Một thập kỷ sau khi chính quyền Rio de Janeiro đóng cửa và nỗ lực để phục hồi, vùng đầm lầy từng bị ô nhiễm nặng ở Duque de Caxias đã trở thành rừng ngập mặn với các loài sinh vật như cua, ốc, cá và chim đang sinh sôi nảy nở.
Công nhân cấy cây con trong rừng ngập mặn đã được phục hồi, nơi từng là một phần của bãi rác, ở Duque de Caxias, Brazil. Ảnh: AP
“Nếu chúng tôi không nói đây từng là bãi rác, mọi người sẽ nghĩ đó là một trang trại. Điều duy nhất còn thiếu là gia súc”, Elias Gouveia, một kỹ sư của Comlurb, cơ quan thu gom rác thải của thành phố, nói đùa. “Đây là một bài học về môi trường mà chúng ta phải học hỏi: Nếu chúng ta không làm ô nhiễm thiên nhiên, nó sẽ tự chữa lành”.
Bãi rác trước đây nằm ngay cạnh Vịnh Guanabara rộng 383 km vuông. Trong khoảng thời gian bãi rác hoạt động từ năm 1968 và 1996, khoảng 80 triệu tấn rác đã được đổ vào khu vực, làm ô nhiễm vịnh và các con sông xung quanh với rác và dòng chảy hôi thối.
Năm 1996, thành phố này bắt đầu thực hiện các biện pháp để hạn chế mức độ ô nhiễm trong bãi rác, bắt đầu bằng việc xử lý nước rỉ rác, sản phẩm phụ độc hại. Nhưng rác vẫn tiếp tục chất đống cho đến năm 2012, khi thành phố chính thức đóng cửa nó.
Mario Moscatelli, một nhà sinh vật học được thành phố thuê vào năm 1997, nhớ lại: “Khi tôi đến đó, rừng ngập mặn gần như bị tàn phá hoàn toàn do nước rỉ rác thải ra từ lâu và rác thải đến từ vịnh Guanabara”.
Vịnh này từng là nơi có ngành đánh bắt cá thủ công phát triển mạnh và những bãi biển nổi tiếng với những hàng cọ. Nhưng nó đã trở thành bãi chứa chất thải từ các nhà máy đóng tàu và hai cảng thương mại. Khi thủy triều xuống, rác thải sinh hoạt trôi nổi trên những “hòn đảo” rộng lớn chứa đầy nước thải và trầm tích tích tụ.
Một dự án môi trường giữa Công ty Vệ sinh Thành phố của Rio (COMLURB) và một công ty tư nhân đã thu hồi được diện tích 600.000 m2 nơi từng là bãi rác lớn nhất ở Mỹ Latinh.
Bác rác hiện đã trở thành một cánh rừng ngập mặn xanh tươi. Ảnh: AP
Bãi rác là nơi từng thu hút hàng trăm người nhặt rác, dần dần bị đất sét bao phủ. Các nhân viên của Comlurb bắt đầu dọn rác, xây dựng hệ thống thoát nước mưa và trồng lại rừng ngập mặn.
Gouveia giải thích: “Rừng ngập mặn là mối quan tâm đặc biệt đối với việc phục hồi môi trường vì khả năng thu giữ và lưu trữ một lượng lớn carbon dioxide (CO2) – tác nhân đang làm hành tinh nóng lên”.
Các chuyên gia cho biết rừng ngập mặn có thể dung nạp nhiều carbon trong trầm tích hơn cả rừng mưa nhiệt đới, khiến nó trở thành một công cụ tuyệt vời để chống biến đổi khí hậu.
Để giúp bảo tồn rừng ngập mặn trẻ hóa khỏi rác thải đến từ các cộng đồng lân cận, nơi người dân đôi khi vứt rác xuống sông, thành phố đã sử dụng đất sét từ đầm lầy để xây dựng một mạng lưới hàng rào. Cho đến ngày nay, các nhân viên của Comlurb vẫn tiếp tục duy trì và củng cố hàng rào.
Comlurb và đối tác tư nhân của họ, Statled Brasil, đã khôi phục thành công khoảng 60 ha, diện tích lớn gấp sáu lần so với những gì họ bắt đầu vào cuối những năm 1990. “Chúng tôi đã xoay chuyển tình thế”, Gouveia tuyên bố.
Mai Anh (theo AP)
