Sáng kiến hòa bình Gaza của ông Biden rơi vào bế tắc

Chiến lược đe dọa phản tác dụng của ông Biden

Tổng thống Biden đã cố gắng phá vỡ sự bế tắc trong các cuộc đàm phán ngừng bắn ở Gaza hồi cuối tháng trước. Người đứng đầu Nhà Trắng có bài phát biểu nêu rõ điều mà ông nói là đề xuất của Israel về một thỏa thuận 3 giai đoạn nhằm giải phóng các con tin và để “chấm dứt vĩnh viễn chiến tranh”. 

Và theo các quan chức quen thuộc với cuộc đàm phán, Qatar và Ai Cập đã nói với các nhà lãnh đạo Hamas trong những ngày vừa qua rằng họ có thể bị bắt giữ, phong tỏa tài sản, trừng phạt và trục xuất khỏi nơi trú ẩn ở Doha nếu họ không đồng ý ngừng bắn với Israel.

Những lời đe dọa trên được cho rằng nhằm tìm cách thuyết phục Hamas đạt được một thỏa thuận mà Nhà Trắng cần trong bối cảnh chính giới Mỹ đang có quan điểm hỗn loạn về cuộc chiến tại Gaza.

Theo một tuyên bố của Nhà Trắng, trong cuộc điện đàm hôm thứ Hai, Tổng thống Biden đã thúc giục Quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani của Qatar “sử dụng mọi biện pháp thích hợp để đảm bảo Hamas chấp nhận thỏa thuận”.

Các quan chức hàng đầu của Mỹ, trong đó có William Burns, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương, đã bay tới Trung Đông trong tuần này để thúc đẩy sáng kiến của Tổng thống Biden. Ông Burns đã hội đàm với Thủ tướng Qatar và Giám đốc tình báo Ai Cập tại Doha.

Người đứng đầu CIA yêu cầu các quan chức Qatar và Ai Cập nói với nhà lãnh đạo Ismail Haniyeh của Hamas rằng các nhà hòa giải quốc tế sẽ đảm bảo rằng các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn vĩnh viễn sẽ bắt đầu ngay sau tuần thứ ba của giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận.

Các quan chức cho biết Hamas từ chối đề nghị đó, rằng lực lượng này sẽ chỉ chấp nhận thỏa thuận nếu Israel đưa ra cam kết bằng văn bản về lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, đặc biệt là khi Thủ tướng Netanyahu đã công khai tuyên bố rằng ông sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào dẫn đến một lệnh ngừng bắn lâu dài.

Sau đó, các quan chức Qatar và Ai Cập đã nói với lãnh đạo Hamas rằng Mỹ đã yêu cầu họ đưa ra cảnh báo về các biện pháp trừng phạt và bắt giữ có thể xảy ra. Đây không phải là lần đầu tiên Qatar đe dọa trục xuất các thủ lĩnh Hamas khỏi “căn cứ” ở Doha, nơi họ đã trú ẩn trong hơn một thập kỷ. Các quan chức Qatar ngay từ tháng 3 đã cảnh báo rằng các nhà lãnh đạo Hamas sẽ phải đối mặt với việc bị trục xuất nếu họ không chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn.

Hamas vẫn tỏ ra “cảnh giác”

Nhưng cách làm của Mỹ đang có tác dụng ngược. Hôm thứ Năm, sau khi những lời đe dọa được đưa ra, lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh, người đứng đầu văn phòng chính trị của lực lượng này đang lưu vong ở Qatar, cho biết ông sẽ không đồng ý về một thỏa thuận không đáp ứng các điều kiện của tổ chức.

Mang thông điệp từ thủ lĩnh quan trọng nhất của nhóm ở Gaza, Yahya Sinwar, ông Haniyeh cho biết đề xuất hiện tại là không thể chấp nhận được đối với Hamas bởi vì, trong mắt lực lượng này, nó không đảm bảo sự kết thúc của chiến tranh.

Phản ứng của Hamas là trở ngại mới nhất cho nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm khôi phục các cuộc đàm phán bị đình trệ lâu nay hướng tới một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza và giải phóng các con tin Israel.

Một rắc rối bất ngờ khác xuất hiện hôm thứ Bảy khi Israel giải cứu 4 con tin từ trung tâm Gaza trong một cuộc đột kích giữa ban ngày khiến ít nhất 200 người Palestine thiệt mạng và bị thương.

Các quan chức Mỹ cũng cho biết họ chưa nhận được câu trả lời cuối cùng từ Hamas về đề xuất ngừng bắn mới. Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, John Kirby cho biết: “Chúng tôi vẫn đang chờ phản hồi chính thức từ Hamas”.

Cuộc chiến ở Gaza đã gây áp lực chính trị lên Tổng thống Biden, người phải đối mặt với sự phản đối từ chính đảng của ông về việc Mỹ liên tục cung cấp vũ khí mà Israel sử dụng để ném bom Gaza, cũng như cả những lời chỉ trích từ Đảng Cộng hòa về việc ông đang làm rạn nứt mối quan hệ với đồng minh Israel.

Với việc sáng kiến hòa bình Gaza của Tổng thống Biden vẫn đang bế tắc, thì Daniel Levy, cựu quan chức và nhà đàm phán của Israel, cho biết vòng đàm phán hiện tại có nguy cơ lặp lại những thất bại trước đó.

Quang Anh