Powered by Techcity

Lắng lòng với “Bốn mùa thương nhớ”


Mấy hôm trước ở Sài Gòn, khi ngồi lại với nhau mừng Nguyễn Linh Giang, Hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh ra mắt sách mới “Bốn mùa thương nhớ” – NXB Thanh Niên, 2024 (là cuốn sách thứ tư của anh)- những nhà báo quê Quảng Trị, Quảng Bình chúng tôi: Bùi Phan Thảo, Nguyễn Linh Giang, Trần Yên, Nguyễn Hồng… nói với nhau những câu chuyện quê nhà, về tuổi thơ và những kỷ niệm thân thương, những sản vật – món ăn đi vào ký ức, một cách hào hứng và xúc động.

Trao truyền yêu thương từ bếp lửa quê nhà

Rõ ràng, “Bốn mùa thương nhớ” đâu phải chỉ riêng nhà báo – nhà văn Nguyễn Linh Giang mà cũng là của những nhà báo và những con dân Quảng Trị đang sống xa quê. Nghề báo giúp Nguyễn Linh Giang đi, đến nhiều nơi trên đất nước mình, nghề báo giúp anh có sự quan sát thấu đáo, ghi chép kỹ lưỡng, để khi những bài tản văn hình thành, có sự soi chiếu nhiều chiều, thấm sâu những tình yêu nuôi dưỡng theo tháng năm và cả sự trầm tích của bề sâu văn hóa quê hương, hàng trăm năm trước, từ thời người Chăm sinh sống đến những dân binh theo Đoan Quận công Nguyễn Hoàng vào mở cõi từ năm 1558…

Lắng lòng với “Bốn mùa thương nhớ”

Bìa sách “Bốn mùa thương nhớ”

Và cũng như sự ngẫu nhiên, những ngày qua tôi lại được đọc bút ký của Lê Đức Dục, một cây bút phóng sự – bút ký trên tạp chí Cửa Việt – “Những bài học bên bếp lửa của mạ dạy tôi”. Trong những câu chuyện, tôi nhớ nhất anh kể mạ anh ngồi chùi xoong nồi dịp tết Đoan Ngọ, mạ nói với anh: “Mình nấu ăn hàng ngày thì dùng xoong đã rửa sau bữa ăn, nhưng xoong nồi nấu cúng ông bà thì không như nấu cho mình ăn, phải chùi rửa thật sạch trước khi nấu”.

Lắng lòng với “Bốn mùa thương nhớ”

Cốt cách đó của người Quảng Trị thật đáng trân trọng. Cũng như Lê Đức Dục, bên bếp lửa quê nhà, Nguyễn Linh Giang được mẹ trao truyền tình yêu quê hương, trao truyền những bí quyết nấu ăn ngon cùng những bài học làm người. Xa quê, những món ăn thành niềm thương nỗi nhớ, những gia vị quấn quýt hồi ức đi vào trang sách thấm đẫm tình. Với Nguyễn Linh Giang: “Ẩm thực, vì vậy không chỉ là món ăn mà còn là sản vật riêng biệt của một vùng đất, nó có bề dày văn hóa, mang âm vang lịch sử”.

Tôi, quê làng Mai Xá, dĩ nhiên tâm đắc với bài tản văn về con chắt chắt bởi tuổi hoa niên từng chống ghe đi cào chắt chắt nhiều tháng, hết sông ở làng lại qua ngã ba Gia Độ vào những nhánh sông để chiều về chở đầy ghe chắt chắt nhưng bán ra chỉ được số tiền ít ỏi đủ mua gạo ăn cho cả gia đình những năm 1978 -1980; nay chắt chắt lên hàng đặc sản, sản lượng cũng ít dần đi nhưng giá đã cao hơn…

“Bốn mùa thương nhớ” còn làm tôi xúc động khi nhớ về những chiều hôm chạng vạng đi bắt rầy mốc vào những tháng sau Tết, lấy cành cây đập vào những nhành dương liễu hoặc trèo lên để bắt về, nướng ăn cùng lá bầu non.

