Từ năm 2011, huyện Vĩnh Linh bắt tay vào thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM). Suốt 13 năm qua, bằng tinh thần “quyết liệt, sáng tạo, bài bản”, công cuộc xây dựng những “miền quê đáng sống” ở địa phương đã thu được những thành tựu đáng kể. Huyện Vĩnh Linh cũng xác định lộ trình năm 2024 sẽ về đích huyện NTM.
Huy động sức dân làm đường giao thông, góp phần thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở Vĩnh Linh – Ảnh: M.H
Vĩnh Linh vốn là huyện thuần nông có 15 xã, 3 thị trấn; trong đó có 3 xã miền núi với điều kiện tự nhiên, xã hội còn nhiều khó khăn.
Cách đây hơn 10 năm, mặc dù đã được cấp ủy, chính quyền hết sức quan tâm song nền kinh tế – xã hội ở vùng nông thôn của huyện vẫn chưa bền vững, sức cạnh tranh thấp, việc chuyển giao khoa học – công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế.
Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng như giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nước sạch, vệ sinh môi trường… chưa đồng bộ và còn nhiều bất cập. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân còn thấp; tỉ lệ hộ nghèo chiếm khoảng 15%, chênh lệch giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn.
Để xây dựng NTM thành công, huyện xác định nhiều nhóm nhiệm vụ trọng tâm theo từng giai đoạn. Trong đó lấy phát triển kinh tế làm khâu đột phá từ đó làm nền tảng cho việc thực hiện các tiêu chí khác.
Vào giai đoạn 2011 – 2015, huyện xác định các địa phương trên địa bàn huyện cần ưu tiên phát triển ngành, nghề, cây trồng, vật nuôi có thế mạnh, đồng thời chú trọng dồn điền đổi thửa, xóa bỏ tập quán canh tác manh mún, phát triển kinh doanh thương mại, đào tạo nghề cho người dân.
Bước sang giai đoạn 2016 – 2020, trên cơ sở kết quả đạt được, huyện xác định tiếp tục triển khai đồng bộ, chặt chẽ theo định hướng cơ cấu lại nông nghiệp và chuyển đổi mạnh mẽ giống cây trồng, vật nuôi. Khuyến khích sử dụng giống mới, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Khuyến khích xây dựng cánh đồng mẫu lớn, chú trọng phòng, chống dịch bệnh, giảm thiểu tối đa thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp.
Giai đoạn 2021 – 2025, huyện tập trung chỉ đạo đẩy mạnh phát triển sản xuất theo hướng nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao và liên doanh liên kết; đẩy mạnh việc phát triển các sản phẩm chủ lực của địa phương để tạo bước đột phá trong nông nghiệp, gắn nông nghiệp với dịch vụthương mại nhằm nâng cao thu nhập cho người dân, giảm nghèo bền vững.
Cùng với nhiệm vụ phát triển kinh tế, ở vào tất cả các giai đoạn, huyện Vĩnh Linh xác định cần nâng cao chất lượng y tế, giáo dục và các thiết chế văn hóa, thể thao; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn nông thôn.
Từ những mục tiêu cụ thể, các cấp uỷ đảng, chính quyền, mặt trận, các đoàn thể nhân dân, cơ quan, ban, ngành trong toàn huyện đã vào cuộc một cách tích cực. Chú trọng công tác tuyên truyền, quán triệt sâu sắc mục đích, yêu cầu, ý nghĩa, tầm quan trọng của xây dựng NTM đến các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ tại cơ sở, tạo sự đồng thuận cao, huy động toàn dân tham gia với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”.
Bằng sự năng động của chính quyền gắn với sự chung tay góp sức của các doanh nghiệp, người dân đã tạo nên phong trào thi đua xây dựng NTM rộng khắp trên toàn huyện. Trong đó phải kể đến phong trào hiến đất làm đường, ủng hộ tiền để đầu tư xây dựng nhà văn hóa, trường học…
Chỉ tính riêng giai đoạn 2016 – 2020, huyện Vĩnh Linh đã huy động được gần 600 tỉ đồng xây dựng NTM. Trong đó vốn người dân đóng góp trên 182 tỉ đồng và hàng chục ngàn ngày công lao động. Giai đoạn 2021 – 2025, dự kiến nguồn vốn khoảng 639,5 tỉ đồng, trong đó vốn huy động từ dân đạt trên 72 tỉ đồng.
Đến nay, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM ở Vĩnh Linh đã đi đúng hướng và đảm bảo lộ trình đề ra; đã có 6/15 bản đạt chuẩn NTM, 59 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 13 xã đạt chuẩn NTM, 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, huyện đạt 9/9 tiêu chí huyện NTM. Thu nhập bình quân đầu người đạt 59,4 triệu đồng/năm, tăng 4,1 triệu đồng so với năm 2022; giảm tỉ lệ hộ nghèo còn 1,99%.
Bên cạnh những kết quả đạt được, tình hình thực hiện chương trình xây dựng NTM của huyện còn một số tồn tại, hạn chế. Đến cuối năm 2023, Vĩnh Linh còn 2 xã chưa được công nhận đạt chuẩn, cụ thể: xã Vĩnh Khê đã hoàn thiện hồ sơ trình UBND tỉnh đề nghị xét công nhận năm 2023; xã Vĩnh Ô cơ bản đạt 16/19 tiêu chí, còn 3 tiêu chí chưa đạt, gồm: trường học, nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn. Về tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021- 2025 gồm 9 tiêu chí với 36 chỉ tiêu, đến nay, huyện đã đạt và cơ bản sẽ đạt 34/36 chỉ tiêu.
Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh Nguyễn Anh Tuấn cho biết: “Với quyết tâm chính trị rất cao, Ban Thường vụ Huyện ủy Vĩnh Linh đã ban hành Chỉ thị số 22 đưa địa phương về đích NTM vào tháng 8/2024, sớm hơn một năm so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ 19 đề ra. Theo đó, UBND huyện đã ban hành kế hoạch, chương trình, mục tiêu cụ thể để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Trong đó, những nhiệm vụ cụ thể được xác định là tiếp tục tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về mục tiêu phấn đấu, tạo sự lan tỏa và tinh thần thi đua, quyết tâm xây dựng NTM. Tổ chức lại các nguồn lực để đầu tư, xây dựng các tiêu chí chưa đạt, các tiêu chí còn thiếu. Quan tâm phát triển kinh tế – xã hội các xã miền núi. Huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội hóa cùng chung tay xây dựng NTM. Nhất quán quan điểm chỉ đạo “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ và lấy thôn, xóm làm địa bàn” để chỉ đạo xây dựng NTM. Đối với các xã bị sụt giảm tiêu chí, chỉ đạo tiếp tục thực hiện kế hoạch duy trì, nâng cao các tiêu chí. Đồng thời, phát huy vai trò của mặt trận, đoàn thể trong việc kiểm tra, giám sát; cũng như vai trò của Ban chỉ đạo xây dựng NTM các cấp để sớm đưa huyện Vĩnh Linh về đích NTM theo kế hoạch”.
Mỹ Hằng
