Đã thành thông lệ, cứ vào mùng 6 tháng Giêng hàng năm, chùa Bái Đính lại đón hàng nghìn tăng ni, phật tử cùng du khách thập phương về trẩy hội, chiêm bái, lễ phật, cầu nguyện cho năm mới an khang thịnh vượng, quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.
Lễ hội chùa Bái Đính được chính thức khai hội vào ngày mùng 6 tháng Giêng kéo dài cho đến hết tháng 3 âm lịch hằng năm. Đây là năm thứ 10 Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Ninh Bình tổ chức lễ khai hội chùa Bái Đính kể từ khi Quần thể Danh thắng Tràng An, nơi có chùa Bái Đính tọa lạc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Khai hội chùa Bái Đính – Xuân Giáp Thìn 2024 là lễ hội mở đầu cho chuỗi sự kiện kỷ niệm 10 năm Quần thể danh thắng Tràng An, trong đó có chùa Bái Đính được UNESCO công nhận, vinh danh là di sản thế giới hỗn hợp đầu tiên của Đông Nam Á với cả hai tiêu chí văn hoá và thiên nhiên.
Lễ khai hội chùa Bái Đính là một sự kiện trọng đại trong văn hóa tâm linh Việt Nam. Lễ hội tại chùa Bái Đính khởi đầu bằng lễ rước kiệu, trong đó, các tu sĩ trong chùa sẽ mang bài vị thờ Thần Cao Sơn, Đức Thánh Nguyễn, và Bà chúa Thượng Ngàn từ khu chùa cổ sang khu chùa mới, sau đó tiếp tục đến phần hội.
Phần hội này sẽ bao gồm các trò chơi dân gian, ngắm cảnh chùa, thưởng thức nghệ thuật hát Chèo, Xẩm, Ca trù hoặc tham gia vào các hoạt động khám phá hang động.
Đặc biệt, trong phần sân khấu do Nhà hát Chèo Ninh Bình thực hiện, sẽ tái hiện lễ tế cờ của Vua Quang Trung trên núi Đính trước thời điểm xung trận và lễ đăng đàn xã tắc của Đinh Tiên Hoàng Đế.
Khoảng 1.000 năm trước, tại kinh đô Hoa Lư, ba triều đại Vua liên tiếp xuất hiện: nhà Đinh, nhà Tiền Lê và nhà Lý. Ba triều đại này đều tập trung quan tâm đến đạo Phật và coi đó là Quốc giáo. Ninh Bình, với nhiều chùa cổ, trong đó có chùa Bái Đính trên dãy núi Tràng An, phản ánh tinh thần nàyNgoài những hoạt động tôn giáo, lễ khai hội chùa Bái Đính còn tạo ra cơ hội cho người dân và du khách tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và giải trí.
Các sự kiện nghệ thuật truyền thống như múa rối, hát chầu văn, và các tiết mục biểu diễn nghệ thuật dân gian thường diễn ra tại khu vực xung quanh chùa.
Ngoài ra, lễ khai hội chùa Bái Đính cũng thường có các hoạt động xã hội như các chiến dịch từ thiện, quyên góp chung tay xây dựng cộng đồng và giúp đỡ những người khó khăn, hoặc các chương trình hỗ trợ giáo dục và y tế.
Chùa Bái Đính là một trong những ngôi chùa lớn nhất và quan trọng nhất của đất nước, nổi tiếng với kiến trúc độc đáo và không khí linh thiêng.
Quần thể chùa Bái Đính hiện nay rộng 1.700 ha, bao gồm khu chùa Bái Đính cổ, chùa Bái Đính mới, và các khu vực khác như công viên văn hoá và học viện Phật giáo, khu đón tiếp và công viên cảnh quan, đường giao thông và bãi đỗ xe, hồ Đàm Thị, hồ phóng sinh, được xây dựng từ năm 2003.
Chùa nằm trên sườn núi, giữa thung lũng và núi đá, là cửa ngõ phía tây vào cố đô Hoa Lư.Kiến trúc của chùa mới mang đậm nét truyền thống, hoành tráng và đồ sộ. Vì vậy, chùa nhanh chóng trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng. Khu chùa Bái Đính mới được tôn vinh là quần thể chùa lớn nhất Đông Nam Á.
Chùa Bái Đính cổ, còn gọi là Bái Đính cổ tự, nằm cách điện Tam Thế của khu chùa mới khoảng 800m về phía nam.
Khu chùa này hướng về phía tây, nằm gần đỉnh của một khu rừng núi yên bình, có nhà tiền đường ở giữa. Bên phải là hang sáng thờ Phật, còn bên trái là đền thờ thánh Nguyễn, và cuối cùng là động tối thờ mẫu và tiên. Đây là vùng đất được cho là hội tụ đầy đủ yếu tố nhân kiệt theo quan niệm dân gian Việt Nam, là nơi sinh Vua, sinh Thánh và sinh Thần.
Năm 1997, chùa được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa – cách mạng cấp quốc gia. Mặc dù chùa có lịch sử từ thời Đinh với đền thờ Cao Sơn trấn tây Hoa Lư, nhưng chùa Bái Đính cổ mang nhiều chi tiết kiến trúc và cổ vật đặc trưng của thời Lý.
Ngày 28/2/2012, chùa Bái Đính lập kỷ lục với 8 danh hiệu chùa lớn nhất châu Á