Vụ đông xuân 2023-2024, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị hợp tác cùng Công ty Cổ phần Tổng công ty Thương mại Quảng Trị (Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị) triển khai thực hiện mô hình “Sản xuất lúa hữu cơ sử dụng mạ khay, máy cấy liên kết tiêu thụ sản phẩm” tại HTX Hiếu Bắc, xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ, trên diện tích 8 ha, gồm 80 hộ tham gia. Mô hình sử dụng giống lúa có phẩm cấp, năng suất, chất lượng cao ST25.
Mô hình sản xuất lúa hữu cơ liên kết tiêu thụ sản phẩm ở xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ -Ảnh: P.V.T
Để triển khai mô hình, Trung tâm Khuyến nông và Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị phối hợp với xã Cam Hiếu và HTX Hiếu Bắc chọn vùng ruộng đạt yêu cầu, vùng sản xuất liền vùng liền thửa, trung bình mỗi hộ sản xuất từ 500 m2 trở lên. Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ 50% giống và vật tư.
Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị cung cấp trọn gói các dịch vụ đầu vào cho sản xuất, cho người dân nợ ứng trước 50% dịch vụ và đối trừ cuối vụ. Cán bộ kỹ thuật đã tổ chức 2 lớp tập huấn hướng dẫn quy trình kỹ thuật sản xuất lúa hữu cơ sử dụng mạ khay máy cấy. Quá trình triển khai mô hình thực hiện theo đúng yêu cầu kỹ thuật. Lúa cấy từ ngày 11- 12/1/2024, mạ đưa ra cấy là mạ 2,5-3 lá, 400 khay/ha, tương đương với 50 kg giống/ha.
Mô hình triển khai phù hợp với chủ trương của tỉnh, huyện cũng như định hướng chung của ngành nông nghiệp và phù hợp với nguyện vọng của người dân. Sử dụng phân bón hữu cơ Sepon và chế phẩm dinh dưỡng, thảo mộc lên men, phun chế phẩm bằng máy bay không người lái suốt quá trình chăm sóc. Không sử dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV hóa học, thuốc trừ cỏ. Chế độ tưới nước khoa học, phù hợp nhu cầu phát triển của cây lúa.
Việc sử dụng chế phẩm như đạm cá, nước thân cây lên men, canxi phốt phát xương, canxi vỏ trứng… thay cho phân bón hoá học giúp lúa cứng cây, hạn chế được sâu bệnh gây hại. Chế phẩm trứng gà và sữa bổ sung khoáng chất và dinh dưỡng cho hạt gạo thơm ngon, lúa chắc hạt, tỉ lệ lem lép thấp, sản phẩm đạt chuẩn hữu cơ. Bên cạnh đó, việc sử dụng chế phẩm thảo mộc như gừng, ớt, tỏi, thuốc lá thay thế cho thuốc BVTV giúp hệ sinh thái đồng ruộng được duy trì, sản phẩm không có dư lượng thuốc BVTV.
Phun bằng máy bay không người lái đã hạn chế đi lại trên ruộng, giảm sức lao động, lượng chế phẩm phun đồng đều hơn, tập trung hơn. Trong suốt vụ, cây lúa phát triển khoẻ mạnh, ít sâu bệnh gây hại hơn so với ruộng thông thường. Năng suất lúa tươi dự kiến đạt khoảng 65 tạ/ ha, Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị bao tiêu đầu ra với giá 13.000 đồng/ kg lúa tươi, đã đem lại cho nông dân nguồn thu nhập gần 85 triệu đồng/ha, lợi nhuận gần 37 triệu đồng/ha, cao gấp đôi so với lúa sản xuất theo canh tác thông thường.
Theo lãnh đạo UBND xã Cam Hiếu, qua quá trình triển khai thực hiện, địa phương nhận thấy đây là mô hình mang lại lợi ích kinh tế cao cho nông dân. Bên cạnh đó, sản xuất lúa theo quy trình canh tác hữu cơ đã góp phần cải tạo đất, đem lại môi trường sinh thái hài hòa trên đồng ruộng. Thời gian tới, UBND xã sẽ có hướng duy trì diện tích lúa hữu cơ hiện có và kiến nghị cấp trên tiếp tục hỗ trợ duy trì diện tích lúa hữu cơ lên diện tích trên 20 ha.
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị Trần Cẩn khẳng định: Mô hình triển khai đã có tác động lớn trên cả 3 mặt: kinh tế, xã hội và môi trường. Ngoài tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của sản phẩm, việc triển khai mô hình đã nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác của người dân trong việc sản xuất lúa hữu cơ, bền vững, đảm bảo sản phẩm an toàn, môi trường đất nước không bị ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường, hệ sinh thái đồng ruộng, phù hợp với thích ứng biến đổi khí hậu hiện nay.
Mô hình mang lại niềm tin lớn cho nông dân trong việc liên doanh, liên kết các hoạt động sản xuất nói chung và sản xuất nông nghiệp sạch nói riêng. Tạo ra sự liên kết trong sản xuất bền vững, nâng cao giá trị của chuỗi lúa gạo, tăng thu nhập cho nông dân.
Phan Việt Toàn
