Powered by Techcity

“Lễ A Da” – Ước vọng bình yên, no ấm của người Pa Kô

Được gìn giữ, trao truyền qua bao thế hệ như “báu vật” về tinh thần, lễ hội A Da (Mừng lúa mới) là dịp thể hiện lòng biết ơn và mong cầu mùa vụ bội thu, ấm no của đồng bào dân tộc Pa Kô. Lễ hội truyền thống độc đáo này vừa được Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa phối hợp với UBND xã Lìa tổ chức phục dựng một cách bài bản, sinh động nhằm bảo tồn tốt hơn, đồng thời mở ra hướng phát triển về du lịch cộng đồng trong tương lai gần…

“Lễ A Da” - Ước vọng bình yên, no ấm của người Pa Kô

Các lễ vật dâng cúng trong lễ hội A Da bao gồm heo, gà, cá và các loại nông sản… -Ảnh: Đ.V

Thôn Kỳ Nơi, xã Lìa những ngày cuối năm tiết trời se lạnh. Khi vụ mùa lúa trên rẫy vừa thu hoạch xong, thóc lúa đã được cất trữ ở một góc nhà sàn cũng là lúc bản làng chuẩn bị cho lễ cúng lúa mới hằng năm.

Điều đặc biệt, năm nay thôn được huyện Hướng Hóa lựa chọn tổ chức phục dựng lễ hội A Da nên không khí càng trang trọng, sôi nổi hơn. Bà con dân bản cũng chuẩn bị lễ vật và các nghi lễ cần thiết của lễ hội một cách chu đáo, tươm tất hơn so với mọi năm.

Sau một thời gian chuẩn bị công phu, ngày hội đã được tổ chức trong một không gian thoáng rộng ở nhà cộng đồng thôn. Từ sớm tinh mơ, hầu hết người già, trẻ, gái trai ở các bản làng đều tề tựu đông đủ trong những bộ trang phục đầy sắc màu, hòa mình vào lễ hội truyền thống của dân tộc mình.

Nhà nhà trong thôn đều chuẩn bị những đồ ăn thức uống ngon nhất chuẩn bị đón khách quý. Người Pa Kô rất coi trọng các lễ cúng mùa vụ, bởi họ tin vào các thần linh huyền bí, đặc biệt là vị thần lúa mang lại hạnh phúc ấm no cho dân tộc mình. Lễ hội A Da cũng là dịp tết sum họp các dòng họ, thể hiện rõ nét phong tục tập quán truyền thống của người Pa Kô.

Bất cứ con cái đi làm ăn xa, khi đến dịp lễ A Da đều phải về. Đồng bào Pa Kô tụ tập đầy đủ, ngồi uống rượu, trò chuyện, hát múa. Các lễ vật trong lễ cúng thường có: kho lúa, cây nêu, các bồ đựng lúa, rượu cần, các giống lúa, hạt giống cây trồng được thu hoạch từ trên nương rẫy.

“Lễ A Da” - Ước vọng bình yên, no ấm của người Pa Kô

Lễ hội Mừng lúa mới được tổ chức phục dựng tại thôn Kỳ Nơi, xã Lìa, huyện Hướng Hóa – Ảnh: Đ.V

Từ xa xưa đến nay, cây lúa luôn gắn kết với đời sống của đồng bào dân tộc Pa Kô. Quá trình sinh sống gắn với núi rừng, nương rẫy có điều kiện canh tác khó khăn, nên họ luôn mong ước về sự no đủ. Sự ra đời của lễ hội “Mừng lúa mới” cũng bắt nguồn từ đó. Để chuẩn bị cho lễ A Da, già làng phải cử người xin được báo mộng để dựng A chói (kho đựng lúa), khi giấc mơ tốt đẹp thì vị trí dựng A chói sẽ được dựng tại chỗ mà bà con trong thôn đã bàn bạc thống nhất.

