Trang chủNewsNhân quyềnRuộng bậc thang - động lực phát triển vùng dân tộc thiểu...

Ruộng bậc thang – động lực phát triển vùng dân tộc thiểu số phía Bắc


Đã từ lâu ruộng bậc thang trở thành hình thức canh tác độc đáo, tạo nên nét truyền thống đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) ở nhiều tỉnh vùng cao phía Bắc.

Không chỉ ổn định lương thực, trong những năm gần đây, ruộng bậc thang còn là điểm đến lý tưởng của du khách thập phương, tạo đà cho du lịch văn hoá cộng đồng phát triển, tăng sinh kế, nâng cao chất lượng đời sống người DTTS, góp phần rút ngắn khoảng cách kinh tế – xã hội giữa miền núi và miền xuôi.

Ruộng bậc thang - động lực phát triển vùng dân tộc thiểu số phía Bắc
Ruộng bậc thang Mù Cang Chải gắn liền với đời sống, tập tục của người Mông. (Nguồn: TTXVN)

Công trình kiến trúc vĩ đại

Ruộng bậc thang là một hình thức canh tác với nét đặc trưng riêng của cư dân vùng cao trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có đồng bào các DTTS các địa phương vùng núi phía Bắc Việt Nam. Được hình thành và trải dài qua hàng trăm năm những thửa ruộng bậc thang là minh chứng rõ nét về lịch sử định cư lâu đời và tập quán lao động sản xuất nông nghiệp của các DTTS Việt Nam.

Do địa bàn có địa hình phức tạp, hầu hết là khu vực núi cao, độ dốc lớn, nên trồng lúa ở ruộng bậc thang là hoạt động sản xuất nông nghiệp giữ vị trí, vai trò trong cơ cấu kinh tế của đồng bào DTTS phía Bắc. Thiếu đất bằng phẳng để sản xuất nông nghiệp, nhất là trồng lúa nước, vì thế đồng bào DTTS thường chọn các vạt đất không có đá trên triền đồi, sườn núi với diện tích khá rộng, độ dốc vừa phải và vị trí thuận lợi để đón nước mưa, nước suối.

Nhiều DTTS nắm giữ kỹ thuật làm ruộng bậc thang, điển hình là người La Chí, Dao, Tày, Nùng, Cờ Lao, Phù Lá, Hà Nhì… Ruộng bậc thang được tạo nên từ chính sức lao động, bàn tay, khối óc, kinh nghiệm được tích lũy, công cụ lao động đơn giản như dao, cuốc, xẻng, xà beng, cày, bừa mà không cần đến nhiều sự trợ giúp của máy móc hiện đai.

Mặt khác, kỹ thuật canh tác ruộng bậc thang còn là phương thức canh tác hiếm có trên thế giới, biểu hiện của sản phẩm trí tuệ, chứng minh năng lực chinh phục thiên nhiên và thái độ sống hài hòa thiên nhiên của đồng bào DTTS miền núi phía Bắc. Đồng thời, là vốn quý chứng minh khả năng vượt trội của con người trong việc chinh phục tự nhiên và tư duy sáng tạo, có năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu.

Những thửa ruộng bậc thang hẹp về chiều ngang những vẫn đủ để cày bừa, thửa ruộng trên nằm chênh với thửa ruộng dưới khoảng cách giữa các thửa ruộng liền kề cao khoảng 1,5m; chỗ cao được người dân ủi bớt đất, chỗ trũng thì bồi thêm đất.

Khác với các đồng lúa vùng đồng bằng, những thửa ruộng bậc thang ở vùng cao ở phía Bắc cứ xếp chồng lên nhau. Từ lớp này đến lớp khác, người xem cảm tưởng giống như những bậc thang bắc lên tận trời xanh. Khi mùa đổ nước, ruộng bậc thang trông như như mặt gương soi cả mây trời xanh ngắt. Đến mùa lúa mới, ruộng bậc thang lại “khoác lên mình” tấm áo xanh mướt, đẹp đến lạ thường. Khi mùa lúa chín, ruộng bậc thang vàng rực trên những sườn đồi, tạo nên cảnh đẹp trù phú và thơ mộng. Vì vậy, ruộng bậc thang là một công trình kiến trúc nghệ thuật đầy tính sáng tạo, đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS vùng núi phía Bắc, mở ra tiềm năng du lịch đối với đồng bào DTTS nơi đây.

