Sáng 7/6, các Đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 (trong đó có việc thực hiện quy định tại Nghị quyết số 91/2023/QH15 về phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2021 và Nghị quyết số 94/2019/QH14 về khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN).
Lập dự toán chi ngân sách 2022 không sát
Cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính Ngân sách và báo cáo quyết toán NSNN năm 2022, đại biểu Đỗ Thị Lan (đoàn Quảng Ninh) đánh giá, với sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, bằng nhiều giải pháp đồng bộ quyết liệt để thực hiện dự toán NSNN, thu ngân sách năm 2022 đạt vượt dự toán 28,8% thu từ các khu vực DN nhà nước, DN FDI và khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đều đạt vượt dự toán cân đối ngân sách. Thực hiện mục tiêu phục hồi, phát triển KT-XH năm 2022, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, giảm nợ công và bội chi ngân sách về công tác quyết toán ngân sách năm 2022.
Tuy nhiên, đại biểu cũng quan tâm đến số liệu báo cáo của Chính phủ, Bộ, ngành liên quan thực hiện dự toán NSNN còn một số bất cập, còn có sự chênh lệch lớn cả về số thu và chi ngân sách. Đặc biệt số quyết toán chi NSNN giảm 407.317 tỷ đồng; số bội chi NSNN giảm 49.317 tỷ đồng so với dự toán, ảnh hưởng đến việc đánh giá kết quả thực hiện dự toán NSNN, cân đối ngân sách thực hiện mục tiêu phát triển KT-XH dự toán NSNN các năm sau.
Việc sử dụng NSNN có nơi chưa hiệu quả còn lãng phí, nguồn lực bố trí cho nhiều nội dung không thực hiện được, trong khi nhu cầu đầu tư phát triển còn nhiều, phải vay và trả nợ lãi để bù đắp bội chi ngân sách. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại trên theo đại biểu Lan chủ yếu là do việc lập dự toán chi ngân sách không sát với thực tế.
“Công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự toán, chuẩn bị dự toán đầu tư, lập kế hoạch giao vốn còn chậm. Việc ban hành văn bản chi tiết, hướng dẫn thực hiện của một số các chính sách, nhiệm vụ phát triển KT-XH còn nhiều bất cập. Cơ chế, chính sách về tài chính có nhiều vướng mắc, chậm sửa đổi công tác tổ chức thực hiện, có nơi còn trì trệ và còn tình trạng cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm chưa quyết tâm để thực hiện có hiệu quả”, đại biểu Lan chỉ ra bất cập.
Do đó, đại biểu Lan đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác dự báo tình hình thống kê tổng hợp, đánh giá của cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm xây dựng báo cáo về NSNN và các cơ quan, đơn vị liên quan hướng đến số liệu báo cáo đánh giá kết quả thực hiện NSNN thực chất hơn.
“Những hạn chế bất cập trong công tác lập, thực hiện dự toán NSNN cần phải được đưa vào Nghị quyết của Quốc hội về phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 có giải pháp để khắc phục. Những tồn tại, hạn chế kéo dài nhiều năm cần được chỉ rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đồng thời giao nhiệm vụ cho một số các cơ quan cụ thể. Trong đó cần thiếu có một cơ quan chủ trì, đầu mối để thực hiện, 1 người chịu trách nhiệm chính để tránh việc thực hiện cơ chế phối hợp chung không có hiệu quả”, đại biểu Đỗ Thị Lan đề nghị.
Xử lý dứt điểm tình trạng nợ xây dựng cơ bản
Cùng với đó, đại biểu Lan cũng đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước quy định phù hợp để rút ngắn quy trình, thời gian lập, thẩm định quyết toán NSNN. Kịp thời luật hóa các cơ chế đặc thù về tài chính, tháo gỡ những vướng mắc, chi NSNN cũng như quy trình cho phép địa phương sử dụng ngân sách địa phương chi cho một số nhiệm vụ thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương.
“Đơn cử hiện nay, có một số tuyến đường quốc lộ đi qua các địa phương được xây dựng rất nhiều năm đã xuống cấp trầm trọng, cần phải được cải tạo nâng cấp, nhưng ngân sách Trung ương chưa thể bố trí được. Nếu có quy định được bố trí ngân sách của địa phương để thực hiện nhiệm vụ ngân sách Trung ương, nhiều địa phương sẽ giải quyết được nhiều vướng mắc, giảm áp lực cho ngân sách Trung ương và để dành nguồn lực để cho bố trí cho một số các địa phương khó khăn khác là rất cần thiết”, đại biểu Lan nói.
Tham gia thảo luận, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn TP.Hà Nội) đặc biệt quan tâm đến những vấn đề còn hạn chế, nhất là nhóm vấn đề còn tồn tại đã lâu nhưng chưa thấy có phương án giải quyết. Trong đó nổi cộm là vấn đề đánh giá thực trạng một cách toàn diện cũng như đầy đủ nhất về bức tranh về nợ xây dựng cơ bản. Vì hiện nay, số nợ xây dựng cơ bản chưa có xu hướng giảm nhưng đã xuất hiện mới, không chỉ tồn tại từ năm 2015 trở về trước theo Luật đầu tư công đã nghiêm cấm.
“Riêng năm 2022, theo báo cáo của kiểm toán quyết toán đã phát hiện thêm hơn 4.000 tỷ nợ xây dựng cơ bản. Dù lãnh đạo Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính đã nêu sẽ có đánh giá và kiên quyết thực hiện theo đúng Luật đầu tư công, nhưng việc này không rốt ráo, khiến tiếp tục phát sinh nợ mới, trong đó có những khoản sẽ liên quan đến các DN đầu tư đã phải vay vốn ngân hàng để thực hiện các dự án đầu tư công”, đại biểu Mai nêu.
Đại biểu đề nghị Chính phủ phải báo cáo, giải trình rõ nội dung này với Quốc hội vì đây là một vấn đề đang tái diễn trở lại bức tranh từ năm 2015 trở về trước. Không thể bỏ qua những quy định đã ghi vào luật, nếu không pháp luật có những điều khoản không được thực thi một cách đầy đủ và không nghiêm túc.
Nguyễn Quỳnh