Trước khi tiến hành lễ A Da, các chàng trai, cô gái trong thôn lên rẫy tuốt lúa đem về đổ đầy vào A chói. Trong quá trình gùi lúa về kho, những người được phân công nhiệm vụ đi tuốt lúa phải hết sức cẩn thận, ở những đoạn đường gập ghềnh khe suối, họ phải rải từng cọng rơm vắt ngang qua dòng nước với mục đích để cho hồn lúa được về tận kho thuận lợi hơn.

Ngày hôm sau, lúa được lấy một cách cẩn thận từ kho đem đi giã để làm các sản vật dâng lên các đấng thần linh. Ngay từ sáng sớm chuẩn bị lễ cúng, mọi thành viên trong gia đình đều tất bật mỗi người một công việc, con trai đi bắt heo, gà, vịt làm thịt; con gái giã gạo, nhóm lửa, nấu cơm, làm bánh, chuẩn bị mâm lễ cúng.

Đây cũng là bữa ăn cơm mới đầu tiên sau vụ mùa nên già làng thường chọn thời điểm sau thu hoạch lúa, giã ra gạo để tổ chức lễ hội. Với ý nghĩa bát cơm đầu tiên dành cho trời đất và cảm tạ ơn của trời đất đã cho mưa thuận, gió hòa.

Nếu vụ mùa thất bát và gặp thiên tai địch họa, trong thôn cũng sửa soạn lễ cơm mới để báo cáo tình hình với thần linh, khẩn cầu một vụ mùa sắp tới sẽ no ấm, đầy đủ và năng suất hơn để bù đắp cho những mất mát vừa qua.

Lời cúng dâng lên thần linh cùng với lễ vật đầu mùa mong cho cây trồng không bị dịch bệnh, không bị thú rừng phá hoại và cho năng suất cao nhất. Đây cũng là phép làm an tâm, an trí và nuôi dưỡng niềm hy vọng cho tương lai, dù có mất mùa cũng không nhụt chí của những người làm nông nghiệp lúa nước…

Trong lễ hội A Da, già làng là người đứng ra điều hành toàn bộ lễ hội của bản. Sau khi mâm cúng được chuẩn bị, các già làng, người lớn tuổi, có uy tín trong bản thực hiện nghi lễ cúng. Họ sẽ khấn vái và mời các thần linh, thần lúa, thần trời đất, thần sông suối, thần cây cối về dự lễ để tạ ơn trong một năm được mưa thuận gió hòa. Cùng với các lễ vật dâng cúng bao gồm heo, gà, cá, sóc, các loại nông sản… thì phần dâng cúng không thể thiếu là khăn, áo, váy và một số trang sức của người phụ nữ Pa Kô.

Với quan niệm thần lúa là nữ giới, nên trong lễ cúng này người Pa Kô dâng kèm các trang phục của nữ giới, đây là những trang phục thường ngày… Bắt đầu là nghi thức cúng trời đất, thầy cúng đọc lời cúng: “Hỡi các thần! Thần núi cao, rừng xanh, vực sâu; thần sông mẹ, suối con, thần thác nước lớn nhỏ hãy về với gia đình chúng tôi để chung vui, cùng uống rượu, mừng ăn cơm mới. Chúng tôi cúng các thần con heo, con gà trống, rượu cầu mong năm tới phù hộ cho gia đình, bản làng được mùa màng bội thu, lúa đầy kho, bắp đầy nhà và cây trồng phát triển tươi tốt…”.

Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, cây nêu làm từ cành tre lớn được dựng lên tại vị trí trung tâm của bản làng, sau khi kết thúc lễ hội mới được dỡ đi. Bởi người Pa Kô cho rằng, những già làng cao tay làm phép có thể giao tiếp với thần linh và trời đất thông qua cây nêu này, chuyển lời khấn nguyện của buôn làng tới thần linh.