Nguyễn Linh Giang làm tôi nhớ những cây thuốc lá ba tôi trồng trong vườn nhà, cây lớn lên, hái lá rồi xâu lạt, phơi nắng, phơi sương rồi đưa lên gác bếp. Thuốc nhà tôi ngon nhất làng, làng tôi thuở đó ai lớn lên cũng hút thuốc. Tôi cũng từ quê nhà dầm mình trong mưa gió trên đồng, dưới sông nên 13 tuổi đã biết hút thuốc, song đến năm 50 tuổi thì đã bỏ hẳn được…

Ngọn khoai lang và khí chất Quảng Trị

Đọc “Bốn mùa thương nhớ”, những người xa quê ai cũng lắng lòng, những kỷ niệm xa xưa bỗng trở về. Ai từng nhiều năm tháng sống với quê, biết làm lụng, bơi lội, cày bừa, cấy lúa, trồng khoai…, giờ xa quê đằng đẵng, tất cả trở thành ký ức lung linh qua từng trang sách. Hơn nữa, đó cũng là những tản văn chuyển tải nhiều thông tin, kiến thức cho người đọc, “nói có sách mách có chứng” khi dẫn nguồn cứ liệu cần thiết cho một câu chuyện, một vấn đề.

Tác giả có lối viết sinh động, giỏi đặc tả và gói lại tản văn bằng một lời kết nhẹ nhàng. Với người đi cào chắt chắt, đó là “ngọt ngào cho đi, nhọc nhằn giữ lấy”, vất vả ngược xuôi trên sông để người ăn có bữa cơm ngon, tô canh chắt chắt rau muống ngọt lành trong trưa Nam nắng.

Lắng lòng với “Bốn mùa thương nhớ”

Nhà báo – Nhà văn Nguyễn Linh Giang

Với “bữa tiệc” rầy mốc trên đồng, Nguyễn Linh Giang viết: “Vị béo ngậy, ngọt bùi quyện vào nhau khoan khoái khó tả. Không chỉ mùi vị thơm lừng của rầy nướng mà ta như còn được ăn cả mùi của đất đai, ruộng đồng, làng mạc, hương quê”…

Một điểm cộng nữa cho Nguyễn Linh Giang là anh đưa rất nhiều ca dao, câu đố, phương ngữ và thơ (của nhà thơ Tạ Nghi Lễ nhiều nhất) vào từng bài viết: “Nỏ lo bún ế chợ Sòng/ đi ra buổi chợ mặc lòng mà ăn”; “Ngày mùa tưới đậu trồng khoai/ ngày ba tháng tám mới ngồi mà ăn”; “Tu hú kêu bớ cá chuồn/ cô ả về nguồn có nhớ em không”; “Tám thằng dân vần hòn đá tảng/ hai anh xã vác giáo chạy theo” (con cua)… Từ đó các trang văn sinh động và duyên dáng hơn lên, người đọc cũng dễ nhập tâm với những điều anh viết…

Khá nhiều sản vật, món ăn trong tập sách này cũng có ở các vùng miền trong cả nước, song cũng có nhiều sản vật, món ăn chỉ có ở tỉnh Quảng Trị và một vài địa phương khác mà thôi. Cũng là khoai lang, song khoai lang đất cát Quảng Trị đã ngon lại bùi, cách ngọn khoai vươn lên, cho củ ngọt bùi cũng là một biểu hiện của khí chất người dân xứ này: “Ngọn khoai gục xuống mấy ngày, nhờ ăn gió ăn sương đến ngày thứ ba thì ngóc đầu dậy, sống. Khoai đất cát củ to nhưng vỏ mỏng, ăn rất bùi, không khi nào bị sâu”…

Một số món ăn như bánh ướt, bánh bột lọc thì từ Nghệ Tĩnh trở vào Thừa Thiên Huế đều có, song bánh ướt Phương Lang của Quảng Trị thì danh bất hư truyền. Gà nhiều nơi rất ngon, song gà Cùa (Cam Lộ) từng để tiến vua thì chắc chắn phải là ngon số một; nem chợ Sãi, bánh gai chợ Thuận hay rượu Kim Long là niềm tự hào của người dân Quảng Trị và từng trang viết của Nguyễn Linh Giang lúc nhẩn nha khi sôi nổi làm người đọc cũng theo anh trong mạch cảm xúc tự tình quê hương.