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), các cụm ruộng bậc thang tại huyện Mù Cang Chải (Yên Bái); Sa Pa, Bát Xát (Lào Cai), Hoàng Su Phì (Hà Giang) đã được xếp hạng di sản danh lam thắng cảnh cấp quốc gia với hơn 2.076 ha nằm trong vùng bảo vệ. Ruộng bậc thang tại Lai Châu hiện đã nằm trong danh mục kiểm kê di sản, tiến hành lập hồ sơ đề nghị công nhận xếp hạng di sản danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.

Phát triển kinh tế du lịch gắn với bảo tồn văn hóa

Việt Nam là quốc gia có gần 65% dân số sống ở nông thôn. Phát triển kinh tế thông qua du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới là xu thế tất yếu. Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm phát triển du lịch từ thế mạnh của từng vùng. Theo đó, Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành, xác định đưa du lịch nông thôn trở thành một chương trình để chỉ đạo thực hiện đồng bộ, mang tính hệ thống trên phạm vi cả nước, gắn với xây dựng nông thôn mới nhằm góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tích hợp nhiều giá trị, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã triển khai chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 đến tất cả các tỉnh, thành phố. Theo bộ trên, đến hết tháng 6/2023 đã có 45/63 tỉnh, thành ban hành Đề án hoặc Kế hoạch triển khai phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, trong đó nhiều địa phương ở vùng trung du và miền núi phía Bắc xác định mô hình ruộng bậc thang là một hướng đi chiến lược quan trọng, trở thành sản phẩm du lịch đặc sản, có thương hiệu riêng trên cơ sở khai thác các giá trị truyền thống của cộng đồng các DTTS.

Hiện nay, nước ta có 3 loại hình du lịch nông thôn cơ bản: du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và du lịch canh nông. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, vùng trung du miền núi phía Bắc có hơn 215 mô hình du lịch, trong đó mô hình du lịch ruộng bậc thang đang có xu hướng phát triển mạnh mẽ trong những năm trở lai đây. Ruộng bậc thang đã gắn bó với văn hóa, nếp sống cũng như việc sản xuất nông nghiệp của người dân. Vì vậy, cấp ủy, chính quyền địa phương đã coi bảo tồn văn hóa gắn với phát triển kinh tế từ thửa ruộng của đồng bào DTTS là một trong những vấn đề cần quan tâm, chú trọng.

Ngày 16/9/2023, tại bản Lìm Mông, xã Cao Phạ, huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) đã phối hợp với Công ty Cổ phần Du lịch và thể thao Viên Nam tổ chức Lễ khai mạc Festival dù lượn “Bay trên mùa vàng” năm 2023. (Nguồn: TTXVN)
Tháng Chín là lúc Mù Cang Chải vào thời điểm đẹp nhất trong năm, thời điểm tuyệt vời để các phi công thực hiện những chuyến bay cho khách ưa du lịch mạo hiểm. (Nguồn: TTXVN)

Ruộng bậc thang không chỉ mang đến giá trị kinh tế từ các sản phẩm nông nghiệp thu hoạch được mà là nguồn tài nguyên độc đáo thu hút du khách đến với vùng núi phía Bắc. Đa số địa phương thuộc vùng núi phía Bắc đã và đang tập trung khai thác du lịch ruộng bậc thang vào hai mùa chính trong năm là “mùa nước đổ” (còn gọi là mùa trắng) vào khoảng tháng 4-5, và “mùa lúa chín” (còn gọi là mùa vàng) vào khoảng tháng 9-10. Các lễ hội ruộng bậc thang tổ chức tại nhiều tỉnh, trong đó hoạt động trải nghiệm dù lượn bay trên mùa vàng Mù Cang Chải thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách…