Có thể nói, lễ hội A Da chính là thông điệp khẳng định tình cảm gắn bó thiêng liêng, gắn kết nhiều đời của cộng đồng người Pa Kô. Kết thúc lễ cúng, để cảm ơn thầy cúng đã mời các thần linh về chứng giám, già làng mời thầy cúng uống rượu cần, mời bà con và mọi người cùng ăn, uống rượu, kể chuyện, vui đùa, chúc nhau mừng lúa mới… cùng tiếng cồng chiêng, tiếng khèn, tiếng đàn của các chàng trai, kết hợp tiếng hát của các cô gái. Sự kết hợp giao duyên càng làm tô đậm thêm phần rực rỡ và đầy tính truyền thống của ngày hội.

Hiếu Giang

Nguồn

Cùng chủ đề

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Đưa hương Ta Lư cà phê bay xa

Sau khi lấy chồng, chị Nông Thị Hanh (sinh năm 1972) - một phụ nữ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Cao Bằng - đã chọn Quảng Trị làm quê hương thứ hai. 27 năm gắn bó, chị đã để lại dấu ấn trên mảnh đất này bằng hành trình miệt mài và đầy tâm huyết với cây cà phê Hướng Hóa.Chị Nông Thị Hanh (thứ 3, từ trái sang) tại cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

“Giọt vàng” giữa lưng chừng trời giữa trời

Dịp áp Tết năm ngoái, người bạn vong niên gửi cho tôi một món quà kèm theo lời nhắc bâng khuâng: “Đặc sản quê mình đó, ai nhớ, ai quên?”. Quà bạn tặng là một chai dầu sở vàng sóng sánh bọc kỹ trong lần lá chuối thơm như từgóc vườn thơm ra. Bạn không nhắc thì tôi vẫn nhớ. Những gì gắn bó với làng tôi, tôi không thể nào quên, huống nữa là cây sở, loài cây...

Magazine: Làng nghề truyền thống vào xuân

Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê đều mang nét đặc sắc riêng. Mứt gừng Mỹ Chánh, bánh chưng, bánh tét Đại An Khê, bánh giầy Triệu Trung, bánh hộc Mai Xá đều là những sản phẩm có thương hiệu làm nức lòng người thưởng thức, đặc biệt là vào dịp Tết đến xuân về...Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê...

Cùng tác giả

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Độc đáo ẩm thực Lào

Nổi tiếng với những món ăn dân dã, mộc mạc, văn hóa ẩm thực nước bạn Lào làm hài lòng thực khách Việt chính là hương vị độc đáo, hấp dẫn riêng có. Vì thế, không ít người Việt nói chung và người Quảng Trị nói riêng đã lựa chọn đồ ăn Lào vào dịp Tết đến xuân về. Nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên kinh doanh ẩm thực Lào cũng đã xuất hiện tại Quảng Trị, thu hút...

Đưa hương Ta Lư cà phê bay xa

Sau khi lấy chồng, chị Nông Thị Hanh (sinh năm 1972) - một phụ nữ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Cao Bằng - đã chọn Quảng Trị làm quê hương thứ hai. 27 năm gắn bó, chị đã để lại dấu ấn trên mảnh đất này bằng hành trình miệt mài và đầy tâm huyết với cây cà phê Hướng Hóa.Chị Nông Thị Hanh (thứ 3, từ trái sang) tại cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

Người Quảng Trị lập nghiệp ở phương Nam

Từ khúc ruột miền Trung đầy nắng gió khắc nghiệt, nhiều người con Quảng Trị đã bôn ba vào lập nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh. Phẩm chất bền bỉ vượt khó, sáng tạo vươn lên của người xứgió Lào cát trắng đã mang lại cho họnhững thành công trên hành trình lập nghiệp ở thành phố mang tên Bác.Khởi nghiệp từ nghề... tay trái Năm 2006, anh Tống Quang Phú rời quê hương thị trấn Cam Lộ, huyện...