Thâm sâu như đất

Đặc biệt, ngòi bút Nguyễn Linh Giang thành công khi viết về những đặc sản của Quảng Trị, những món ăn Quảng Trị đặc trưng, như cá mát và món cheo của người Vân Kiều, về ớt và đẳng cấp ăn cay của người Quảng Trị. Cây ném (còn gọi là nén, hành tăm), ngoài Quảng Trị và Thừa Thiên Huế còn có ở Quảng Nam và một số tỉnh thành khác, song ba tỉnh, thành nói trên người dân dùng ném như một thứ gia vị hảo hạng.

Những món ăn như cháo vạc giường (cháo bột cá tràu) không thể thiếu củ ném giã ra, um lên, trên nồi cháo là lá ném xắt nhỏ, thơm lừng. Tác giả viết: “Ăn tô cháo bột ta như được thưởng thức một vũ điệu ba lê kinh điển, không có gì tuyệt vời hơn. Đó là khi ném đã lên tiếng, ném đã thể hiện vũ điệu thăng hoa của mình”…

Con nuốt, sản vật hiếm hoi ở vùng quê ven biển Quảng Trị, Thừa Thiên Huế trong món gỏi chỉ ngậm mà nghe, còn mắm thính cá chuồn thì người Quảng Trị nào mà chẳng quen với màu mắm đỏ au, màu thính rắc vàng và đọc tản văn về mắm thính ai mà không dậy lên mùi thơm từ ký ức vọng về.

Quê nghèo một thuở nhưng giàu có về tâm hồn, về chiều sâu văn hóa và vững bền cốt cách, tâm tính tử tế của người Quảng Trị. Tác giả thắc thỏm lo những biến thiên thời cuộc, lúc môi trường bị những tác động xấu thì một số sản vật sẽ mai một và chỉ còn trong ký ức.

Tập tản văn viết nhiều về những món ăn, mà trong kỳ cùng, cũng là những triết lý sống. Hẳn bạn đọc cũng thấm thía với cái tréc đất, nấu những món ngon cho người dân dã và cho vua chúa, trở lại chu trình: “Cái tréc, cái nồi đất, hành trình thuở con gái hây hây má hồng, đến khi già cả, đen đúa, nứt bể, đất đai lại đón về, thổ lại hoàn thổ. Cát bụi lại trở về cát bụi. Ai nói dân gian không thâm sâu như đất?”…

Bùi Phan Thảo



Nguồn: https://baoquangtri.vn/lang-long-voi-bon-mua-thuong-nho-189242.htm

Cùng chủ đề

Mùi hương trong rương gỗ

Trong ký ức tôi về buổi chiều cuối cùng của một năm, thường hiện lên chiếc rương gỗ cũ kỹ. Như một chiếc hộp bí mật được bật mở mỗi dịp Tết đến, khi lề khóa lách cách, nắp rương he hé, lập tức một mùi hương nồng nàn thoảng bay ra. Ngày Tết có bao nhiêu mùi hương kỳ lạ mà ngày thường ta không thể ngửi thấy.Xúng xính tà áo mới du xuân - Ảnh: H.C.D1.Ngày trước...

Trao tặng Huy hiệu Đảng đợt 3/2 cho 550 đảng viên

Thông tin từ Ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Trị cho biết, nhân dịp kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 3/2 (1930 - 2025), Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có quyết định tặng Huy hiệu Đảng đợt 3/2/2025 đối với 537 đảng viên. Trong đó, Huy hiệu 75 năm tuổi đảng 2 đảng viên; Huy hiệu 70 năm tuổi đảng 2 đảng viên; Huy hiệu 65 năm tuổi đảng 35 đảng viên;...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

Năm 2024, doanh thu xã hội ngành du lịch đạt 2.400 tỉ đồng

Theo báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, năm 2024, tỉnh Quảng Trị tổ chức nhiều sự kiện, kỷ niệm các ngày lễ lớn của quê hương, đất nước, đặc biệt là các hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội Vì Hòa bình năm 2024 thu hút số lượng lớn khách du lịch.Tổng lượng khách du lịch đến Quảng Trị ước khoảng 3.014.000 lượt (tăng 48,4% so với năm 2023). Trong đó, khách quốc tế...

