Thật lạ, tôi xa quê đã lâu nhưng hương vị món ăn quê nhà luôn đằm sâu trong ký ức. Những món ăn quê in dấu sự tảo tần, mộc mạc, thoảng mùi khói đốt đồng, đượm tình người, hương đất luôn vương vấn tuổi thơ tôi cho đến tận bây giờ.
-Minh họa: LÊ DUY
Lớn lên ở vùng quê nên kỷ niệm trong tôi gắn với những điều giản dị. Ngày ấy, khi cuộc sống khó khăn, bữa cơm hằng ngày chủ yếu là rau quả trong vườn nhà. Mùa nào thức đó, vườn nhà ngoại luôn có sẵn từ rau muống, mồng tơi, bầu bí… Đặc biệt, vào mùa hè có giàn mướp trổ hoa vàng rực một khoảng sân nhỏ.
Chúng tôi thường vui đùa dưới giàn mướp, ngắm nhìn ngoại bỏm bẻm nhai trầu như thấy một khung trời cổ tích chưa xa. Chiều quê yên bình. Thoảng nghe tiếng ru ầu ơ quấn quýt trong tiếng kẽo kẹt của cánh võng đưa nôi. Mùi quê hương chắt chiu, thấm đượm trong màu khói lam chiều. Mênh mang cánh cò trên đồng ruộng thênh thang, đầy nắng.
Quê tôi, vào ngày hè, canh cua đồng là món ăn quen thuộc. Cua thường do chúng tôi rong ruổi trên cánh đồng làng bắt về. Đồng ruộng bấy giờ chưa bị ngấm chất hóa học. Mùa hè, nước nóng như bốc khói, cua ngoi lên mặt ruộng, bò lổm ngổm. Có khi chúng nấp trong hang dọc bờ ruộng, chỉ cần thò tay vào là bắt được ngay nhưng cũng phải cẩn thận để tránh bị cua kẹp. Mỗi lần ra đồng bắt cua, những đứa trẻ quê tay xách giỏ, mặt lấm lem bùn đất nhưng luôn cười vang cánh đồng trong chiều vi vút gió.
Cua đồng nấu được với nhiều loại rau quả. Nấu với mồng tơi, rau ngót hoặc với mướp đều ngon. Ngoại tôi nấu canh cua rất công phu. Ngoại tỉ mẩn rửa sạch từng con, lột mai, bóc yếm, sau đó giã nhỏ và cho nước vào lọc. Ngoại bảo, lọc cua phải lọc kĩ cho đến khi nước không lẫn bã cua. Tôi thường phụ ngoại lấy gạch cua. Nhìn bát gạch cua vàng ươm là hình dung ra được nồi canh cua ngọt lịm, thơm phức trưa hè. Có đôi khi, thảng nhìn mái tóc ngày càng bạc đi của ngoại, tôi chạnh lòng rưng rưng, sợ một ngày…mây trắng về trời.
Tôi thích ngoại nấu canh cua với mướp. Ngoại thường bảo tôi hái thêm mấy nụ hoa để nồi canh thơm và có màu sắc hơn. Nước cua sau khi lọc kĩ, đun cho đến khi thịt cua chín nổi lên thì cho mướp và nụ hoa vào. Nấu canh cua với mướp phải đun lửa to để khi mướp vừa chín tới vẫn giữ được màu xanh, khi ăn không bị mềm quá mới ngon. Canh cua thường ăn với cà pháo, ngoại thêm một chút ruốc cho đậm vị.
Sau những vất vả của cuộc sống đời thường, cả gia đình quây quần bên nồi canh cua vừa ăn vừa tấm tắc khen ngon. Những lúc như thế, ngoại cười ấm áp. Có lẽ, càng trưởng thành càng da diết nhớ hương vị xưa. Nơi phố thị, mỗi khi nhìn về phía xa, đều đằm sâu hương vị quê nhà. Bữa cơm quê ấm áp ngày nào như vầng sáng miền ký ức. Nơi đó, có gia đình đầy đủ các thành viên; có niềm yêu thương nối dài miền nhớ; có hương mướp, hương cà quyện trong riêu cua đồng làm dịu mát cả mùa hè bỏng rát.
Trong nhịp sống hối hả của hôm nay, nhiều khi bị công việc cuốn đi trong guồng quay vội vã, có những lúc bữa ăn cũng gấp gáp. Không chỉ gia đình tôi mà có lẽ nhiều gia đình khác cũng có lúc chọn cách ăn đơn giản, nhanh gọn, tiết kiệm thời gian.
Nhưng trong sâu thẳm, tôi vẫn thèm, vẫn nhớ da diết những bữa cơm quê, nhớ hương vị canh cua đồng ngày ấy…Nhớ những ngày thơ bé còn ở bên ngoại, tỉ mẩn cùng ngoại làm cua đồng… được ngoại nấu cho những món ăn giản đơn, bình dị mà sao thấy ngon, nhớ mãi làm sao mà quên được.
An Khanh
