Việc tái canh cây cà phê được nông dân trên địa bàn huyện Hướng Hóa thực hiện từ nhiều năm trước, nhưng tập trung nhất khoảng từ năm 2020 cho đến nay. Khi mới triển khai tái canh gặp rất nhiều khó khăn, tuy nhiên với sự quyết tâm của chính quyền địa phương và người dân, nhiều vườn cà phê già cỗi trên địa bàn đang dần được thay thế bằng những giống mới triển vọng, cho năng suất, giá trị cao.
Vườn cây cà phê tái canh bằng giống THA1 tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa đạt nhiều ưu thế vượt trội so với các giống cà phê cũ -Ảnh: Đ.V
Gia đình anh Trần Xuân Hải ở thôn Doa Cũ, xã Hướng Phùng có 2 ha cà phê già cỗi trồng cách đây hơn 20 năm hiện đã thoái hóa, năng suất thấp. Năm 2020, được sự hỗ trợ từ dự án “Xây dựng mô hình tái canh cây cà phê chè tại Quảng Trị giai đoạn 2020 – 2022” do Trung tâm Khuyến nông tỉnh thực hiện, anh Hải quyết định trồng mới giống THA1.
Đây là giống cà phê chè có năng suất cao và chống chịu tốt các loại sâu bệnh, được thị trường ưa chuộng. Bước vào năm kinh doanh thứ nhất, vườn của anh Hải đạt sản lượng khoảng 25 tấn quả tươi/ha. Giá bán cà phê THA1 hiện dao động từ 12.000 – 15.000 đồng/kg. Anh Hải cho biết, gia đình anh bắt đầu thu hoạch từ tháng 10/2023 và dự kiến kết thúc trong tháng 1/2024. Lợi nhuận sau khi trừ chi phí ước đạt khoảng 150 triệu đồng/ha.
Anh Hải vui vẻ cho biết: “Giống THA1 chín muộn hơn nên nhân công thu hái thuận lợi hơn. Vì giống cà phê này nếu mà chín sớm quá, không kịp huy động nhân công thu hái thì bị rơi rụng, hao hụt nhiều. Đây là giống cà phê có giá trị kinh tế cao, vào thời điểm thu hái bình thường giá vẫn cao hơn bình quân 2.000 đồng/kg so với các giống cà phê khác”.
Thực hiện dự án “Xây dựng mô hình tái canh cây cà phê chè tại Quảng Trị giai đoạn 2020 – 2022”, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã xây dựng 3 mô hình quy mô 30 ha tại huyện Hướng Hóa. Các mô hình sử dụng giống cà phê Catimor và THA1.
Qua theo dõi cho thấy cây sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, tỉ lệ cây sống trên 98%, năng suất thu bói đạt 5-10 tấn quả tươi/ha. Dự kiến năng suất vào thời kỳ kinh doanh chính từ 15 – 20 tấn quả tươi/ ha, cao gấp 1,5 – 2 lần so với hiện nay.
Qua đó, đã góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất, ổn định diện tích cà phê chè. Trong các năm thực hiện mô hình, đặc biệt từ năm 2021 – 2022, mô hình đã được nhân rộng ở các xã với quy mô tăng lên 106,47 ha, tập trung ở các xã Hướng Phùng, Tân Hợp, Hướng Sơn, Ba Tầng, Thuận.
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Trưởng phòng Kỹ thuật và Chuyển giao công nghệ, Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết, qua theo dõi, chỉ đạo và hướng dẫn kỹ thuật thực hiện mô hình cho thấy: giống cà phê chè (giống mới – giống THA1) đã có một số yếu tố vượt trội so với giống cà phê chè Catimor. Đó là khả năng sinh trưởng tốt, kháng sâu bệnh cao.
Đặc biệt, đến giai đoạn kinh doanh năm thứ nhất nhưng giống THA1 chưa xuất hiện nấm bệnh, hoàn toàn chưa thấy xuất hiện bệnh gỉ sắt (một bệnh đang xuất hiện phổ biến trên giống cà phê Catimor hiện nay). Giống THA1 cho năng suất cao hơn giống Catimor từ 20-25%; chất lượng và độ nặng của hạt tăng 15-20%. Đặc biệt, giống THA1 đang được các đại lý, doanh nghiệp thu mua với giá cao hơn cà phê Catimor từ 2.000 – 2.500 đồng.
“Với những kết quả tích cực đó, chúng tôi đề nghị chính quyền địa phương và các ban, ngành chuyên môn cấp tỉnh, huyện tiếp tục khuyến cáo nông dân mạnh dạn đầu tư, thâm canh tăng diện tích trồng tái canh giống THA1 trên địa bàn xã Hướng Phùng và các xã có trồng cà phê trên địa bàn toàn huyện Hướng Hóa”, ông Tùng cho hay.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hồng Phương cho biết: “Trước những kết quả bước đầu của giống THA1, hứa hẹn đây sẽ là một giống mới đưa vào chương trình tái canh cây cà phê trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Đồng thời qua đây sẽ hỗ trợ cho các mô hình phát triển ứng dụng giống mới, chuyển hóa các vườn cà phê độc canh sang trồng cà phê cảnh quan, cà phê nông lâm kết hợp với các loại cây che bóng có giá trị kinh tế cao hơn để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị vườn cà phê. Trên cơ sở đó cũng cải thiện bộ giống để giúp cho chất lượng, sản lượng cà phê đồng đều hơn, phục vụ cho việc chế biến và xây dựng thương hiệu cà phê trên địa bàn tỉnh”.
Cà phê là cây trồng chủ lực của huyện Hướng Hoá với tổng diện tích hơn 4.000 ha. Thời gian qua, nhờ được hỗ trợ về giống, vốn, khoa học kỹ thuật nên các hộ nông dân đã triển khai thực hiện tái canh cây cà phê và bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực. Đây là tiền đề quan trọng để đưa sản phẩm cà phê Hướng Hoá xuất ra nhiều nước trên thế giới, góp phần phát triển KT – XH của địa phương.
Hiếu Giang
