ODA thế hệ mới; mở rộng thị trường cho du lịch, lao động…; tham mưu kịp thời các điều chỉnh chính sách, vấn đề mới nổi về công nghệ, tiêu chuẩn để có đối sách, qua đó bảo đảm an ninh kinh tế, tài chính, tiền tệ…

Trong năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu dự kiến cán mốc kỷ lục mới hơn 800 tỷ USD; Việt Nam tiếp tục là một trong những nước tiếp nhận FDI lớn nhất thế giới; đón hơn 15,8 triệu lượt khách du lịch quốc tế trong 11 tháng của năm, tăng 44% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là tín hiệu cho thấy Việt Nam tiếp tục là điểm đến ngày càng hấp dẫn với các đối tác, nhà đầu tư và du khách nước ngoài.

Bốn là, trước những biến động lớn trên thế giới, quốc phòng-an ninh-đối ngoại đã thực sự hình thành thế chân kiềng góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Ngoại giao đã cùng các lực lượng duy trì đường biên giới hòa bình, ổn định, biển đảo, an ninh quốc gia, đạt nhiều tiến triển quan trọng trong đàm phán với các nước, xử lý hài hòa các vấn đề còn tồn tại, thúc đẩy xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982…

Năm là, trên bình diện đa phương, Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò, vị thế, uy tín và có nhiều đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế. Trên các diễn đàn quốc tế như ASEAN, AIPA, Liên hợp quốc, APEC, Tiểu vùng Mekong, G20, G7, BRICS, Phong trào Không liên kết, Pháp ngữ, OECD, Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò là bên đóng góp tích cực, có trách nhiệm vào những ý tưởng, sáng kiến được nhiều nước đón nhận và hưởng ứng.

Tại các tổ chức mà ta đang đảm nhiệm các trọng trách như Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc và 6/7 cơ chế điều hành quan trọng của UNESCO, Việt Nam đã phát huy hình ảnh và tiếng nói có trách nhiệm với cách tiếp cận toàn diện, tổng thể, hài hòa. Cùng với đó là sự đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề chung toàn cầu như chống biến đổi khí hậu, gìn giữ hòa bình, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh mạng…

Sáu là, thế và lực của đất nước không ngừng được nâng cao từ sự cộng hưởng hiệu quả của các mảng công tác đối ngoại như thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân. Ngoại giao đã góp phần vận động thành công UNESCO ghi danh thêm 6 danh hiệu/di sản, nâng tổng số danh hiệu UNESCO lên 71, tạo một nguồn lực mới cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở các địa phương.

Công tác người Việt Nam ở nước ngoài thực hiện tốt chính sách chăm lo của Đảng và Nhà nước với gần 6 triệu đồng bào, huy động nguồn lực cho phát triển với hàng nghìn dự án đầu tư và hàng chục tỷ USD kiều hối. Bảo hộ công dân tích cực bảo vệ an ninh, an toàn, quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của công dân, doanh nghiệp Việt Nam, nhất là tại các vùng chiến sự, thiên tai, mất ổn định. Thông tin đối ngoại quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất nước, con người, văn hóa, thành tựu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, góp phần tạo sự đồng thuận và ủng hộ của nhân dân trong nước cũng như cộng đồng quốc tế.

– Với những đóng góp cụ thể và thiết thực tại các cơ chế đa phương ở khu vực và quốc tế trong những năm qua, ta có thể tự tin nói rằng vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao; uy tín, mức độ tin cậy chính trị ngày càng được củng cố. Theo ông, đối ngoại đa phương ở các tầng nấc cần đẩy mạnh hơn nữa ở khía cạnh nào để góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế cũng như tạo môi trường thuận lợi cho phát triển đất nước?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương là chủ trương xuyên suốt và là định hướng chiến lược quan trọng của chúng ta. Các thể chế và diễn đàn đa phương có tiếng nói, vai trò quan trọng đối với nhiều vấn đề an ninh, phát triển của khu vực và thế giới liên quan đến Việt Nam. Trong môi trường an ninh và phát triển đang chuyển biến rất nhanh, sâu sắc như hiện nay, tất cả các nước lớn nhỏ đều đứng trước nhu cầu tăng cường hợp tác, liên kết để cùng giải quyết các vấn đề chung cấp bách.

