Quy hoạch báo chí và bài toán nhân lực, thu nhập của những người làm báo hiện nay

Từ năm 2019 tới nay, Bộ TT&TT đã tổ chức làm việc, ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc, đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Tỉnh ủy, Thành ủy, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 03/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch 1738/KH-BTTTT ngày 04/6/2019 của Bộ.

Bộ đã phối hợp với đơn vị chức năng của Ban Tuyên giáo Trung ương triển khai giai đoạn 2 (2023 – 2025) Quy hoạch báo chí, trên cơ sở có rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1, trong đó xác định rõ mục tiêu “quản lý” và “phát triển” đều quan trọng; kết hợp hài hoà giữa giải pháp sắp xếp và các giải pháp thúc đẩy báo chí phát triển lành mạnh, đúng hướng, đồng thời cũng siết chặt hơn nữa công tác quản lý, xử lý sai phạm, giải quyết dứt điểm những tồn tại tiêu cực trong hoạt động báo chí.

Bộ TT&TT được giao nhiệm vụ chủ trì, chịu trách nhiệm hướng dẫn, tổ chức triển khai, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Quy hoạch. Tuy nhiên, một số cơ quan chủ quản chậm trễ trong triển khai, sắp xếp quy hoạch, Bộ chỉ có thể đôn đốc, nhắc nhở. Chưa có quy định cụ thể về cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện của Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân Dân, Báo Quân đội nhân dân, Báo Công an nhân dân; trong đó: Báo Nhân Dân đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; 03 cơ quan thuộc Chính phủ; 02 cơ quan thuộc Bộ. Hiện nay, mới chỉ có Báo Quân đội nhân dân được Bộ Quốc phòng phê duyệt Đề án.

Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đều có tính đặc thù. Thành phố Hà Nội là Thủ đô, có sự điều chỉnh của Luật Thủ đô, có trên 10 triệu người. Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 9 triệu người và được áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có lực lượng hùng hậu với các độ tuổi khác nhau… Khi triển khai quy hoạch báo chí, Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chưa nơi nào cung cấp những sở cứ (chính trị, pháp lý) về việc giữ nguyên các cơ quan báo chí như hiện nay.

Quy hoạch báo chí giai đoạn tiếp theo đến năm 2025, Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có thể nghiên cứu theo hướng bảo đảm còn 01 mô hình cơ quan báo chí, trong đó, có thể nghiên cứu giữ hoạt động của các cơ quan hiện có, thể hiện sự thống nhất trong đa dạng.

Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT để xây dựng Đề án của mình thể hiện rõ tính đặc thù, sự cần thiết, thực trạng hoạt động của các cơ quan báo chí… đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét. Bộ TT&TT xác định đồng hành cùng Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong triển khai thực hiện quy hoạch báo chí, cũng như các nhiệm vụ khác mà Đảng và Nhà nước giao phó.

Liên quan tới bài toán nhân lực, thu nhập của những người làm báo ngày càng khó khăn hơn khi đứng trước nhiều thách thức mới. Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, Bộ TT&TT đang khẩn trương xây dựng Luật Báo chí (sửa đổi) theo kế hoạch sau khi được Chính phủ, Quốc hội thông qua đề nghị xây dựng Luật, để giải quyết căn cơ những bất cập, tồn tại thời gian qua và thúc đẩy báo chí phát triển, đúng định hướng và làm tốt công tác quản lý nhà nước; đồng thời xây dựng Nghị định quy định về tiền bản quyền lĩnh vực báo chí, xuất bản (thay thế Nghị định 18 quy định về tiền nhuật bút cho báo chí, xuất bản).

Bộ cũng sẽ tiếp tục bám sát, thúc đẩy việc điều chỉnh một số quy định về cơ chế tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập, cơ chế đặt hàng, định giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước nhằm tháo gỡ khó khăn cho cơ quan báo chí. Đặc biệt, là chính sách giao nhiệm vụ, đặt hàng cơ quan báo chí thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, truyền thông chính sách, cung cấp thông tin thiết yếu; tăng cường điều kiện hoạt động, trang thiết bị phục vụ công tác chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao năng lực hoạt động của cơ quan báo chí theo quy định hiện hành./.