Các hoạt động du lịch hết sức phong phú. Ví dụ như, tại Yên Bái nhằm phát huy giá trị của ruộng bậc thang, từ năm 2015 tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm tôn vinh danh thắng ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải gắn với tôn vinh các giá trị văn hóa dân tộc Mông, nâng cao ý thức bảo tồn di sản, thu hút khách du lịch, sự kiện Festival dù lượn “Bay trên mùa vàng” và “Bay trên mùa nước đổ” hàng năm đã trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn. Hay, vừa qua chương trình “Qua những miền di sản ruộng bậc thang” năm 2023 tại Hoàng Su Phì (Hà Giang) là sự kiện du lịch hấp dẫn thông qua chiêm ngưỡng vẻ đẹp mùa lúa chín ở ruộng bậc thang cùng với khám phá nét văn hóa độc đáo của các dân tộc với những lễ hội, nghi thức truyền thống như: Ngày hội Văn hóa dân tộc Mông toàn huyện lần thứ III, Ngày hội bản em tại xã Bản Phùng, Ngày hội bản Dao, Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao; Lễ cúng cơm mới của dân tộc Dao. Cùng với đó là tour tham quan, trải nghiệm ruộng bậc thang, bắt cá chép ruộng tại đồi mâm xôi…

Phát triển du lịch ruộng bậc thang là cơ sở để hệ thống chính trị và đồng bào vùng cao nâng cao nhận thức trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa. Đồng thời, việc mở rộng du lịch đáp ứng nhu cầu việc làm cho người dân, tăng sinh kế, là cơ hội cho đồng bào vươn lên thoát nghèo, làm chủ cuộc sống từ chính những “công trình kiến trúc vĩ đại” được cha ông trao truyền lại.

Mới đây, TP Hồ Chí Minh và nhóm hợp tác gồm 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng đã công bố sản phẩm “Hành trình kết nối vùng di sản ruộng bậc thang quốc gia Tây Bắc” kết nối Hà Nội – Phú Thọ – Nghĩa Lộ, Mù Cang Chải (Yên Bái) – Than Uyên, Tam Đường, Phong Thổ (Lai Châu) – Sa Pa, Bắc Hà (Lào Cai) – Xín Mần, Hoàng Su Phì (Hà Giang). Trong 6 tháng đầu năm 2023, các tỉnh trong nhóm hợp tác đã tổ chức 14/25 hoạt động; thu hút hơn 36,3 triệu lượt khách du lịch, với tổng doanh thu du lịch gần 105.000 tỷ đồng.





Nguồn

Cùng chủ đề

Trình diễn trang phục dân tộc thiểu số trên ruộng bậc thang

 - Tại lễ trao giải SMARTIES Vietnam 2024, Vietnam Airlines được vinh danh ở hai hạng mục Personalization (Cá nhân hóa, giải Bạc - không có giải Vàng) và Real Time Marketing (Tiếp thị theo thời gian thực, giải Đồng) cho chiến dịch “Million miles of wonder experiences”. (PLVN) - Cuối tháng 10 vừa qua, UBND tỉnh Bình Định có liên tiếp 2 văn bản gửi Bộ Giao thông...

Thăm “ngôi nhà chung” bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số huyện A Lưới

(Tổ Quốc) - Việc đưa vào hoạt động Làng văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế) đã đáp ứng được mong mỏi về một "ngôi nhà chung" để bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc đang sinh sống tại đây. ...

Phụ nữ dân tộc thiểu số ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, nâng tầm sản vật quê hương

Trong thế giới đầy biến động hôm nay, những người phụ nữ dân tộc thiểu số đang chứng minh rằng họ không chỉ là những người giữ gìn văn hóa truyền thống, mà còn là những nhà tiên phong trong việc áp dụng khoa học công nghệ hiện đại để...

Thu hút đầu tư vào miền núi Khánh Hòa

Với lợi thế khí hậu mát mẻ, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, 20 năm qua, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa đã trồng thành công nhiều loài cây ăn quả có giá trị cao. Tiêu biểu như sầu riêng, mít nghệ, chôm chôm, măng cụt. Gần 10 năm qua, người dân địa phương đã mạnh dạn chuyển đổi từ những cây trồng hiệu quả thấp, vườn tạp sang chuyên canh các loài cây ăn quả có hiệu...