Trên tinh thần đó, chúng ta đã chuyển từ chủ trương “tham gia, tham dự” sang phát huy vai trò “thành viên tích cực, có trách nhiệm,” khởi xướng, dẫn dắt nhiều sáng kiến, ý tưởng hợp tác và chủ động tham gia xây dựng, định hình quản trị toàn cầu, khuôn khổ và luật lệ trên nhiều lĩnh vực.

Với nhiều cách làm mới, đối ngoại đa phương trong năm 2024 đã để lại những dấu ấn nổi bật trên nhiều diễn đàn khu vực và toàn cầu quan trọng như ASEAN, Liên hợp quốc, Tiểu vùng Mekong, APEC, G20, G7, BRICS, AIPA, Phong trào Không liên kết, Pháp ngữ, OECD…

Trong khu vực, chúng ta đã tổ chức thành công Diễn đàn Tương lai (ASEAN) lần thứ nhất, là nhân tố quan trọng trong củng cố đoàn kết, vai trò trung tâm của ASEAN và định hướng chiến lược trong xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045; tạo dựng tiếng nói chung, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ chế hợp tác Mekong, góp phần cùng các đối tác thúc đẩy phát triển bền vững và thịnh vượng ở tiểu vùng.

Ở tầm toàn cầu, Việt Nam tiếp tục đảm nhiệm thành công cương vị thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, 6/7 cơ chế điều hành then chốt của UNESCO. Bên cạnh đó, ta đã tích cực xây dựng, định hình các tiến trình toàn cầu quan trọng như Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai, Thỏa thuận toàn cầu về Rác thải nhựa, Ban cố vấn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc về khoáng sản thiết yếu cho chuyển đổi năng lượng…; đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề chung như chống biến đổi khí hậu, gìn giữ hòa bình ở châu Phi, chống tội phạm mạng…

Cộng đồng quốc tế đánh giá cao năng lực, vai trò và những đóng góp thiết thực, trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề chung như Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã nhắc đến trong trao đổi với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bên lề Hội nghị Cấp cao G20 tại Brazil là “một hình mẫu của hòa bình và phát triển bền vững.”

Với thế và lực mới của đất nước, Việt Nam có điều kiện cũng như được kỳ vọng đóng góp nhiều hơn với tư cách là thành viên trong cộng đồng quốc tế. Thế và lực mới của đất nước cho phép chúng ta trong giai đoạn mới không chỉ tham gia xây dựng, định hình các thể chế đa phương, tham gia vào các sáng kiến của các nước mà còn có thể phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt trong những vấn đề và cơ chế quan trọng có tầm chiến lược, phù hợp với lợi ích của ta.

Năm 2025 là năm quan trọng, có nhiều dấu mốc lớn trong đối ngoại đa phương như 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, 80 năm thành lập Liên hợp quốc. Tiếp đà đóng góp của Việt Nam cho các vấn đề chung của thế giới, công tác đối ngoại đa phương sẽ tập trung vào việc chuẩn bị, tổ chức tốt các sự kiện Việt Nam đăng cai như Diễn đàn Tương lai ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu lần thứ 4 (P4G), Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD); tiếp tục đảm nhận thành công các trọng trách, nhiệm vụ trong các tổ chức, diễn đàn đa phương như ASEAN, Tiểu vùng Mekong, APEC, các cơ chế của Liên hợp quốc, trong đó có các cơ chế của UNESCO và Hội đồng chấp hành UN Women (2025-2027).

