Chiều nay 17/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU. Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng tham dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Quảng Trị.
Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng cùng các đại biểu tham dự hội nghị tại điểm cầu Quảng Trị – Ảnh: Lê Minh
Báo cáo tại hội nghị, Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết, tình trạng tàu cá của ngư dân Việt Nam vi phạm các quy định trong khai thác, đánh bắt hải sản vẫn xảy ra. Thống kê cho thấy, từ đợt thanh tra lần thứ 4 (tháng 10/2023) đến tháng 5/2024, có 518 lượt tàu vi phạm vượt ranh giới trên biển, tăng so với cùng kỳ 311 lượt tàu; 164.365 lượt tàu vi phạm ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) khi hoạt động trên biển từ 6 giờ đến 10 ngày; 7.080 lượt tàu ngắt kết nối VMS khi hoạt động trên biển với thời gian 10 ngày, tăng so với cùng kỳ 2.636 lượt; 2.471 lượt tàu ngắt kết nối thiết bị VMS với thời gian trên 6 tháng.
Đặc biệt, nổi lên tình trạng cố tình ngắt thiết bị VMS khi hoạt động ở vùng biển giáp ranh, hoặc cố tình gửi, vận chuyển thiết bị VMS trên tàu cá khác. Trong 2 năm 2023 – 2024, xảy ra 16 vụ/19 tàu vận chuyển 160 thiết bị VMS của các tàu khác.
Hiện cả nước vẫn còn trên 17.000 tàu cá “3 không” gồm không đăng kiểm, không đăng ký, không có giấy phép hoạt động. Chính vì vậy, thực tế các tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý do xâm phạm vùng biển đang còn diễn biến phức tạp.
Trong khi đó, tình trạng xử lý vi phạm vẫn còn thiếu quyết liệt, từ năm 2020 đến nay mới chỉ xử phạt vi phạm được 81/378 tàu vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Đối với xử lý hành vi ngắt kết nối thiết bị VMS, từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 đến nay, mới xử phạt được 17/172 lượt tàu có chiều dài từ 24 mét trở lên vi phạm ngắt kết nối thiết bị VMS trên 10 ngày không quay về bờ; có 8.788 lượt tàu cá từ 24 mét trở lên mất tín hiệu kết nối từ 6 giờ đến 10 ngày trên biển và không báo cáo vị trí định kỳ theo quy định, nhưng mới xử phạt được 18 lượt tàu.
Việc khởi tố các vụ việc liên quan đến hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài còn thấp do thiếu hướng dẫn pháp luật.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên được hội nghị xác định là người đứng đầu một số địa phương chưa thật sự quan tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Các tổ chức, cá nhân chưa thực hiện nghiêm túc trong thi hành công vụ. Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận ngư dân chưa cao. Việc phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong theo dõi, giám sát, điều tra, xử lý chưa tốt.
Từ diễn biến tình hình, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho rằng, ngày 10/4/2024, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW cùng nhiều văn bản của Chính phủ và các cơ quan chức năng về thực hiện nhiệm vụ gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC). Đặc biệt, ngày 12/6/2024, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã thông qua Nghị quyết số 04 hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi vi vi phạm quy định khai thác, mua bán và vận chuyển trái phép thủy sản.
Chính vì vậy, thời gian tới được xem chiến dịch cao điểm để tháo gỡ “Thẻ vàng” và các bộ, ngành, địa phương xem đây là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách.
Phó Thủ tướng yêu cầu tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng, giữa trung ương và địa phương trong thực hiện nhiệm vụ. Đẩy mạnh tuyên truyền, đặc biệt chú trọng tuyên truyền nội dung Nghị quyết 04 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao để người dân hiểu rõ và chấp hành nghiêm.
Tăng cường tuần tra, kiểm soát, để kịp thời điều chỉnh, triển khai giải pháp hỗ trợ ngư dân. Quyết liệt trong việc truy xuất nguồn gốc thủy sản. Nghiêm khắc xử lý các vi phạm nhằm răn đe, giáo dục. Không để IUU ảnh hưởng đến công tác ngoại giao. Khuyến khích các địa phương có chính sách riêng nhằm hỗ trợ ngư dân thực hiện nghiêm IUU.
Lê Minh
