Sáng mồng 1 Tết hằng năm, sau khi dâng trà bánh lên bàn thờ tổ tiên, gia đình quây quần chúc nhau đầu năm mới, tôi lại đi chợ mua lộc đầu năm cầu mong cho gia sự một năm mới yên vui, an hòa.
Những chùm bóng bay tươi màu trong nắng mới -Ảnh: TÚ LINH
Thuở bé thơ, tôi thường nghe nội nói theo phong tục của tổ tiên, sáng mồng 1 Tết mua được quả cau ngon, lá trầu đẹp, bịch gạo, lon muối trắng… nghĩa là rước được lộc về nhà. Những món hàng trên, theo quan niệm sẽ mang đến cho gia chủ một năm mới dồi dào sức khỏe, vạn sự hanh thông. Đi chợ Tết mua lộc đầu năm là nét đẹp văn hoá của người Việt.
Theo quan niệm, việc thờ cúng là của đàn ông nhưng phụ nữ là nhân tố quyết định phần lớn sự sung túc, ấm no, gắn kết các thành viên trong gia đình bền chặt. Vì vậy, nội nhắc mẹ duy trì việc mua lộc đầu năm, vừa gìn giữ phong tục, vừa tạo sự lạc quan về một năm mới bình an.
Tôi cũng như mẹ, thường mua cau trầu lấy lộc đầu năm. Bà cụ hàng xén quen thuộc quanh năm ngồi ở góc chợ là chỗ tôi thường ghé. Mẹt cau trầu được bà bày biện gọn ghẽ, tinh tươm. Vì là lộc nên cụ phải chăm chút chọn những quả cau non, lá trầu còn nguyên cuống, tươi tắn để khách hài lòng.
Cụ bà miệng nhai trầu móm mém, tay đưa cau trầu cho khách, không quên nói câu chúc mừng năm mới. Khách mua hàng với quan niệm mua lộc về nhà nên không trả giá, không kỳ kèo mà rất cởi mở, vui mừng nhận lộc bằng hai tay.
Buôn bán cả năm nhưng ngày Tết cụ cũng cố gắng ra chợ vì theo cụ cả người bán và người mua đều vui vẻ, hạnh phúc. Chỉ với 100 trái cau non, 100 lá trầu không, cụ mang đến niềm hân hoan, hy vọng về một năm mới tươi đẹp cho không biết bao khách du xuân.
Sáng mồng 1 Tết, gia đình tôi có thói quen dạo một vòng quanh thành phố trước khi về quê lễ tổ tiên. Ngày các con còn nhỏ, mỗi dịp này đều thắc mắc sao Tết nhiều người không nghỉ mà vẫn bán hàng như ngày thường.
Có chị quê ở tỉnh Nam Định vào Quảng Trị bán dạo đồ chơi cho trẻ em suốt năm nhưng dịp Tết không về nhà mà tranh thủ bán hàng phục vụ khách du xuân. Sáng mồng 1 Tết, chị có mặt tại góc đường cạnh Trung tâm Văn hóa-Điện ảnh tỉnh để bán đồ chơi và bóng bay cho trẻ em.
Những chùm bóng bay tươi màu trong nắng xuân, những món đồ chơi hấp dẫn trẻ con khiến góc đường rộn rã hơn. Có cậu sinh viên về nghỉ Tết cũng ra phố trong sáng đầu năm với sạp heo đất đủ kích cỡ, kiểu dáng và màu sắc bắt mắt. Những chú heo đất mặt phúng phính như biết cười thường được bố mẹ mua tặng con trẻ vào ngày đầu năm. Và biết bao người khác mưu sinh đầu năm mới khiến bức tranh ngày Tết thêm tươi vui, nhộn nhịp.
Cảm ơn phiên chợ đầu năm cho tôi thấm hết nét độc đáo của Tết truyền thống và nét đẹp văn hóa của dân tộc. Dù không mua bán gì nhiều nhưng đây là thói quen được duy trì qua nhiều thế hệ, để những mùa xuân thêm phần ấm áp, bình an.
Tuệ Linh