Đồng thời Việt Nam tiếp tục đảm nhiệm vai trò thành viên tích cực và có trách nhiệm tại các tổ chức, cơ quan đa phương và tiếp tục ứng cử vào các vị trí phù hợp với ưu tiên, lợi ích của ta, như việc ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2026-2028, lần đầu tiên có ứng cử viên cho vị trí Thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật biển (ITLOS) nhiệm kỳ 2026-2035… Việt Nam cũng sẽ đóng góp tích cực, trách nhiệm hơn vào các vấn đề chung, đặc biệt là ứng phó với các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, giảm phát thải ròng, thúc đẩy các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs); tham gia sâu hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, cứu hộ cứu nạn, viện trợ nhân đạo…

– Xin Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đánh giá về vai trò và những đóng góp cụ thể của ngoại giao kinh tế nhằm góp phần thực hiện mục tiêu của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra là năm 2025 đất nước ta là nước đang phát triển, có nền công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp? Theo ông, ngoại giao kinh tế phải làm gì để đạt được những mục tiêu vào năm 2030 khi kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng “là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao”?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Ngoại giao kinh tế đã trở thành một nhiệm vụ cơ bản, trung tâm của ngoại giao và nội dung kinh tế đã trở thành một trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại các cấp, các ngành với phương châm lấy người dân, doanh nghiệp và địa phương làm trung tâm phục vụ. Các hoạt động ngoại giao kinh tế và kinh tế đối ngoại đã thực sự tạo động lực cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn sau COVID-19 đến nay.

Nếu nhìn lại bài học của các nước đi trước, của các “con rồng, con hổ” châu Á thì trong kỷ nguyên vươn mình, trọng tâm của ngoại giao kinh tế là làm thế nào đưa đất nước vào vị thế tối ưu trong các xu hướng, trào lưu phát triển chính của thế giới, qua đó mở rộng không gian phát triển và kiến tạo những cơ hội mới cho các đột phá chiến lược của đất nước.

Thế giới đang đứng trước nhiều diễn biến phức tạp, khó lường và khó dự báo, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia tận dụng các động lực tăng trưởng mới như kinh tế xanh, kinh tế số, khoa học công nghệ… để bứt phá. Trong nước, với thế và lực mới sau gần 40 năm đổi mới và trước những yêu cầu cấp bách của thời đại, có thể nói đây là thời điểm “hội tụ” để đưa đất nước bước sang kỷ nguyên mới như Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu gần đây.

Để tận dụng tốt những thời cơ này, chúng cần nhận thức sâu sắc rằng để đi vào kỷ nguyên mới, công tác ngoại giao kinh tế cần tiếp tục phát huy vai trò phục vụ doanh nghiệp, người dân và địa phương trên tinh thần hiệu quả hơn, sâu hơn, thực chất hơn, tư duy nhạy bén, sáng tạo hơn.

Để làm được điều đó, một mặt ngoại giao kinh tế sẽ phải tiếp tục tận dụng tối đa các động lực tăng trưởng truyền thống như xuất khẩu, đầu tư, du lịch… Theo đó khai thác tối đa lợi ích của các hiệp định thương mại, đầu tư hiện có, nhất là những thị trường, lĩnh vực còn chưa được khai thác; khai mở các nguồn đầu tư, tài chính mới, nhất là những nguồn lực từ các doanh nghiệp, các quỹ đầu tư lớn; giải quyết những dự án lớn tồn đọng, từ đó tạo đòn bẩy thu hút dự án mới; tiếp tục rà soát, đôn đốc triển khai các cam kết thỏa thuận quốc tế; cụ thể hóa các khuôn khổ quan hệ vừa được nâng tầm thành các chương trình, dự án hợp tác kinh tế thiết thực, hiệu quả.

Mặt khác, để tạo đột phá thì cần phải thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, đột phá vào những lĩnh vực mới như Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh và chỉ đạo. Do đó trọng tâm của ngoại giao kinh tế thời gian qua và tới đây sẽ là nhận diện và tranh thủ cơ hội từ những xu hướng mới đang định hình kinh tế thế giới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng; tạo lập được sự hợp tác sâu rộng với các trung tâm đổi mới sáng tạo của thế giới, bao gồm cả các quốc gia và doanh nghiệp, trong các lĩnh vực mang tính đột phá như công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, lượng tử.