Cùng chuyên mục

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Độc đáo ẩm thực Lào

Nổi tiếng với những món ăn dân dã, mộc mạc, văn hóa ẩm thực nước bạn Lào làm hài lòng thực khách Việt chính là hương vị độc đáo, hấp dẫn riêng có. Vì thế, không ít người Việt nói chung và người Quảng Trị nói riêng đã lựa chọn đồ ăn Lào vào dịp Tết đến xuân về. Nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên kinh doanh ẩm thực Lào cũng đã xuất hiện tại Quảng Trị, thu hút...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

Nét đẹp văn hóa của hồi môn người Pa Kô

Sau những tháng ngày tìm hiểu, được gia đình đôi bên đồng ý, nhiều chàng trai, cô gái Pa Kô nên vợ, nên chồng. Họ được ông bà, bố mẹ, người thân thực hiện phong tục, nghi lễ cưới hỏi rất độc đáo. Trong đó, văn mun (của hồi môn) được người Pa Kô chuẩn bị đầy đủ với mong muốn tương lai con cháu có cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy.Mẹ Việt Nam anh hùng Hồ Thị Niêng...

Magazine: Làng nghề truyền thống vào xuân

Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê đều mang nét đặc sắc riêng. Mứt gừng Mỹ Chánh, bánh chưng, bánh tét Đại An Khê, bánh giầy Triệu Trung, bánh hộc Mai Xá đều là những sản phẩm có thương hiệu làm nức lòng người thưởng thức, đặc biệt là vào dịp Tết đến xuân về...Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê...

Khải hoàn ca sau chiến tranh

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc khi tôi tròn mười chín tuổi. Không thể nào quên được cái buổi trưa lịch sử 30/4/1975 ấy, khi Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin cờ Giải phóng đã tung bay trên dinh Độc Lập. Chúng tôi, những chàng lính trẻ hô vang đến khản giọng “Miền Nam được giải phóng rồi! Chiến tranh kết thúc rồi!”. Hai mươi mốt năm đánh trận trường kỳ, rất nhiều máu và...

Chùm thơ mới sáng tác của nhà thơ Bùi Phan Thảo

Nhà thơ Bùi Phan Thảo sinh năm 1963 tại làng Mai Xá, xã Gio Mai, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam; hội viên Hội Nhà báo Việt Nam; hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh.Tác phẩm xuất bản: Lao xao hồn phố (thơ); Không chờ những giấc mơ (thơ); Búp bê áo rách (tập truyện ngắn); Những ngọn khói về trời (trường ca); Nụ cười trên phố ban...

Hai người tôi yêu quý nhất!

Trời trở lạnh! Khi những cơn gió lạnh mùa đông rít vào kh e cửa làm tê buốt những đồ vật xung quanh, đâu đây lời bài hát “ Tình cha ấm áp như vầng thái dương...” làm lòng tôi cảm thấy lạnh, cái lạnh không phải vì mùa đông rét buốt mà cái lạnh khi nhớ về ba tôi và thầy giáo chủ nhiệm, hai con người đáng kính đối với cuộc đời tôi. Minh họa: LÊ DUYTôi...

Khi người trẻ ngày càng hứng thú với thư pháp

Không chỉ đối với những người lớn tuổi, ngày nay, thư pháp, một bộ môn nghệ thuật tưởng chừng đã cũ dần chiếm được vị trí nhất định trong lòng giới trẻ. Với nhiều người, luyện thư pháp không đơn thuần để cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong từng con chữ mà còn là cách giúp người viết dưỡng tâm, rèn tính, tìm thấy sự cân bằng trong nhịp sống hiện đại.Anh Khánh viết chữ thư pháp...

Sẵn sàng cho sân chơi thể thao xuân Ất Tỵ

Những ngày cận tết Ất Tỵ - 2025, khắp nơi trên toàn tỉnh, nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương khẩn trương hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, địa điểm chuẩn bị cho các giải thể thao mừng Đảng, mừng xuân. Nhiều shop thể thao tập trung lựa chọn sản phẩm chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, huy động nhân lực, tăng ca để sớm hoàn tất hợp đồng với khách hàng và đồng hành tài...

Tin nổi bật

Tin mới nhất