Điện Biên quan tâm phát triển du lịch cộng đồng

Là loại hình du lịch thế mạnh với bản sắc riêng, góp phần quan trọng thu hút, phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương, thời gian qua, tỉnh Điện Biên luôn quan tâm đầu tư nguồn lực, chính sách khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng ở các thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ông Nguyễn Minh Phú, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, cho biết:...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Doanh nghiệp, người tiêu dùng ngần ngại “xuống tiền”, có lý do để tạm gác âu lo

Theo các khảo sát và bình luận từ các giám đốc điều hành doanh nghiệp, trong nhiều tháng qua, người tiêu dùng và doanh nghiệp đã trì hoãn việc mua sắm, đầu tư. Nguyên nhân một phần bởi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.

Sau iPhone 16, Indonesia tiếp tục cấm bán điện thoại Google Pixel

Không chỉ có iPhone 16, điện thoại Pixel của Google cũng đã bị cấm bán tại Indonesia vì không đáp ứng yêu cầu về hàm lượng nội địa hóa.

Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến “giờ G”, ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Chưa đầy 48 giờ nữa, toàn thế giới sẽ biết ai trở thành tổng thống thứ 47 của nước Mỹ. Tuy nhiên, cho đến giờ phút ấy, không ai có thể nói chắc chắn được điều gì, ngay cả các kết quả thăm dò trước bầu cử.

Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bộ sách "Vang danh nghề cổ' - series tranh truyện độc đáo giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống của Việt Nam dành cho bạn đọc nhỏ tuổi.

Apple ra mắt MacBook Pro M4, giá khởi điểm từ 39,99 triệu đồng

Sau khi trình làng iMac và Mac Mini M4, Apple tiếp tục ra mắt mẫu MacBook Pro thế hệ mới với ba tùy chọn chip M4, M4 Pro và M4 Max.

Bài đọc nhiều

Đà Nẵng cho thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân giá từ 39.000 đồng/m2

Đà Nẵng quy định cụ thể từng mức giá cho thuê nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp đối với từng loại hình nhà ở. UBND TP Đà Nẵng vừa ban hành khung giá thuê nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp trên địa bàn thành phố.Theo đó, đối với nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không bằng vốn đầu tư công, nguồn...

Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Ngày 1/11, chương trình Lương thực thế giới (WFP) của Liên hợp quốc kêu gọi khẩn cấp quyên góp 404 triệu USD nhằm hỗ trợ các hoạt động viện trợ nhân đạo tại Nam Sudan trong năm tới trong bối cảnh nạn đói đang gia tăng.

Nhận diện hoạt động tuyên truyền chia rẽ khối đoàn kết dân tộc, kích động “ly khai”, “tự trị” trong vùng dân tộc thiểu...

Thời gian qua, các thế lực thù địch, phản động đẩy mạnh tiến hành hoạt động tuyên truyền chia rẽ khối đoàn kết dân tộc, kích động “ly khai”, “tự trị” trong vùng dân tộc thiểu số.

Xuất cấp hơn 137 tấn hạt giống cây trồng hỗ trợ tỉnh Yên Bái

Ngày 1/11, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký Quyết định 1319/QĐ-TTg về việc xuất cấp hạt giống cây trồng từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ tỉnh Yên Bái. Theo đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xuất cấp không thu tiền 137,25 tấn hạt giống lúa từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ tỉnh Yên Bái khôi phục sản xuất do ảnh hưởng của...

Các quốc gia cần hành động để phụ nữ và trẻ em gái được bảo vệ, trao quyền

(VTE) - Liên hợp quốc đã kêu gọi các quốc gia tăng cường khả năng tiếp cận các biện pháp bảo trợ cho phụ nữ và trẻ em gái, bảo vệ nhân phẩm và thúc đẩy bình đẳng giới trên toàn cầu. Khoảng cách giới ngày càng gia tăng trong các chính sách bảo trợ xã hội Trong báo cáo "Khảo sát thế giới về vai trò của phụ nữ trong phát triển năm 2024" do Cơ quan Liên hợp quốc...