Các thỏa thuận hợp tác với Nvidia và các tập đoàn công nghệ số gần đây là một ví dụ; xác lập vị thế trong chuỗi cung ứng và chuỗi sản xuất đang định hình, biến Việt Nam thành một mắt xích bền vững, có vị trí ngày càng cao; thúc đẩy các hoạt động ngoại giao chuyên sâu, chuyên ngành như ngoại giao công nghệ, ngoại giao khí hậu, ngoại giao nông nghiệp, ngoại giao hạ tầng, ngoại giao kinh tế số…

– Là một bộ phận không thể tách rời của dân tộc, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng lớn mạnh, gắn kết, vị thế của người Việt ở nước ngoài cũng được nâng cao và không ngừng có những đóng góp cho đất nước trên nhiều phương diện. Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, làm thế nào để chúng ta có thể huy động nguồn lực của kiều bào để cùng xây dựng đất nước?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Cộng đồng gần 6 triệu người Việt Nam hiện đang sinh sống và làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ luôn là bộ phận không thể tách rời của dân tộc. Chính sách nhất quán và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta là quan tâm, chăm lo cho bà con ổn định cuộc sống, hội nhập với sở tại, có địa vị kinh tế và pháp lý ổn định, gắn kết kiều bào, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, đồng thời tạo điều kiện cho kiều bào đóng góp vào sự phát triển của quê hương.

Chúng ta luôn trân trọng tinh thần hướng về quê hương và những đóng góp của kiều bào cho sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Nguồn đầu tư, kiều hối, tri thức của kiều bào thực sự là những nguồn lực quan trọng cho phát triển đất nước (với 421 dự án FDI và tổng vốn đăng ký 1,72 tỷ USD tại 42/63 tỉnh, thành; nguồn kiều hối dự báo đạt 16 tỷ USD năm 2024). Bên cạnh đó, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng đóng góp vào sự nghiệp phát triển khoa học công nghệ, giáo dục, y tế và các hoạt động thiện nguyện ở Việt Nam.

Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn nhận thức sâu sắc và đánh giá cao vai trò của kiều bào trong sự phát triển đất nước. Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, việc phát huy sức mạnh của cộng đồng người Việt ở nước ngoài càng trở nên quan trọng. Đẩy mạnh vận động người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật trong nước; triển khai các biện pháp tổng thể, lâu dài để chăm lo, phát triển cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Để huy động tiềm lực kinh tế và nguồn lực tri thức của kiều bào, Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chủ trương và chính sách đơn giản hóa thủ tục hành chính để kiều bào dễ dàng về nước sinh sống, đầu tư và kinh doanh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động kết nối cộng đồng; bồi dưỡng, hỗ trợ phát triển nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài, giảng dạy tiếng Việt và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó tập trung vào thế hệ trẻ; khuyến khích và áp dụng vào thực tiễn các sáng kiến và đề xuất từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Cùng với đó, các văn bản pháp luật quan trọng như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản và Luật Căn cước công dân cũng ngày càng được hoàn thiện, tạo môi trường thuận lợi cho kiều bào về sinh sống, làm việc và đầu tư tại Việt Nam.

Với những chính sách đột phá và môi trường thuận lợi, tôi tin chắc chắn rằng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài sẽ tiếp tục phát huy tối đa tiềm năng, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

– Xin ông chia sẻ một vài suy nghĩ về đối ngoại-ngoại giao Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói, đất nước ta đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới. Việc đưa đất nước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình là phù hợp với xu thế của thời đại và thực tiễn, kinh nghiệm của các nước đi trước. Lịch sử phát triển của nhân loại đã chứng minh để một quốc gia vươn lên trong nền chính trị, kinh tế và văn minh thế giới đòi hỏi có sự bứt phá mạnh mẽ, tạo sự thay đổi căn bản về chất.