Hội nghị Chương trình du lịch về nguồn “Vĩnh Linh – Ký ức và hiện tại”

Chiều nay 25/12, tại huyện Vĩnh Linh, Quỹ Hỗ trợ phát triển du lịch, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL); Sở VH,TT&DL Quảng Trị phối hợp với UBND huyện Vĩnh Linh tổ chức hội nghị Chương trình du lịch về nguồn “Vĩnh Linh – Ký ức và hiện tại”.Ký kết bản ghi nhớ hợp tác để nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch của huyện Vĩnh Linh - Ảnh: H.NChương trình du lịch...

Cùng tác giả

Tái khởi động công trình đường Hùng Vương kết nối Hành lang kinh tế Đông

Sáng nay 23/2, thông tin từ Ban Quản lý dự án (QLDA) Đầu tư và Xây dựng tỉnh Quảng Trị cho biết, sau thời gian dài tạm dừng thi công, trong sáng qua 22/2, Dự án đường Hùng Vương kết nối Hành lang kinh tế Đông-Tây và Khu kinh tế Đông Nam đoạn qua huyện Triệu Phong thuộc Dự án Hạ tầng cơ bản cho phát triển toàn diện các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Quảng...

Góp phần lan tỏa hình ảnh thể thao Quảng Trị

Với mong muốn lan tỏa nhiều hình ảnh đẹp của thể thao đến với cộng đồng, anh Ngô Đình Tuấn (sinh năm 1980) ở Khu phố 8, thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, đã xây dựng kênh truyền thông “Xóm làng TV” chuyên tổ chức sự kiện thể thao - văn hóa; sản xuất hình ảnh, video cho các giải thể thao; livestream và tư vấn tổ chức các giải đấu. Kênh hiện có hàng chục ngàn lượt...

Bảo vệ và phát triển tài sản trí tuệ

Việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) giúp đảm bảo cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp, người dân trong tạo lập và khai thác tài sản trí tuệ. Để bảo vệ quyền SHTT hiệu quả, hoạt động SHTT trên địa bàn tỉnh đã từng bước được thực hiện, tạo môi trường khuyến khích đổi mới sáng tạo, góp phần đưa SHTT trở thành công cụ thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội...

Người đàn ông đi qua hai cuộc chiến

Đã mấy năm nay, cứ vào cữ cuối tháng Bảy dương lịch, tức tháng Sáu ta, tôi cùng với một người bạn lại đi thăm những Bà mẹ Việt Nam anh hùng hiện còn sống trên địa bàn tỉnh. Thường thì tôi chạy chiếc ô tô cà tàng của mình, men theo các con đường làng xinh đẹp, ngóc ngách trong những xóm nhỏ yên bình để đến với các Mẹ. Trời tháng Sáu ở xứ mình nắng như...

Chùm thơ mới của nhà thơ Võ Văn Luyến

Võ Văn Luyến là một cây bút sống và viết vắt qua hai thế kỷ. Càng về sau, thơ Võ Văn Luyến càng “lót ổ” chắc chắn trong lòng bạn đọc. Anh là tác giả của gần 10 cuốn sách. Điều đáng nói là người viết đã giành 16 giải thưởng văn học trung ương và địa phương cùng với chính thức đứng trong đội ngũ những nhà văn Việt Nam hiện đại. Nhân kỷ niệm 50 năm ngày...

Cùng chuyên mục

Góp phần lan tỏa hình ảnh thể thao Quảng Trị

Với mong muốn lan tỏa nhiều hình ảnh đẹp của thể thao đến với cộng đồng, anh Ngô Đình Tuấn (sinh năm 1980) ở Khu phố 8, thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, đã xây dựng kênh truyền thông “Xóm làng TV” chuyên tổ chức sự kiện thể thao - văn hóa; sản xuất hình ảnh, video cho các giải thể thao; livestream và tư vấn tổ chức các giải đấu. Kênh hiện có hàng chục ngàn lượt...

Người đàn ông đi qua hai cuộc chiến

Đã mấy năm nay, cứ vào cữ cuối tháng Bảy dương lịch, tức tháng Sáu ta, tôi cùng với một người bạn lại đi thăm những Bà mẹ Việt Nam anh hùng hiện còn sống trên địa bàn tỉnh. Thường thì tôi chạy chiếc ô tô cà tàng của mình, men theo các con đường làng xinh đẹp, ngóc ngách trong những xóm nhỏ yên bình để đến với các Mẹ. Trời tháng Sáu ở xứ mình nắng như...

