“Sốc văn hóa, dị ứng văn hóa” gây trăn trở cho ngành giáo dục

PGS.TS. Trần Huyền Sâm, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế cho biết, trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, nhân loại đã chuyển dịch từ đối đầu sang đối thoại liên văn hóa. Giáo dục liên văn hóa sẽ giúp chúng ta hướng đến một viễn cảnh toàn cầu hóa: đa dạng, tương tác, bình đẳng và tôn trọng sự khác biệt giữa các nền văn hóa.

Vấn đề toàn cầu hóa tác động sâu sắc đến lĩnh vực giáo dục. Đây cũng là những trăn trở của ngành giáo dục nói riêng và xã hội nói chung. Sốc văn hoá, dị ứng văn hoá khác biệt hay chối bỏ văn hoá cội nguồn, đó là thực trạng mà chúng ta gặp phải trong môi trường giáo dục đa văn hoá. Đặc biệt, trong một thế giới phẳng của xu hướng toàn cầu hoá, thách thức lớn nhất chính là chống lại sự xâm lấn của chủ nghĩa toàn trị và giữ bản sắc của mỗi chủ thể văn hoá.

Đây là nội dung được PGS.TS. Trần Huyền Sâm chia sẻ tại Hội thảo khoa học quốc tế Văn hóa và Giáo dục lần thứ V năm 2024 – ICCE 2024 tổ chức ngày 7/12 với chủ đề “Giáo dục liên văn hóa trong bối cảnh hội nhập”. Hội thảo do Trường Đại học Thủ Đô Hà Nội phối hợp với Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế và các đối tác trong, ngoài nước tổ chức. 

Theo bà Sâm, giáo dục liên văn hoá sẽ giúp các em sinh viên, học sinh phát triển kỹ năng, kiến thức, từ đó, có một thái độ phù hợp trong môi trường học đường. Các nhà nghiên cứu đề xuất những biện pháp giảng dạy và học tập trong từng bộ môn như: ngoại ngữ, ngữ văn, lịch sử, địa lý… Đồng thời, các tham luận của các tác giả tham gia hội thảo đã nhấn mạnh rằng, giáo dục trong thời đại kỹ thuật số đang phải vật lộn với những không gian mới của “cuộc đấu tranh về bản sắc” và trong tình huống lịch sử này giáo viên chính là nhân tố quan trọng để “hòa giải văn hóa”.

Hội thảo khoa học quốc tế Văn hóa và Giáo dục lần thứ V năm 2024 (ICCE 5) gồm phiên toàn thể và các phiên chuyên đề với 6 tiểu ban: những vấn đề chung về liên văn hóa; giáo dục và các phạm trù liên văn hóa; giáo dục liên văn hóa trong môi trường đại học; giáo dục liên văn hóa trong môi trường giáo dục phổ thông; liên văn hóa và vấn đề địa chính trị; liên văn hóa với lĩnh vực văn học nghệ thuật.

Hội thảo năm nay thu hút sự quan tâm lớn của các nhà khoa học trong nước và quốc tế như Pháp, Nhật Bản, Thái Lan… với hơn 150 bài nghiên cứu được gửi về.

PGS.TS Đỗ Hồng Cường, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ Đô Hà Nội chia sẻ, với sự tham gia nhiệt tình và những đóng góp quý báu của các đại biểu, Hội thảo khoa học quốc tế Văn hóa và Giáo dục lần thứ V năm 2024 sẽ mang lại nhiều kiến thức và kinh nghiệm hữu ích, góp phần thúc đẩy giáo dục liên văn hóa trong bối cảnh hội nhập. Các vấn đề nghiên cứu về văn hóa,  giáo dục được bàn thảo và mở rộng khuyến khích sự tham gia của các học giả trên toàn thế giới nhằm cùng nhau xây dựng một học thuật phong phú và đa dạng.

PGS.TS Nguyễn Thanh Hùng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế đánh giá: “Đối với Việt Nam, trong quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế, đặc biệt là khi đất nước bước vào “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, văn hóa và con người là sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước phồn vinh và hạnh phúc, là giá trị bản ngã để khẳng định một dân tộc Việt Nam hùng cường sánh vai với bè bạn năm châu. Do vậy, việc bảo tồn, gìn giữ và lưu truyền những giá trị tinh hoa của văn hóa dân tộc trên nền tảng tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại cũng như cùng tồn tại trong sự tôn trọng sự khác biệt của các nền văn hóa không chỉ đặt lên vai của những người làm công tác văn hóa mà của chính chúng ta, những nhà khoa học, nhà giáo dục của các trường đại học, nhất là của các trường sư phạm.

Là trường đại học đóng trên mảnh đất Cố đô lịch sử, nơi lưu giữ nhiều di sản văn hóa thế giới của Việt Nam và vừa được Quốc hội khóa XIV biểu quyết thành lập thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn di sản, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế trong những năm qua đã có nhiều nỗ lực để góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, nhất là trong ngành giáo dục cho không chỉ các địa phương ở miền Trung – Tây Nguyên mà còn của cả nước. 

Nhiều thế hệ người học của trường chúng tôi đã và đang có mặt trên nhiều bục giảng, để mang những giá trị văn hóa của mảnh đất Cố đô đến với nhiều địa phương trong cả nước cũng như vươn ra thế giới. Và hội thảo ngày hôm nay cũng chính là một trong những giá trị mà chúng tôi tạo ra, để tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp đó. Tôi tin tưởng rằng, với thành công của hội thảo lần này, Chuỗi hội thảo của chúng ta sẽ không ngừng lớn mạnh và trở thành một phần của giá trị Liên văn hóa mang tính quốc tế”.