Cùng chuyên mục

Đà Nẵng cho thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân giá từ 39.000 đồng/m2

Đà Nẵng quy định cụ thể từng mức giá cho thuê nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp đối với từng loại hình nhà ở. UBND TP Đà Nẵng vừa ban hành khung giá thuê nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp trên địa bàn thành phố.Theo đó, đối với nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không bằng vốn đầu tư công, nguồn...

Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Ngày 1/11, chương trình Lương thực thế giới (WFP) của Liên hợp quốc kêu gọi khẩn cấp quyên góp 404 triệu USD nhằm hỗ trợ các hoạt động viện trợ nhân đạo tại Nam Sudan trong năm tới trong bối cảnh nạn đói đang gia tăng.

Xuất cấp hơn 137 tấn hạt giống cây trồng hỗ trợ tỉnh Yên Bái

Ngày 1/11, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký Quyết định 1319/QĐ-TTg về việc xuất cấp hạt giống cây trồng từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ tỉnh Yên Bái. Theo đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xuất cấp không thu tiền 137,25 tấn hạt giống lúa từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ tỉnh Yên Bái khôi phục sản xuất do ảnh hưởng của...

Lần đầu phát động giải báo chí toàn quốc về bình đẳng giới

Đây là giải báo chí đầu tiên về bình đẳng giới được tổ chức tại Việt Nam, đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới thông qua vai trò của báo chí truyền thông.

Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM: Việt Nam năng động trong việc triển khai Thỏa thuận về di cư

Bà Mitsue Pembroke, Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM cho rằng Việt Nam công bố Hồ sơ di cư năm 2023 thể hiện sự năng động trong việc triển khai Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên hợp quốc. -Thưa bà, chúng ta đang chứng kiến ​​một kỷ nguyên di chuyển chưa từng có của con người và những thách thức của nó. Bà đánh...

Mới nhất

EVN đề xuất giá điện hai thành phần, có thể thực hiện từ đầu năm 2025

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có đề án báo cáo gửi Bộ Công Thương đề xuất về cơ chế triển khai thí điểm giá điện hai thành phần.Giá điện hai thành phần được hiểu là cơ cấu giá phải trả cho công suất đăng ký sử dụng và phần trả cho điện năng tiêu dùng. Đây...

Thủ tướng mang nhiều thông điệp của Việt Nam đến các hội nghị ở Trung Quốc

(Dân trí) - Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Trung Quốc được kỳ vọng chuyển tải nhiều thông điệp ý nghĩa tới tiểu vùng, khu vực và cộng đồng quốc tế, theo Thứ trưởng Phạm Thanh Bình. Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng...

Ưu đãi độc quyền dành riêng khách hàng Xuất nhập khẩu

Đồng hành cùng các khách hàng Xuất nhập khẩu hiện hữu đang giao dịch tại MSB tại thời điểm cuối năm, MSB tri ân gửi đến Quý khách hàng các ưu đãi độc quyền như sau:  •    Ưu đãi tỷ giá lên đến 150 điểm: Tiết kiệm tối đa chi phí cho doanh nghiệp •    Miễn phí chuyển tiền quốc tế...

Tàu Cảnh sát biển Việt Nam bắt đầu chuyến thăm và giao lưu tại Hàn Quốc

VOV.VN - Trải qua 9 ngày hành trình liên tục trong điều kiện thời tiết phức tạp với quãng đường 2.400 hải lý, sáng 4/11, tàu CSB 8004 do Đại tá Lê Thanh Hải, Phó Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 chỉ huy chở đoàn công tác Cảnh sát biển Việt Nam đã cập cảng thành phố Yeosu,...

Nghệ nhân đưa ‘hồn cốt’ lụa Vạn Phúc hồi sinh

Với bàn tay cần mẫn, nghệ nhân Nguyễn Thị Tâm đã hồi sinh lụa Vân, "hồn cốt” của làng nghề truyền thống Vạn Phúc. VTC.vn

Mới nhất