Chùm thơ mới của nhà thơ Võ Văn Luyến

Võ Văn Luyến là một cây bút sống và viết vắt qua hai thế kỷ. Càng về sau, thơ Võ Văn Luyến càng “lót ổ” chắc chắn trong lòng bạn đọc. Anh là tác giả của gần 10 cuốn sách. Điều đáng nói là người viết đã giành 16 giải thưởng văn học trung ương và địa phương cùng với chính thức đứng trong đội ngũ những nhà văn Việt Nam hiện đại. Nhân kỷ niệm 50 năm ngày...

Bền bỉ cống hiến cho thể thao phong trào

Từ lâu, anh Nguyễn Văn Tý (sinh năm 1984) ở Khu phố 4, Phường 5, TP. Đông Hà được nhiều người trong giới thể thao biết đến. Với tình yêu và vốn kiến thức, am hiểu về thể thao, anh luôn có mặt ở nhiều giải đấu để cổ vũ cho các vận động viên (VĐV); thường xuyên viết bài phân tích, bình luận các giải đấu, nhất là giải thích tình huống gây tranh cãi trên các trang...

Hội vật truyền thống các thôn Trung An, Thâm Khê

Chiều nay 12/2, các thôn Trung An, Thâm Khê, xã Hải Khê, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị tổ chức hội vật truyền thống.Hồi trống bắt đầu hội vật truyền thống thôn Trung An, xã Hải Khê - Ảnh: ĐVHội vật các thôn Trung An, Thâm Khê là hoạt động văn hóa truyền thống vào dịp đầu xuân hằng năm, được người dân rất mong chờ; là nơi tranh tài hấp dẫn, gay cấn của trai tráng làng biển....

Quảng Trị khát vọng bay lên cùng đất nước

Lại một mùa xuân mới - mùa xuân Ất Tỵ đã về mang theo niềm vui, hy vọng và những ước mơ tốt đẹp nhất đến với mọi miền, mọi nhà và mọi người.Năm 2024 đi qua, đất nước và quê hương Quảng Trị đã trải qua, những thử thách vô cùng cam go, nhưng cũng là năm gặt hái được rất nhiều thành tựu rất đáng tự hào. Trong muôn vàn khó khăn, thử thách, tinh thần đoàn...

Mùi hương trong rương gỗ

Trong ký ức tôi về buổi chiều cuối cùng của một năm, thường hiện lên chiếc rương gỗ cũ kỹ. Như một chiếc hộp bí mật được bật mở mỗi dịp Tết đến, khi lề khóa lách cách, nắp rương he hé, lập tức một mùi hương nồng nàn thoảng bay ra. Ngày Tết có bao nhiêu mùi hương kỳ lạ mà ngày thường ta không thể ngửi thấy.Xúng xính tà áo mới du xuân - Ảnh: H.C.D1.Ngày trước...

Khởi tranh Đại hội Thể dục thể thao cấp cơ sở

Thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về tổ chức Đại hội Thể dục thể thao (TDTT) các cấp và Đại hội TDTT tỉnh Quảng Trị lần thứ IX, năm 2025 - 2026, ngay từ những ngày đầu xuân Ất Tỵ - 2025, các địa phương trong tỉnh đã tổ chức sôi nổi nhiều giải thể thao nằm trong chương trình thi đấu chính thức của đại hội; tạo sân chơi bổ ích, hấp dẫn ngày Tết, thu hút...

Xách vợt đi tập pickleball

Pickleball là môn thể thao thi đấu trong nhà hoặc ngoài trời, đánh đơn hoặc đôi trên sân hình chữ nhật (13,4 m x 6,1 m). Người chơi dùng một chiếc vợt mặt nhẵn để đánh một quả bóng nhựa rỗng, đục lỗ, qua lưới cao 0,86 m cho đến khi một bên không thể trả bóng hoặc phạm luật. Môn thể thao được phát minh vào năm 1965 tại Mỹ, trở thành cơn sốt thể thao ở Mỹ...

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Tin nổi bật

Tin mới nhất