Kỷ nguyên mới đặt ra yêu cầu có sự tham gia của tất cả các ngành, lĩnh vực, lực lượng, của cả hệ thống chính trị và của toàn thể dân tộc. Bài học của các quốc gia đi trước cho thấy trong quá trình đó, đối ngoại đóng vai trò quan trọng, định vị Việt Nam thuận lợi trong dòng chảy của thời đại và kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để phục vụ cho sự vươn mình của đất nước.

Một là, trong thế giới phụ thuộc lẫn nhau như ngày nay, sự ổn định và phát triển của các quốc gia đều không thể tách rời môi trường khu vực và quốc tế bên ngoài. Yếu tố bảo đảm cho sự vươn lên của dân tộc là môi trường chiến lược hòa bình, hữu nghị, hợp tác thuận lợi cho phát triển. Do đó nhiệm vụ của đối ngoại là làm thế nào củng cố, giữ vững cục diện này vững vàng trước các biến động, tạo điều kiện cho đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Hai là, đối ngoại có thể đóng vai trò kiến tạo, động lực, mở ra các cơ hội mới cho đất nước vươn mình. Trong đó đối ngoại đóng vai trò kết nối nội lực với ngoại lực, trong đó nội lực là cơ bản, lâu dài, ngoại lực là quan trọng, đột phá. Đó là các nguồn lực về thương mại, đầu tư, ODA, là các xu thế phát triển và liên kết kinh tế, là trật tự thế giới đa cực, đa trung tâm, dựa trên luật pháp quốc tế, là sức mạnh của kỷ nguyên cách mạng khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, toàn cầu hóa…

Ba là, thế và lực mới của đất nước về kinh tế, an ninh, quốc phòng và đối ngoại trong thời kỳ mới đặt ra yêu cầu về tâm thế và vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế. Việt Nam có khả năng, điều kiện tham gia nhiều hơn nhưng cũng được kỳ vọng đóng góp nhiều hơn cho hòa bình, phát triển và giải quyết các vấn đề chung của nhân loại, góp phần xây dựng và bảo vệ trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng dựa trên luật pháp quốc tế.

Bốn là, tầm vóc lịch sử và văn hóa, vị thế chính trị và kinh tế của đất nước tạo điều kiện cho việc phát huy “sức mạnh mềm” của dân tộc, lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh Việt Nam độc lập, tự chủ, hòa hiếu, hợp tác, hữu nghị, phát triển. Đó là sức mạnh tổng hợp của nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới, là đường lối đối ngoại hòa bình, xử lý các vấn đề quốc tế hài hòa, có lý, có tình, tôn trọng luật pháp quốc tế, là sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân thế giới.

Cuối cùng, để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới đòi hỏi cần xây dựng nền đối ngoại, ngoại giao ngày càng toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới. Theo đó sắp xếp tổ chức bộ máy làm công tác đối ngoại tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả song hành với các cơ chế, chính sách thuận lợi cho công tác đối ngoại; xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại, ngoại giao không chỉ có trình độ, năng lực lẫn bản lĩnh chính trị mà còn phải dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám tiên phong, đột phá, có kỹ năng và trình độ ngang tầm quốc tế.

– Năm 2025, chúng ta sẽ kỷ niệm một loạt các sự kiện trọng đại của đất nước. Ngành Ngoại giao sẽ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành như thế nào?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Năm 2025 là năm quan trọng, có ý nghĩa đặc biệt đối với dân tộc ta, là năm kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, 80 năm thành lập nước và 50 năm thống nhất đất nước, năm nước rút thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, đồng thời cũng là năm bản lề bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong không khí phấn khởi đó, Bộ Ngoại giao sẽ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Ngoại giao Việt Nam (28/8/1945-28/8/2025). Ngành Ngoại giao Việt Nam rất vinh dự và tự hào được Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ thiên tài, nhà ngoại giao kiệt xuất trực tiếp đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự dìu dắt trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngoại giao Việt Nam luôn phát huy truyền thống vẻ vang, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, góp phần làm nên những thắng lợi vĩ đại trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Đối với toàn ngành Ngoại giao, đây sẽ là một dịp hết sức đặc biệt để các thế hệ cán bộ ngoại giao cùng nhìn lại chặng đường 80 năm vẻ vang với những đóng góp quan trọng đối với sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ và xây dựng đất nước.

