Ngày 21/8, tại thành phố Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) đã tổ chức hội thảo với chủ đề: “Tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đối với báo chí: Thách thức và cơ hội”.
Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hải Vân, Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí cho biết, AI có thể giúp tổng hợp và phân tích dữ liệu nhanh chóng hơn, giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian và nỗ lực trong quá trình nghiên cứu và sản xuất tin, bài. Thêm vào đó, việc triển khai thành công AI trong tòa soạn sẽ giúp cá nhân hóa nội dung để phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng đối tượng độc giả, từ đó tăng khả năng tương tác và độ hấp dẫn của các sản phẩm báo chí. Nhờ vậy, các nhà báo sẽ mang đến cho độc giả những tin tức mà họ muốn, theo cách thức cá nhân hơn và bao phủ được nhiều chủ đề hơn.
“Tuy nhiên, thách thức mà AI mang lại cũng không hề nhỏ. Một trong những thách thức lớn nhất mà AI mang đến là việc tạo ra và lan truyền tin giả (fake news). AI có khả năng học từ các mẫu dữ liệu khổng lồ và tạo ra nội dung mới dựa trên những mẫu đó. Các mô hình AI hiện đại như GPT-3 và GPT-4 có khả năng tạo ra văn bản rất thuyết phục dựa trên một số thông tin đầu vào cơ bản. Những mô hình này có thể tạo ra các bài viết hoặc tin tức giả mạo với nội dung chi tiết và trôi chảy, khiến người đọc khó có thể nhận ra đó là tin giả.
Ngoài ra, công nghệ deep-fake sử dụng AI để tạo ra video và hình ảnh giả mạo, trong đó người xem có thể thấy những hình ảnh hoặc video của các sự kiện hoặc nhân vật hoàn toàn không có thật. Điều này làm tăng khả năng lan truyền thông tin sai lệch thông qua các phương tiện truyền thông trực quan”, bà Nguyễn Thị Hải Vân chia sẻ.
Ông Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam và bà Nguyễn Thị Hải Vân, Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí.
Tại hội thảo, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam đã chia sẻ những cơ hội, thách thức của báo chí trong kỷ nguyên AI. Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam cho biết, các công nghệ AI vừa mang lại cơ hội, vừa là mối đe dọa đối với ngành báo chí. Trong vài thập kỷ qua, các cơ quan báo chí trên thế giới trải qua nhiều khó khăn vì nguồn thu quảng cáo và đặt mua báo in suy giảm. Các công nghệ AI, nếu được ứng dụng và triển khai sớm để tranh thủ tối đa sức mạnh, có thể có tác động tích cực giúp các cơ quan báo chí phát triển bền vững.
“Về cơ hội, AI giúp tiết kiệm thời gian, có thể sử dụng AI như một trợ lý trong tòa soạn để làm những “việc lặt vặt” (bóc băng ghi âm, làm phụ đề…), giúp tòa soạn làm được nhiều việc hơn dù chỉ có nguồn lực hạn chế, xử lý ‘các núi’ dữ liệu… Đồng thời, AI giúp các tòa soạn chinh phục những thị trường mới, các nội dung văn bản cũng như video và audio có thể được dịch sang các ngôn ngữ khác một cách dễ dàng…
Đặc biệt, AI giúp các cơ quan báo chí trong việc lập trình, tìm khuôn thức trong dữ liệu, gợi ý các ý tưởng về nội dung, hỗ trợ công việc biên tập, gợi ý ý tưởng bài viết, lập danh sách bài liên quan để bổ trợ cho một bài viết, đưa ra nhiều phiên bản nội dung khác nhau cho từng đối tượng, sử dụng AI trong dẫn chương trình truyền hình…”, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh chia sẻ.
Các đại biểu tham dự tại hội thảo.
Bên cạnh cơ hội, AI cũng tạo ra nhiều thách thức cho báo chí, chẳng hạn: Tác động của “zero-click search” có thể khiến mất khoảng 2 tỷ USD doanh thu quảng cáo mỗi năm trong toàn bộ ngành báo chí, tìm kiếm bằng AI có thể gây thiệt hại tới 1/3 tổng hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí (theo chuyên gia Greg Piechota của INMA)… Nghiên cứu của Gartner dự đoán khối lượng tìm kiếm theo cách truyền thống sẽ giảm 25% vào năm 2026.
“Hơn nữa, việc sử dụng AI có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ, làm giảm vai trò của con người trong việc kiểm tra và xác minh thông tin. Đồng thời, có những nội dung AI đưa ra khó có thể kiểm chứng độ chính xác và có thể gây tác động xấu, quy mô lớn đến xã hội. Trong tương lai, AI nếu không còn là trung gian mà trực tiếp đưa thông tin đến thẳng người độc giả thì vấn đề đặt ra cho các cơ quan báo chí, các nhà báo làm thế nào để thích ứng liên tục, cần phải có tư duy thích ứng và hiểu rõ độc giả cần gì và AI tác động đến niềm tin ra sao…”, chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nhấn mạnh.
Cũng tại hội thảo, các đại biểu đã trình bày những tham luận về tác động của AI đối với báo chí: Tham luận “Tác động của AI đối với báo chí – Đáng mừng hơn đáng lo” của nhà báo Lê Xuân Trung- Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ; tham luận “Trí tuệ nhân tạo trong cuộc cạnh tranh giữa các công ty công nghệ và các cơ quan báo chí – Cần luật chơi công bằng” của nhà báo Nguyễn Đức Hiển, Phó Tổng biên tập báo Pháp luật TP Hồ Chí Minh…; phân tích các case study thành công của AI trong báo chí như: Báo VietnamPlus (Thông Tấn Xã Việt Nam), báo Tuổi trẻ và thảo luận một số đề xuất để nâng cao công tác đào tạo, bồi dưỡng báo chí trong thời đại AI hiện nay.
