Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, thăm hỏi và tặng quà nghệ sĩ Mạc Can cận Tết Giáp Thìn ở Viện dưỡng lão nghệ sĩ – Ảnh: LINH ĐOAN
Sở dĩ nói “độc nhất vô nhị” vì chỉ duy nhất TP.HCM mới có Viện dưỡng lão nghệ sĩ, hay gọi đầy đủ là Khu dưỡng lão nghệ sĩ sân khấu TP.HCM.
Tình thương của NSND Phùng Há
Viện dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM ra đời khoảng năm 1996 tại quận 8 từ tâm nguyện của NSND Phùng Há và những nghệ sĩ tiền bối.
Bà Phùng Há được biết bao thế hệ nghệ sĩ kính trọng không chỉ vì bà giỏi nghề, là người thầy đào tạo ra những nghệ sĩ giỏi mà còn vì tấm lòng biết quan tâm đến đồng nghiệp, đến xã hội.
Rất nhiều công trình ở TP hôm nay dành cho nghệ sĩ đều có dấu ấn Phùng Há như Viện dưỡng lão nghệ sĩ, chùa nghệ sĩ, nghĩa trang nghệ sĩ…
Viện dưỡng lão nghệ sĩ hình thành vì tấm chân tình và thấu cảm của người nghệ sĩ có tài, có tâm này.
Bà hiểu rằng khi người nghệ sĩ về già phải đối diện với bệnh tật, nghèo khó và có khi cả cô đơn.
Viện là nơi cưu mang những nghệ sĩ sân khấu già yếu, bệnh tật, khó khăn.
NSND Kim Cương được xem là người kế nhiệm xuất sắc hình ảnh nghệ sĩ hoạt động không mệt mỏi vì cộng đồng, vì đồng nghiệp.
Khi làm chương trình Nghệ sĩ tri âm hỗ trợ nghệ sĩ nghèo, khó khăn, Kim Cương nói bà bền bỉ vì rất hiểu sự ngặt nghèo của những người làm nghệ thuật.
“Ở những ngành nghề khác, người ta đi từ thấp lên, công nhân, tổ trưởng, quản lý tới giám đốc.
Còn nghệ sĩ thì mới 16, 17 tuổi đã có thể làm đào chánh, hưởng vinh hoa phú quý trước, rồi cứ thế theo thời gian đi xuống dần làm dàn bao, đào mụ, kép lão.
Cuối cùng còn lại gì? Tuổi già, đau yếu và cô đơn” – Kim Cương buồn bã nói.
Cổng vào Viện dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM (tức Khu dưỡng lão nghệ sĩ sân khấu) – Ảnh: LINH ĐOAN
Gần 30 năm tồn tại, Viện dưỡng lão nghệ sĩ từ lâu đã là nơi lui tới thăm viếng, tặng quà của nhiều nghệ sĩ và nhà hảo tâm.
Có rất nhiều nghệ sĩ xem đây là địa chỉ phải đến hằng năm như Lệ Thủy, Bạch Tuyết, Bảo Quốc, Trịnh Kim Chi, gia đình nghệ sĩ Lý Huỳnh, ca sĩ Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng…
Không có chương trình từ thiện nào của Kim Cương dành cho nghệ sĩ mà thiếu tên Viện dưỡng lão nghệ sĩ.
Các đoàn phim cũng đến thăm, tặng quà. Các nghệ sĩ, tác giả, đạo diễn… qua đời cũng có tâm nguyện dành tiền phúng điếu tặng viện dưỡng lão…
Cố tác giả Minh Khoa (nổi tiếng với vở Người ven đô) trước khi mất đã có tâm nguyện dùng tiền phúng điếu đám tang ông tặng cho nghệ sĩ ở Viện dưỡng lão nghệ sĩ. Gia đình ông sau đó đến thăm và tặng phong bì cho các nghệ sĩ trong viện – Ảnh: LINH ĐOAN
Viện dưỡng lão là ký ức đẹp trong tâm trí người làm nghề. Là nơi để các nghệ sĩ tìm đến để động viên những người đã dành thanh xuân cho ánh đèn sân khấu, là nơi để người trẻ bày tỏ sự tri ân và cũng để ngẫm nghĩ về cái nghề, cái nghiệp mà họ đang theo đuổi.
Nơi ở mới là lựa chọn tốt
Viện dưỡng lão nghệ sĩ trực thuộc Ban Ái hữu nghệ sĩ (thuộc Hội Sân khấu TP.HCM), dù có nhiều nỗ lực nhưng duy trì hoạt động của viện gặp nhiều khó khăn.
Cơ sở vật chất xuống cấp dù cách đây vài năm nghệ sĩ Trịnh Kim Chi (trưởng ban) đã vận động xã hội hóa tu sửa. Trong viện không có điều kiện một người chăm sóc một người, trong khi các nghệ sĩ lớn tuổi, nhiều bệnh tật.
Các nghệ sĩ và nhà hảo tâm tặng quà cho nghệ sĩ Viện dưỡng lão nghệ sĩ trong ngày bàn giao công trình tu sửa viện năm 2021 – Ảnh: LINH ĐOAN
Bà Thanh Thúy, phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, cho biết UBND TP rất quan tâm đến các nghệ sĩ ở viện dưỡng lão. Vì vậy, sở đã phối hợp với các ban ngành tích cực để sớm đưa các văn nghệ sĩ ở viện sang Trung tâm dưỡng lão Thị Nghè có điều kiện chăm sóc tốt hơn.
UBND TP có quyết định chuyển vào tháng 12-2023, tuy nhiên vì nghệ sĩ có nguyện vọng muốn ở lại ăn Tết Giáp Thìn nên ngày 27-2 này nghệ sĩ mới chính thức chuyển về “nhà mới”.
Nghệ sĩ Kim Cương nói bà biết anh chị em nghệ sĩ trong viện sẽ buồn vì “gắn bó mấy chục năm biểu dời đi ai mà không tâm trạng.
Nhưng quan trọng là qua Thị Nghè chỗ ở khang trang hơn, được chăm sóc y tế 24/7, yên tâm hơn nhiều” – bà Kim Cương nói và bà còn mua sẵn 9 chiếc tivi để trang bị mỗi phòng của nghệ sĩ.
Theo kế hoạch 7 nghệ sĩ còn lại gồm Diệu Hiền, Lệ Thẩm, Ngọc Đáng, Hoa Tranh, Ngọc Bê, Lam Sơn, công nhân sân khấu Đặng Thị Xuân sẽ chuyển về “nhà mới”.
Hai nghệ sĩ Mạc Can, Huỳnh Thanh Trà cũng kịp được hỗ trợ để vào Thị Nghè dịp này. Tuy nhiên, thật buồn khi trước Tết nghệ sĩ Lệ Thẩm đã lặng lẽ qua đời.
Nghệ sĩ Quang Khải (bìa phải) thuộc Nhà hát cải lương Việt Nam trong dịp vào TP.HCM cũng đã đến tặng quà và giao lưu văn nghệ với nghệ sĩ trong viện – Ảnh: LINH ĐOAN
Có lẽ cái tên Viện dưỡng lão nghệ sĩ theo thời gian sẽ đi vào dĩ vãng. Có tranh cãi, có tiếc nuối nhưng lựa chọn hiện tại đang là tốt nhất cho các nghệ sĩ già yếu lại cô đơn.
Theo thông tin riêng của Tuổi Trẻ, mới đây nghệ sĩ Hoa Tranh xin về sống nhà bà con mà không vào Trung tâm dưỡng lão Thị Nghè.
Ông Nguyễn Trung, chánh văn phòng Hội Sân khấu TP.HCM, cho biết hội tôn trọng quyết định của bà dù mọi thủ tục, chuẩn bị cho nghệ sĩ Hoa Tranh đã hoàn tất.
Như vậy, sẽ chỉ còn năm nghệ sĩ là Diệu Hiền, Ngọc Đáng, Ngọc Bê, Lam Sơn, công nhân sân khấu Đặng Thị Xuân cùng Mạc Can, Huỳnh Thanh Trà về Thị Nghè ngày 27-2.