Các hoạt động kỷ niệm sẽ là cơ hội để tôn vinh, tri ân những cống hiến của các thế cán bộ ngoại giao đi trước, tăng cường giáo dục truyền thống, lý tưởng cách mạng và khơi dậy niềm tự hào cho các thế hệ cán bộ ngoại giao kế cận. Đồng thời đây cũng là dịp để phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm của nền ngoại giao thời đại Hồ Chí Minh, hướng tới xây dựng nền đối ngoại – ngoại giao vững mạnh, toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Nhân dịp này, Bộ Ngoại giao sẽ tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm thành lập ngành trải dài trong cả năm 2025, trong đó có Lễ kỷ niệm với sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương; các cuộc gặp mặt với các thế hệ cán bộ ngoại giao, Trưởng các Cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức quốc tế; các cuộc triển lãm và hội thảo khoa học, các buổi tọa đàm, nói chuyện, các ấn phẩm về lịch sử, truyền thống, công tác của ngành cùng các hoạt động kỷ niệm phong phú, đa dạng của các cơ quan đại diện Việt Nam ở khắp nơi trên thế giới.

– Nhìn lại gần 40 năm làm việc trong ngành Ngoại giao, đâu là những kỷ niệm ông cảm thấy đáng nhớ nhất?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Là những cán bộ làm công tác đối ngoại, có lẽ những kỷ niệm sâu sắc nhất cũng là những điều đáng tự hào nhất là trong tiếp xúc, gặp bạn bè quốc tế, chúng tôi được nghe những đánh giá tích cực, sự ngưỡng mộ và khâm phục đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Có thể nói câu chuyện Việt Nam đã truyền cảm hứng cho cộng đồng quốc tế về sự một đất nước vươn lên từ một vùng đất chưa có tên trên bản đồ thế giới, từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá nặng nề, bị bao vây cấm vận, trở thành biểu tượng hòa bình, hữu nghị, phát triển năng động và đóng vai trò tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Trong nhiều thập kỷ đã đi qua, Việt Nam được xem là một biểu tượng của phong trào giải phóng dân tộc, là hiện thân của một đất nước anh dũng, kiên cường. Trong các chuyến thăm của lãnh đạo chủ chốt, lãnh đạo cấp cao ta đến các nước, lãnh đạo và bạn bè quốc tế còn nhắc mãi đến cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam, cho đó là “lương tri” của thời đại và còn nguyên giá trị cho thế giới ngày nay.

Tiếp nối niềm tự hào đó, Việt Nam còn được đánh giá cao từ một góc độ của một quốc gia đang vươn lên mạnh mẽ, phát triển năng động và đóng góp tích cực, trách nhiệm vào các vấn đề chung của thế giới. Việt Nam đã trở thành một hình mẫu thành công trong phát triển kinh tế-xã hội với tốc độ tăng trưởng cao, liên tục trong nhiều năm trong khi bảo đảm công bằng, tiến bộ về xã hội. Vì lý do đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres trong nhiều cuộc tiếp xúc đã nhắc đến Việt Nam như một “hình mẫu của hòa bình và phát triển bền vững.”

Những cán bộ làm công tác đối ngoại cảm thấy rất tự hào, tự tin khi đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác, đa phương hóa, đa dạng hóa của ta đã góp phần bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia dân tộc, đồng thời được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Không phải ngẫu nhiên mà dư luận quốc tế mong muốn tìm hiểu tại sao Việt Nam có thể duy trì quan hệ cân bằng, hài hòa, tích cực với tất cả các nước láng giềng, các nước lớn, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống trong bối cảnh quốc tế đầy biến động.

– Trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn!