Xây dựng chuẩn chất lượng vườn ươm giống cây lâm nghiệp

Là một trong những tỉnh tham gia trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC từ rất sớm, Quảng Trị có diện tích rừng được cấp chứng chỉ khá nhiều với tổng diện tích rừng tham gia đánh giá và cấp chứng chỉ đến hết năm 2024 là 26.136 ha. Để đảm bảo hiệu quả cao trong việc trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC, những năm qua, bên cạnh hướng dẫn các quy trình chăm sóc và những quy định khác, ngành nông nghiệp và PTNT tỉnh đã xây dựng tốt vườn ươm giống lâm nghiệp đạt chuẩn chất lượng cao.

Một vườn ươm giống cây lâm nghiệp từ nuôi cấy mô của dự án tại Quảng Trị – Ảnh: T.A.M

Được sự đầu tư của nguồn vốn khuyến nông quốc gia, trong giai đoạn 2022 – 2024, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị triển khai thực hiện Dự án “Xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ trồng rừng nguyên liệu” trên địa bàn 2 tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế nhằm đạt được các mục tiêu: phát triển, củng cố, nâng cao năng lực cho hợp tác xã (HTX) và thành viên HTX trong các vùng nguyên liệu; khuyến nông và chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ cho các HTX, người dân tham gia liên kết.

Ứng dụng công nghệ thông tin quản lý vùng nguyên liệu phục vụ liên kết gắn với truy xuất nguồn gốc; xây dựng mô hình khuyến nông cộng đồng phục vụ phát triển vùng nguyên liệu bền vững; củng cố hệ thống khuyến nông cơ sở thông qua nhân rộng mô hình tổ khuyến nông cộng đồng; truyền thông phát triển vùng nguyên liệu. Tổng mức đầu tư thực hiện dự án gần 6,7 tỉ đồng. Trong đó, kinh phí dự án là 4,9 tỉ đồng, người dân đối ứng gần 1,8 tỉ đồng.

Bắt tay vào thực hiện dự án, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã tập trung tổ chức tập huấn cho người dân trồng rừng trên địa bàn 2 tỉnh nắm bắt được quy trình vận hành vườn ươm, trồng rừng gỗ lớn theo chứng chỉ quản lý rừng bền vững, xây dựng các mô hình tổ chức quản lý sản xuất và lồng ghép nhiều hoạt động thông tin tuyên truyền để tuyên truyền hiệu quả hoạt động của dự án đến người dân nắm bắt thực hiện.

Thực hiện dự án, các tổ khuyến nông cộng đồng cũng tham gia nắm bắt những hoạt động và quy trình thực hiện. Từ đó, tuyên truyền đến các địa phương trong vùng trồng rừng nguyên liệu để tham quan, học tập và làm theo nhằm đẩy mạnh những ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất giống cây lâm nghiệp chất lượng cao cho vùng nguyên liệu.

Sau 3 năm thực hiện, đến nay, dự án đã xây dựng thành công 6 mô hình vườn ươm cải tiến ươm giống keo lai mô với diện tích 1.000 m2/vườn. Trong đó, tại địa bàn tỉnh Quảng Trị 4 mô hình; tại Thừa Thiên Huế 2 mô hình. Dự án đã tập trung chuyển giao kỹ thuật ươm giống keo lai mô, vận hành vườn ươm cải tiến, người dân đã thuần thục các kỹ thuật và sản xuất thành công 60 vạn cây giống keo lai mô.

Hiện tại, với 6 vườn ươm mà dự án xây dựng được, hằng năm có thể cung cấp tối đa ra thị trường khoảng 1,8 triệu cây giống keo lai mô, đáp ứng nhu cầu giống cho trồng rừng khoảng 900 ha. Hơn nữa, từ nguồn giống đạt chuẩn của các vườn ươm dự án xây dựng sẽ cung cấp nguồn giống cây mẹ cho các vườn ươm giống cây giâm hom uy tín và chất lượng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và thành phố Huế trong những năm tới. Dự án đạt được nhiều mục tiêu, quan trọng nhất là tạo cơ sở vững chắc để trong tương lai gần Quảng Trị trở thành trung tâm gỗ nguyên liệu rừng trồng của khu vực miền Trung.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị Trần Cẩn cho biết: Với công nghệ của vườn ươm cải tiến có các hệ thống che sáng điều khiển tự động và bán tự động, hệ thống vòm che mưa, che gió, giữ ẩm, hệ thống tưới phun sương, phun mưa tự động đã tạo điều kiện phù hợp ươm thành công cây giống keo lai mô đạt tỉ lệ sống cao trên 90%.

Dự án xây dựng thành công 6 vườn ươm đạt chuẩn là cơ sở cung ứng giống cây lâm nghiệp chất lượng cao cho vùng trồng rừng nguyên liệu. Đây cũng là cơ sở để nhân rộng ứng dụng hệ thống vườn ươm cải tiến này vào sản xuất cây giống lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và thành phố Huế trong thời gian tới.

Dự án “Xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ trồng rừng nguyên liệu” hoàn thành giúp cho người dân trồng rừng tỉnh Quảng Trị, thành phố Huế tiếp cận được phương án sản xuất lâm nghiệp hiệu quả trong việc áp dụng cây giống mô vào sản xuất vườn ươm; thuần thục các bước để áp dụng quy trình quản lý lâm nghiệp bền vững vào trồng rừng, tiếp cận các bước thực hành để được cấp chứng chỉ trong trồng rừng gỗ lớn cho vùng nguyên liệu, góp phần thúc đẩy ngành lâm nghiệp của tỉnh phát triển.

Từ kết quả đạt được khẳng định dự án đã phát huy được hiệu quả bước đầu, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong khâu xây dựng vườn ươm và gieo tạo cây giống cấy mô ở quy mô HTX, (trước đây chỉ chủ yếu thực hiện ở những doanh nghiệp lớn mới có khả năng làm được).

Điều này đã tạo được sự chủ động về công nghệ nuôi cấy mô trong sản xuất cây giống lâm nghiệp chất lượng cao để đáp ứng nguồn cung cây giống lâm nghiệp đạt chuẩn cho phát triển trồng rừng bền vững gắn với thực hiện chứng chỉ rừng, góp phần nâng cao chất lượng nguyên liệu đưa vào chế biến gỗ và tăng giá trị sản xuất lâm nghiệp trong ngành nông nghiệp và PTNT của tỉnh.

Trần Anh Minh